Thyroid disease is a common health issue that can affect individuals of all ages and genders, often impairing the thyroid gland’s ability to produce adequate levels of hormones. Early diagnosis of thyroid disease is of great importance for controlling the progression and preventing potential complications. The aim of this study is to develop an innovative, machine learning-based method with high accuracy for the early diagnosis of thyroid disease. In this study, a novel hybrid method is proposed by integrating correlation-based feature selection, a softmax classifier, and the Artificial Bee Colony algorithm. The proposed method enhances diagnostic and classification performance by applying explainable feature extraction, multi-class classification via the softmax classifier, and hyperparameter optimization using the Artificial Bee Colony algorithm. Experimental evaluations were conducted using the “Thyroid Disease” dataset available in the UCI Machine Learning Repository. In addition, traditional classification algorithms such as K-Nearest Neighbors, Support Vector Machines, Artificial Neural Networks, and Naive Bayes were applied for comparative analysis. The results indicate that the proposed hybrid method outperforms other approaches, achieving the highest accuracy (96.11%), precision (82.38%), and F1-score (80.84%). Owing to its applicability in different clinical scenarios, the proposed hybrid method supports clinical decision making, especially in early diagnosis and treatment processes.
Thyroid Disease Detection Explainable Feature Extraction Machine Learning Meta-heuristic Algorithm Clinical Decision System
Tiroid hastalığı, her yaş grubunda ve cinsiyette görülebilen, kişinin tiroid bezinin yeterli düzeyde hormon üretmesini engelleyen yaygın sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi, ilerlemesinin kontrol altına alınması ve olası komplikasyonların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, tiroid hastalığının erken evrede teşhisinde yüksek doğruluk sağlayan yenilikçi bir makine öğrenmesi tabanlı yöntem geliştirmektir. Bu çalışmada, korelasyon tabanlı özellik seçimi, softmax sınıflandırıcı ve Yapay Arı Kolonisi algoritması bir araya getirilerek yeni bir hibrit yöntem önerilmiştir. Önerilen yöntemde, açıklanabilir özellik çıkarımı uygulanmakta, çoklu sınıflandırma yapısına sahip softmax sınıflandırıcı ve Yapay Arı Kolonisi algoritması ile hiperparametre optimizasyonu kullanılarak tiroid hastalığının teşhisi ve sınıflandırma doğruluğu artırılmıştır. Deneysel çalışmalar, UCI makine öğrenme deposunda yer alan “Thyroid Disease” veri seti kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, bu çalışmada K-En Yakın Komşu, Destek Vektör Makinası, Yapay Sinir Ağları ve Saf Bayes gibi klasik sınıflandırma algoritmaları da uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar, önerilen hibrit yöntemin uygulanan diğer yöntemlere kıyasla ortalama en iyi doğruluk (%96.11), duyarlılık (%82.38) ve F1-başarım (%80.84) değerlerine ulaştığını göstermektedir. Sunulan bu hibrit yöntem, farklı klinik senaryolarda uygulanabilirliği sayesinde özellikle erken tanı ve tedavi süreçlerinde klinik karar alma mekanizmalarına katkı sağlayabilecek niteliktedir.
Tiroid Hastalığı Tespiti Açıklanabilir Özellik Çıkarımı Makine Öğrenmesi Meta-sezgisel Algoritma Klinik Karar Mekanizması
Yazarlar tüm etik standartlara uyduklarını beyan ederler.
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bilgisayar Sistem Yazılımı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 13 Kasım 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Kasım 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 17 Temmuz 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 25 Sayı: 6 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.