Öz
Binek taşıtların fren sisteminde kullanılan balatalar, birçok malzemenin birleşimi sonucu meydana gelir. 2000 yılında kullanımı yasaklanan ve asbestten yapılan fren balatalarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri ve çevre kirliliği nedeniyle farklı malzeme arayışları sürmektedir. Bu çalışmada malzeme kompozisyonuna organik bir madde olan iğde çekirdeği tozu ilavesinin etkileri araştırılmıştır. Bunun için ilk olarak 75 MPa basınçta bağlayıcı madde kullanılmadan üretilen numuneler 650 ⁰C’de sinterlenerek balataya farklı yüzde oranlarında iğde çekirdeği tozu eklenip, tane sınırlarındaki değişim gözlenmiştir. İkinci olarakda bağlayıcı madde kullanılarak 15 MPa basınçta numuneler farklı yüzde oranlarında iğde çekirdeği tozu katılarak üretilmiştir. Üretilen numuneler daha sonra 200 ⁰C’de sinterlenerek SEM mikro yapıları incelenmiştir. İki farklı üretim yöntemi ile üretilen balataların mikroyapıları incelendiğinde bağlayıcı madde kullanılan balatalarda iğde çekirdeği kullanım yüzde oranı arttıkça tane boyutları küçülerek, tane sınırları artmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Baytar, O., 2015. İğde çekirdeği ve kayın ağacından üretilen aktif karbonun ağır metal ve boyarmadde gideriminde kullanılması. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 288.
- Bijwe, J., 2003. Composites As a friction material: recent development on- asbestos fiber reinforced friction materials a review, Polymer Composites, 18, 3, 378-396.
- Boz, M., Kurt, A., 2005. Wear behavior of organic asbestos based and bronze based powder metal brake lining, Materials and design, Volume 25, Issue 4, Pages 343-347.
- Çakmakkaya, M., Talaş, Ş., 2012. Mikrodalga ile sinterlenmiş Fe-26Al, Fe-30Al, Fe-26Al-14Ti ve Fe-30Al-14Ti toz karışımlarının Cu aratabakalı difüzyon kaynağı ile birleştirilmesi, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, Vol 27, No 1, 91-98.
- Düzen O., Kalem V., 2017. PMN-PT-PMS seramiklerinde sinterleme sıcaklığı etkisiyle yapısal ve elektriksel özelliklerin optimizasyonu, Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2147-9364.
- Dönmez, A.G., 2000. Asbest dışı elyaflarla üretilen balata malzemelerinin özelliklerinin incelenmesi, Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 107.
- Düzen, O., Kalem, V., 2017. PMN-PT-PMS seramiklerinde sinterleme sıcaklığı etkisiyle yapısal ve elektriksel özelliklerin optimizasyonu, Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2147-9364. Gemalmayan, N., 1987. Ankara’da pilot bölge seçilen Kızılay kavşağında taşıtların fren sistemlerinden atılan tozlarda asbest analizi ve sonuçları, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Dergisi, 79-88.
- Gökmeşe, H., Bostan, B., AA 2014. Alaşımında presleme ve sinterlemenin gözenek morfolojisi ve mikroyapısal özelliklere etkileri, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 1(1):1-8.
- Erikson, M., Lord, J., Jacobson S., 2001. Wear and contact conditions of brakepads: dynamical in sit studies of pad on glass, Wear, 249, 272–279.
- Ertan, R., ve Yavuz, N., 2006. Polimer matrisli fren balata malzemelerinin kompozisyon ve üretim parametreleri açısından değerlendirilmesi, Mühendis ve Makine, 47(553): 24‐30.
- Ertan, R., and Yavuz, N., 2010. Experimental study on the effects of manufacturing parameters on the tribological properties of brake lining materials, Wear, 268, p 1524-1532.
- Keskin, A., 2011. Investigation of using naturalizeolit in brake pad. Scientific Research hand Essays 6.23, 4893-4904.
- Kurt, A., Boz, M., 2006. Bronz esaslı fren balata malzemelerinin sürtünme-aşınma özelliklerine çinko’nun etkisi, Gazi Üniversitesi, Mimarlık-Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 21, No 1, 115-121.
- Mahmutoğlu, M. Z., Çimenoğlu, H., 2003. % 0.03 Nb ve % 0.05 V’lu bir boru hattı çeliğinde mikroyapı-mekanik özellik ilişkisi, İTÜ dergisi/d mühendislik Cilt:2, Sayı:6, 68-72.
- Mutlu, İ., 2010. Elyaf katkılı asbestsiz disk fren balatalarında sürekli frenleme veriminin incelenmesi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 175.
- Mutlu, İ., Sugözü, İ., And Keskin, A., 2015. The effects of porosity in friction performance of brakepad using waste tire dust. Polimeros 25.5: 440-446.
- Sugözü, İ., Mutlu İ., and Keskin, A., 2016. Effect of ulexite and cashew on the wear and friction characteristics of automotive brakepad. Journal of the Balkan Tribological Association 22.1 A: 566-578.
- Sugözü, İ., Mutlu, İ., And Keskin, A., 2015. The effect of using heat treated ulexite and cashew in automotive friction materials. Materials Testing 57.9 744-749.
- Sugözü, I. Mutlu, I. And Keskin, A.,2015. Friction and wear behavior of ulexite and cashew in automotive brakepads. Materials and Technology, 49(5): 751–758,
- William, D., 2013. Materials Science and Engineering, Prof. Dr Kenan Genel (çeviri editörü), Nobel Yayıncılık 110-113.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Temmuz 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 18 Sayı: 3 |