Kazdağı Milli Parkı’nın (Edremit/Balıkesir) Çalı ve Ağaç Florası

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 5, 1005 - 1015, 31.10.2021

Derya Deniz Selami Selvi

https://doi.org/10.35414/akufemubid.891097

Cited By: 2

Öz

Kazdağı Milli Parkı (Edremit/Balıkesir), Türkiye’de tanımlanan Önemli Bitki Alanlarından (ÖBA) birini oluşturmaktadır. Bu çalışmada Kazdağı Milli Parkı ve çevresinde yayılış gösteren odunsu bitkilerin (çalı ve ağaç) florası araştırılmış ve ilk defa odunsu bitkilerin floristik envanteri ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda 26 familyaya ait 60 cins ve 91 taksonun Kazdağı Milli Parkı ve çevresinde yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Bunlardan 10 taksonun kültür formunda olduğu görülmüştür. Milli Park ve çevresinde tespit edilen odunsu taksonların %53 ‘ü (48 takson) ağaççık ve ağaçlardan; % 47’ si (43 takson) ise çalılardan oluşmaktadır. Araştırma alanında en fazla taksona sahip familyanın Rosaceae (20 takson) olduğu görülmüştür. Bu familyayı sırasıyla; Lamiaceae (11 takson), Fagaceae (9 takson) ve Fabaceae (7 takson) takip etmektedir. En fazla takson içeren cinsler ise Quercus L. (7 takson), Rubus L. (4 takson) ve 3’ er taksonla Cistus L., Juniperus L. ve Genista L. olduğu belirlenmiştir. Taksonların fitocoğrafik elementlerine göre dağılımı incelendiğinde; %22’si Akdeniz (20 takson), %18’i Avrupa-Sibirya (16 takson), %10’u D. Akdeniz (9 takson), %1’i Karadeniz (1 takson) fitocoğrafik elementlerinde yer almaktadır. Taksonların %49 (45 takson)’unun ise fitocoğrafik elementi bilinmemektedir. Araştırma alanında teşhisi yapılan taksonlar, global ölçekte IUCN tehlike kategorilerine göre sınıflandırıldığında, %57’si (52 takson) ‘LC’ (Az endişe verici) kategorisinde, %5’i (4 takson) “DD” (Yetersiz veri) kategorisinde, %2’si (2 takson) ‘VU’ (zarar görebilir) kategorisinde, %2’side (2 takson) “EN” (Tehlikede) kategorisinde yer almakta; %34’ ünün (31 takson) ise tehlike kategorisi bilinmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağaç, Çalı, Flora, Kazdağı, Milli Park

Destekleyen Kurum

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ

Proje Numarası

2019/056

Teşekkür

Bu çalışmayı 2019/056 no’ lu proje ile destekleyen Balıkesir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri birimine, ayrıca T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne ve Güre DKMP Şef’i Yasir ÖZERHAN’ a gerekli resmi izinleri sağlamalarından ve arazi çalışmalarına verdikleri katkılardan dolayı teşekkür ederiz.

Shrub and Tree Flora of Kazdağı National Park (Edremit / Balıkesir)

Öz

Kazdağı National Park (Edremit / Balikesir) constitutes one of the Important Plant Areas (IPA) defined in Turkey. In this study, the flora of woody plants (shrubs and trees) spreading around Kazdağı National Park and its surroundings was investigated and the floristic inventory of woody plants was presented for the first time. As a result of the study, it was determined that 60 genera and 91 taxa belonging to 26 families were distributed in and around Kazdağı National Park. It has been observed that 10 of these taxa are in the form of culture. 53% (48 taxa) of woody taxa determined in and around the National Park are from shrubs and trees; 47% (43 taxa) consists of bushes. It was seen that the family with the most taxa in the research area was Rosaceae (20 taxa). Lamiaceae (11 taxa), Fagaceae (9) and Fabaceae (7 taxa) follow this family, respectively. The genera including the most taxa are Quercus L. (7 taxa), Rubus L. (4 taxa) and Cistus L. , Juniperus L., and Genista L. with 3 taxa. When the distribution of taxa according to phytogeographic elements is examined; Phytogeographical elements are located in 22% Mediterranean (20 taxa), 18% Europe-Siberia (16 taxa), 10% E. Mediterranean (9 taxa), 1% and Black Sea (1 taxon). The phytogeographic element of 49% (45 taxa) of taxa is unknown. When taxa diagnosed in the research area are classified according to IUCN threatment categories on a global scale, 57% (52 taxa) are in the 'LC' (Least Concern) category, 5% (4 taxa) are in the “DD” (Insufficient data) category,% 2 (2 taxa) are in the 'VU' (Vulnerable) category, 2% (2 taxa) are in the “EN” (Endangered) category; The threatment category of 31 taxa is unknown.

