Standartlaştırılmış Yağış İndeksi ile Kuraklık İndekslerinin Eğilim Analizi: Akşehir Örneği

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 6, 1470 - 1484, 31.12.2021

Erhan Şener

https://doi.org/10.35414/akufemubid.1005703

Cited By: 1

Öz

Günümüzde yağışların azalmasına bağlı olarak su kaynaklarımızı tehdit eden en önemli etkenlerin başında kuraklık gelmektedir. Kuraklık etkilerinin en aza indirebilmesi amacıyla yapılacak çalışmaların başında, kuraklığın süre, şiddet ve tekrarlanma periyodunun hassas bir şekilde belirlenmesi gelmektedir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre, 1959-2019 yılları arasında Akşehir Devlet Meteoroloji İstasyonunda ölçülen yağış miktarları azalma eğilimi gösterirken sıcaklık değerlerinde ise istatistiksel olarak anlamlı bir artış eğilimi mevcuttur. Standartlaştırılmış Yağış İndeksi .(SYI) kullanılarak 1, 3, 6, 9, 12, 24 ve 48 aylık zaman ölçeklerinde yapılan kuraklık analizlerine göre elde edilen bulguların genel olarak birbirleri ile uyumlu olduğu belirlenmiştir. Bu kapsamda kuraklık indeks değerlerinin eğilim analizlerinde ise özellikle Ağustos ayı hariç diğer tüm aylarda istatistiksel olarak anlamlı azalma eğiliminde olduğu bir başka ifadeyle kuraklığın arttığı tespit edilmiştir. Standartlaştırılmış Yağış İndeksi ile genel olarak hidrolojik kuraklığı temsil eden 12, 24 ve 48 aylık zaman ölçeklerindeki kuraklık analizlerine göre özellikle son yıllarda uzun süreler boyunca kurak dönemlerin yaşandığı ve bu durumun da Akşehir Gölü’nün dramatik bir şekilde kuruma süreci ile uyumlu olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akşehir, Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYI), Eğilim Analizi, Kuraklık, Akşehir Gölü

Trend Analysis of Drought with Standardized Precipitation Index: A Case Study of Akşehir

Öz

Nowadays, drought is one of the most important factors that threaten water resources due to the decrease of precipitation. At the beginning of the studies to minimize the effects of drought, the sensitive determination of the duration, severity and recurrence period of the drought comes first. According to the results obtained in this study, while the precipitation amounts measured at Akşehir State Meteorology Station between 1959 and 2019 showed a decreasing trend, there was a statistically significant increase in temperature values. According to the drought analyzes performed at 1, 3, 6, 9, 12, 24 and 48 months time scales using the Standardized Precipitation Index (SPI), it was determined that the findings obtained were generally compatible with each other. In this context, it was determined that there was a statistically significant decrease in all other months except August, in other words, drought increased in the trend analysis of drought index values. According to the drought analyzes that represent hydrological drought in general, performed at 12, 24 and 48 month time scales with the Standardized Precipitation Index, it has been determined that there have been dry periods for long periods, especially in recent years, and this situation is compatible with the dramatic drying process of Akşehir Lake.

Anahtar Kelimeler

Akşehir, Standardized Precipitation Index (SPI), Trend Analysis, Drought, Akşehir Lake

