TÜRKİYE’DE BELEDİYE GELİRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 1 - 19, 28.12.2018

Elif Ayşe Şahin İpek

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.431344

Cited By: 5

Öz

2006-2017
dönemini kapsayan bu çalışmada Türkiye’de belediye gelirleri, gelirin
bileşenleri ve belediyelerin gelirleri üzerindeki kontrol yetkisi bakımından
değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda merkezi idareden elde edilen
transfer gelirlerinin toplam gelirler içindeki payının artış eğiliminde olduğu
ve belediyelerin öz gelirleri üzerindeki kontrol yetkisinin sınırlı düzeyde
bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Belediye öz gelirlerinin arttırılması için,
mali transfer sisteminin belediye hizmet performansı ve öz gelirleri arttırma
konusunda teşvik ediciliği sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi, belediye
meclislerine kanunda belirlenecek ölçüde tarife belirleme yetkisinin verilmesi,
MTV, konakla vergisi, rant vergisi gibi alternatif vergi kaynaklarının
belediyelere verilmesi, mali yönetim ve denetimde etkinliğin sağlanması
önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Belediyeler, Belediye Öz Gelirleri, Kamu Mali Yönetimi

AN EVALUATION OF MUNICIPAL REVENUES IN TURKEY

Öz

Covering 2006-17 period, in this study is evaluated municipal
revenues in terms of components of tehe revenue and municipal authority on
revenues in Turkey. As a result of this evaluation, the share of the transfer
revenues from the central administration in the total revenues is tended to
increase and the municipalities has limited control over their self-revenues.
In order to increase the municipal self revenue, the proposal to reorganize the
financial transfer system to provide municipal service performance and
incentive to increase the right to set tariffs to be determined by the
municipal councils, providing alternative tax resources such as motor vehicle
tax, accommodation tax, rent tax and the to ensure the effectiveness of
finnacial management and audit  has been
made.