Anahtar Kelimeler

Tree, Shrub, Flora, Ida Mount, National Park

Proje Numarası

2019/056

Kaynakça

• Adıgüzel, N., Aytaç, Z., Duman, H., Ekim, T., Koyuncu, M. and Vural, M., 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayını, 100-250.
• Ahiskalı, M., Arı, Ç.S. and Selvi, S. 2012. Edible wild plants and their consumption during winter in a rural village on Mount İda (Kazdağı). Bocconea, 24, 195-198.
• Akkemik, Ü., 2018. Türkiye’nin doğal-egzotik ağaç ve çalıları. T.C. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Vakıflar Genel Müdürlüğü Kültür Yayınları, 50-246.
• Anonim, 1995. Kazdağı Milli Parkı Master Plan Raporu. T.C Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığı Yayınları, 10-45.
• Anonim, 2019. İstasyon bilgileri veri tabanı. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM). 2. Bölge Müdürlüğü Balıkesir Edremit Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğü, Balıkesir.
• Arı, Y. and Soykan, A., 2006. Kazdağı Milli Parkı’nda kültürel ekoloji ve doğa koruma. Türk Coğrafya Dergisi, 44, 11-32.
• Dağdeviren, N., 2002. Kazdağları'nda doğal yetişen Gymnospermae taksonları üzerinde dendrokronolojik araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 82.
• Davis, P., 1965-1985. Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vol. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P., Mill, R.R. and Tan, K., 1988. Flora of Turkey and East Aegean Islands (Supplements I), Vol. 10, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Deniz, D., 2020. Kazdağı Milli Parkı’nın (Edremit/ Balıkesir) çalı ve ağaç taksonları üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, 267.
• Dirmenci, T., Satıl, F. and Tümen G., 2007. Kazdağı Milli Parkı çiçekli bitkileri. Zeytinli Belediyesi Yayınları, 182-185.
• Ellenberg, H. and Mueller-Dombois, 1965. A key to Raunkiaer plant life forms with revised subdivisions. Ber. Geobot. Inst. Rubel, 1-73.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., and Başer, K.H.C., 2001. Flora of Turkey and East Aegean Islands (Supplements II), Vol. 11, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., ve Babaç, M.T. (edlr.), 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları, İstanbul.
• Güner, Ö. and Selvi S., 2016. Wild medicinal plants sold in Balıkesir/Turkey herbal markets and their using properties. Biological Diversity and Conservation, 9(2), 96-101.
• Özhatay, N., Byfield, A., and Atay, S., 2003. Türkiye’nin önemli bitki alanları. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye) yayını, 1-200.
• Paşa, C., Selvi, S., Özer, Z. and Kılıç, T., 2019. An iinvestigation on the determination of diurnal and ontogenetic variations of essential oil composition in Sideritis trojana growing in Kazdağı (Edremit-Balıkesir). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(6), 972-975.
• Satıl, F., Tümen, G., Dirmenci, T., Çelik, A. Arı, Y. and Malyer, H. 2006. Kazdağı Milli Parkı ve çevresinde (Balıkesir) etnobotanik envanter çalışması. TUBA Kültür Envanteri Dergisi, 5, 171-203.
• Satıl, F., 2009. Threatening Factors on plant diversity of Kazdağı (Ida Mountain) national park in Turkey and suggestions for conservation. Biotechnology and Biotechnological Equipment, 23(2), 208-211.
• Selvi, S., Dağdelen, A. and Kara, S., 2013. Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) toplanan ve çay olarak tüketilen tıbbi ve aromatik bitkiler. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 10(2), 26-33.
• Strid, A. ve Tan, K. (eds.) 1991. Mountain flora of Greece. Vol. 2., Edinburgh University Press. Edinburgh, UK.
• Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Valentine, D.H., Walters, S.M. and Webb, D.A., 1964-1980. Flora Europae, Vol: 1-5, Cambridge at Univ. Press, Cambridge.
• Yaltırık, F. 1997. Orman ve Park Ağaçlarımız: Süs Çalıları ve Sarılıcılar, Atlas Yayınevi, 1-150.
• İnternet kaynakları 1- https://bizimbitkiler.org.tr. (10.07.2020). 2- http://www.theplantlist.org. (12.07.2020)
• 3- http://www.iucnredlist.org. (14.07.2020). 4- https://www.ipni.org. (18.07.2020).