Kaynakça

• Bakanoğulları, F., 2020. SPEI ve SPI indisleri kullanılarak İstanbul-Damlıca Deresi Havzasında kuraklık şiddetlerinin analizi. Toprak Su Dergisi, 9(1), 1-10.
• Beden, N., Demir, V., Keskin, A. Ü., 2020. Samsun İlinde SPI ve PNI Kuraklık İndekslerinin Eğilim Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 22 (64), 107-116.
• Bhuiyan, C., 2004 Various Drought Indices for Monitoring Drought Condition in Aravalli Terrain of India. Proceedings of the XXth ISPRS Conference. International Society fo Photogrammetry and Remote Sensing, Istanbul, Turkey,
• Byun, H. R., & Wilhite, D. A., 1999. Objective quantification of drought severity and duration. Journal of Climate, 12(9), 2747-2756.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017. Türkiye'nin iklim değişikliği uyum stratejisi ve eylem planı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı, http://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/editordosya/Iklim_Degisikligi_Uyum_Stratejisi_ve_Eylem_Plani.pdf, [Erişim 11 Ekim 2017].
• Fıstıkoglu, O., Biberoglu, E., 2008. Küresel İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi ve Uyum Önlemleri, TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu, 13-14 Mart , Ankara, 238 - 252.
• Gibbs, W.J. and J.V. Maher., 1967. Rainfall Deciles as Drought Indicators. Bureau of Meteorology Bulletin No. 48, Melbourne, Australia.
• Gusyev, M.A., Hasegawa, A., Magome, J., Kuribayashi, D., Sawano, H., Lee, S., 2015. Drought Assessment in the Pampanga River Basin, the Philippines. Part 1: A Role of Dam Infrastructure in Historical Droughts. Proceedings of the 21st International Congress on Modelling and Simulation (MODSIM 2015), Broadbeach, Queensland, Australia.
• Hayes, M. J., 1999. Drought Indices. National Drought Mitigation Center.
• Khadr, M., Morgenschweis, G., Schlenkhoff, A., 2009. Analysis of meteorological drought in the ruhr basin by using the standardized precipitation index. World Acad Sci Eng Technol 57:607–616
• McKee, T., Doesken, N., Kleist, J., 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scale. The Eighth Conference on Applied Climatology, Anaheim, California, American Meteorological Society, Book of Proceedings,179-184.
• Mishra, A.K., Singh, V.P., 2010. review of drought concepts. Journal of Hydrology, 391, 202–216. Thom, H. C. S. 1966. Some Methods of Climatological Analysis. WMO Technical Note No. 81, World Meteorological Organization, Geneva, Switzerland, 63 pp.
• Mishra A.K., Singh VP., 2011. Drought modeling - a review, Journal of Hydrology, 403, 157-175.
• Özfidaner, M. , Topaloğlu, F., 2020. Standart Yağış İndeksi Yöntemi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kuraklık Analizi. Toprak Su Dergisi 9 130-136
• Sargın, S., Akengin, H., 2009. Akşehir Kırlarında Nüfus, Yerleşme ve Arazi Kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 149-168.
• Şen Z., 2001, Kuraklık Kıranı Yuvarlak Masası Toplantısı, 20 Mart 2001, Ankara Hilton Oteli.
• Şener, E., Davraz, A., Sener, Ş.,2010. Investigation of Aksehir and Eber Lakes (SW Turkey) coastline change with multitemporal satellite images. Water resources management, 24(4), 727-745.
• Şener, E., Şener, Ş., 2019. Meteorolojik Kuraklığın Coğrafi Bilgi Sistemleri Tabanlı Zamansal Ve Konumsal Analizi: Çorak Gölü Havzası (Burdur-Türkiye) Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(3), 596-607.
• Şener, E.,Şener, Ş. (2021). SPI ve CZI Kuraklık İndislerinin CBS Tabanlı Zamansal ve Konumsal Karşılaştırması: Burdur Gölü Havzası Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(1), 41-58.
• Şener, E., Davraz, A., 2021. Yağış Tabanlı Farklı İndisler Kullanılarak Meteorolojik Kuraklık Analizi: Isparta Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(Ek (Suppl.) 1), 404-418.
• Taylan, D. & Bahşi, A. M., 2021. Gaziantep İli Meteorolojik Kuraklık Analizi ve KAS İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 25 (2) , 371-382 .
• Terzi, Ö., Ersoy, T., 2018. Yapay Sinir Ağları ile Konya İli Kuraklık Tahmini. DSİ Teknik Bülteni, (127), 1-13.
• Thom, H. C., 1966. Some Methods of Climatological Analysis. WMO Technical note 81.
• Tsakiris, G., & Vangelis, H. J. E. W., 2005. Establishing a drought index incorporating evapotranspiration. European water, 9(10), 3-11.
• Tsakiris, G., Nalbantis, I., Vangelis, H., Verbeiren, B., Huysmans, M., Tychon, B., Jacquemin, I., Canters, F., Vanderhaegen, S., Engelen, G., Poelmans, L., De Becker, P., Batelaan, O., 2013. A system-based paradigm of drought analysis for operational management. Water Resources Management, 27, 5281-5297.
• Tsakiris, G., 2017. Drought risk assessment and management. Water Resources Management 31(10):3083–3095
• Turan, E. S., 2018. Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 63-69.
• Türkeş M., 2012, Kuraklık, çölleşme ve birleşmiş milletler çölleşme ile savaşım sözleşmesi'nin ayrıntılı bir çözümlemesi, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 20(1), 7-55
• Türkeş M., 2012b. Türkiye'de gözlenen ve öngörülen iklim değişikliği, kuraklık ve çölleşme, Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-32
• Van Rooy, M.P., 1965. A rainfall anomaly index independent of time and space. Notos, 14, 43.
• Vicente-Serrano, S.M., Beguería,. S., López-Moreno, J.I., 2010. A multiscalar drought index sensitive to global warming: The standardized precipitation evapotranspiration index. Journal of climate. 23: 1696-1718.
• World Meteorological Organization (WMO), Global Water Partnership (GWP) (2017) Handbook of drought indicators and indices (M. Svoboda and B.A. Fuchs). Integrated Drought Management Program (IDMP), Integrated Drought Management Tools and Guidelines Series 2. Geneva. ISBN 978–92–63-11173-9
• Wu, H., M.J. Hayes, A. Welss, Q. Hu, 2001. An evaluation the standardized precipitation index, the China-z index and the statistical Z-Score, International Journal of Climatology, 21, 745-758.
• Yacoub, E., Tayfur, G., 2017. Evaluation and Assessment of Meteorolical Drought by Different Methods in Trazza Region, Mauritania. Water Resources Management, 31, 825-845.