Anahtar Kelimeler

Municipalities, Municipal Self-Revenue, Public Financial Management

Kaynakça

• Acar, F. ve F. Aydın (2015), Tüm Yönleri ile Belediye Gelirleri Vergiler, Harçlar, Ücretler, Katılım Payları, 2. Baskı, Ankara: TBB Yayınları.
• Agun, B. H. ve M. Güler (2017), “Büyükşehir Belediyelerinin Gelir Yapılarının Değerlendirilmesi: 2006- 2015”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi SBE Dergisi, 1(4), www.yyusbedergisi.com (Erişim Tarihi: 01.03.2018).
• Akbulut, A. ve R. Tekeli (2016), “Mali Özerk Yerel Yönetimlerde Gelir Kaynakları”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1): 351-369.
• Akdemir, T. (2010), “Yönetimlerarası Görev ve Harcama Tahsisi: Teori ve Türkiye Uygulaması”, (Ed.: F. Altuğ, Ö. Çetinkaya ve S. İpek), Mahalli İdareler Maliyesi Üzerine Yazılar, Bursa: Ekin Kitabevi, 151-202.
• Arıkboğa, Ü. (2016), “Türkiye’de Belediyelerin Gelir Yapıları: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33): 276-297.
• Arıkboğa, Ü. (2015), “Türkiye’de Yerel Vergi Yönetimi”, Maliye Dergisi,168: 1-19.
• Çetinkaya, Ö. ve T. Demirbaş (2010), Belediye Gelirlerinin Analizi ve Mali Özerklik Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırmaları Merkezi Konferansları, 53.
• Demirbaş, T. ve Ö. Çetinkaya (2010), “Belediye Gelir Türü Olarak Motorlu Taşıtlar Vergisi Önerisinin Tartışılması”, (Ed.: F. Altuğ, Ö. Çetinkaya ve S. İpek), Mahalli İdareler Maliyesi Üzerine Yazılar, Bursa: Ekin Kitabevi, 117-130.
• Falay, N. (1997), “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Mali Yapısına İlişkin Eğilimler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 6(2): 3-13.
• Gerçek, A. (2010), “Belediye Vergi Türleri ve Analizi”, (Ed.: F. Altuğ, Ö. Çetinkaya ve S. İpek), Mahalli İdareler Maliyesi Üzerine Yazılar, Bursa: Ekin Kitabevi, 7-30.
• Güner, A. (2006), “Yönetimler Arası Gelir Bölüşümü: Temel İlke ve Uygulamalar”, (Ed. A. Güner ve S. Yılmaz), Mali Yerelleşme Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, İstanbul: Güncel Yayıncılık, 61-82.
• Güner, A. ve S. Yılmaz (2006), “Belediye Gelirlerinin Esneklik Analizi”, (Ed. A. Güner ve S. Yılmaz), Mali Yerelleşme Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, İstanbul: Güncel Yayıncılık, 83- 92.
• Kesik, A. (2005), “Yönetimler Arası Mali İlişkiler ve Türkiye Uygulaması”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(10): 75-103.
• Kızıler, N. ve Ö. Çetinkaya (2015), “Seçilmiş Ülkeler Kapsamında Türkiye’deki Belediyelerin Merkeze Bağımlılıklarının Analizi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(1): 135-65.
• Organ, İ. ve T. E. Çiftçi (2015), “Türkiye’de Emlak Vergisi Uygulamasından Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(4): 127-147.
• Öz, S. (2012), “Anayasa Mahkemesinin Belediye Meclislerinin Vergilendirme Yetkisiyle İlgili Kararına İlişkin Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(4): 63-88.
• Rüzgaresen, C. (2012), “Su ve Kanalizasyon Hizmetleri İçin Alınan Harcamalara Katılım Payları ve Bu Paylar Nedeniyle Tüketici Mahkemelerinde Açılan Davalar”, Ankara Barosu Dergisi, 3: 89-122.
• Sağbaş, İ. (2010), “Merkezden Yerel Yönetimlere Mali Transferlerde Yeni Döneme İlişkin Gözlemler”,(Ed. N. Falay, A. Kesik, M. Çak, M. Karakaş), Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Geleceği, Ankara: Seçkin Yayınları, 2. Baskı, 143-171.
• Sağbaş, İ. ve T. Saruç (2004), “Intergovernmental Transfers and the Flypaper Effect in Turkey”, Turkish Studies, 5(2): 79-92
• Sakal, M. ve H. Demirhan (2015), “Yerel Yönetimlerin Gelir Toplama Zorunluluğu, Finans Sorunları ve Yeni Kaynak Arayışları”, (Ed. M. Mecek, M. Doğan ve B. Parlak), İdari ve Mali Açıdan Türkiye’de Yerel Yönetimler, Antalya: Bekad Yayınları, 405-416.
• Tavşancı, A. (2010), “Yerel Yönetimlerin Vergilendirme Yetkisi”, (Ed. F. Altuğ, Ö. Çetinkaya ve S. İpek), Mahalli İdareler Maliyesi Üzerine Yazılar, Bursa: Ekin Kitabevi, 63-96.
• Tekeli, İ. (1992), Belediyecilik Yazıları, İstanbul: IULA EMME Yayını.
• Topal, A. K. (2004), “Belediyelerin Özgelirlerinin Arttırılmasında Vergilendirme Yetkisi: Ülkeler Arası Bir Karşılaştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(3-4): 119-133.
• Türkoğlu, İ. (2012), “Belediye Gelirleri ve Yeni Bir Gelir Kaynağı Olarak Şehirleşme Rantı”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(40): 293-305.
• Ulusoy, A. ve T. Akdemir (2010), “Yönetimlerarası Transferler: Teori ve Türkiye Uygulaması”, (Ed. N. Falay, A. Kesik, M. Çak, M. Karakaş), Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Geleceği, Ankara: Seçkin Yayınları, 2. Baskı, 113-141.
• Ulusoy, A. ve T. Akdemir (2017), Mahalli İdareler, Ankara: Seçkin Yayınları, 10. Baskı,
• Uzun, A. (2012), “Türkiye’de Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Belediyelere Aktarılan Payların Değerlendirilmesi”, Global Journal of Economics and Business Studies, 1(2): 41-58.
• Vural, T. (2014), “Mali Yerinden Yönetim ve Yönetimler Arası Gelir Paylaşımı”, (Ed. M. Sakal, A. Kesik ve T. Akdemir), Mali Yerinden Yönetim Teori, Kavramsal Açıklamalar ve Türkiye’ye İlişkin Değerlendirmeler, Ankara: Nobel Yayınevi, 51-84.
• Yakar, S. ve İ. O. Gündüz (2014), “Türkiye’de Belediyelerin Vergilendirme Yetkisi: Var Mı Yok Mu İşte Bütün Mesele Bu”, Sayıştay Dergisi, 92: 117-141.
• Yaş, H. ve U. Akduğan (2015), “Türkiye’de Belediyelere Yapılan Mali Transferlerin Flypaper Effect Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, 168: 49-68.
• Yılmaz, N. (2008), “Bir Otokontrol Sistemi Olarak Belediyelerde Harcamalara Katılma Payı”, Sayıştay Dergisi, 71: 75-90.
• Yılmaz, S. ve Y. Beriş (2006), (Ed. Ayşe Güner ve Serdar Yılmaz), “Yönetimlerarası Mali Transferler: Teorik Çerçeve ve Türkiye Uygulaması”, Mali Yerelleşme Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, İstanbul: Güncel Yayıncılık, 95-119.
• Yüksel, F. (2003), “Belediye Gelirlerinde Yetersizlikler ve Alternatif Çözüm Önerileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 49-60.