İSLAM İKTİSADI VE FİNANSINDA TEMEL SORUNLAR

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 244 - 258, 29.12.2020

Muhammet Fatih Canbaz

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.727380

Cited By: 3

Öz

İslam iktisadı ve finansının, kavram olarak ortaya atıldıkları 1930’lara ve uygulamaya başlandığı 1970’lere göre günümüzde bilinirliliği daha ön plandadır. Zira süreç içerisinde alana ilişkin yapılan teorik çalışmalarda artış ve sektörde de büyüme yaşanmıştır. İslam iktisadı ve finansı sistemi 2020 itibariyle 3 Trilyon dolarlık bir piyasa büyüklüğüne ulaşmıştır ancak halâ farklı sorunlarla yüz yüzedir. Bu sorunlar İslam iktisadı ve finansının gerçek potansiyeline ulaşmasının önündeki temel engellerdir. Bu çalışmada amaç, İslam iktisadı ve finansının gelişmesini engelleyen temel sorunların belirlenmesi ve sınıflandırılmasıdır. Sorunlara ilişkin sınıflandırmayı yaparken uzmanların bireysel tecrübelerinden, sektörün uygulama geçmişinden ve teorik çalışmalardan istifade edilmiştir. İncelemeler sonucunda İslam İktisadı ve Finansının temel sorunları 3 ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar; teoriye ilişkin sorunlar, uygulamaya ilişkin sorunlar ve beşerî sorunlar şeklindedir. Belirlenen ana sorunlar altında ise 12 alt sorun ayrıca incelenmiştir. Tespit edilen sorunların tartışılması alanın hem teorik hem de pratikte amaçlarını gerçekleştirmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam iktisadı, İslami finans, İslami bankacılık, Katılım Bankacılığı, Sorunlar

BASIC PROBLEMS IN ISLAMIC ECONOMICS AND FINANCE

Öz

Islamic Economics and Finance is more prominent today, compared to the 1930s when it was introduced as a concept and the 1970s when it was started to be implemented. The reason of this is that there has been an increase in theoretical studies on the field over the years and a growth in the sector. The Islamic Economics and Finance system has reached a market size of $ 3 trillion by 2020, but still faces different problems. These problems are the main obstacles for Islamic Economics and Finance to reach its true potential. The aim of this study is to identify and classify the main problems that hinder the development of Islamic Economics and Finance. While classifying the problems, the personal experiences of the experts, implementation history of the sector and theoretical studies have been benefited. As a result of the investigations, the basic problems of Islamic Economics and Finance were grouped under 3 main headings. These are problems related to theory, problems related to practice, and human problems. Under the main problems identified, 12 sub-problems were also examined. The discussion of the identified problems aims to contribute to the realization of the field's objectives both in theory and practice.

Anahtar Kelimeler

Islamic economics, Islamic finance, Islamic Banking, Problems

Kaynakça

• Baykal, C. (2019), 3 Din 1 Ülke : Malezya. Ceren Baykal Web Sitesi: https://cerenbaykal.com/3-din-1-ulke-malezya-kuala-lumpur-federal-bolge-cami-batu-magaralari-thean-hou-tapinagi/,(25.06.2019).
• Bayraktaroğlu, S. (2013), Eğitim Sistemindeki Yabancı Dil Sorunsalı. Milliyet Web Sitesi: https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/dusunenlerin-dusuncesi/egitim-sistemindeki-yabanci-dil-sorunsali-1736403, (13.11.2020).
• Bektaş, Ş. (2019), En Yaygın Finansman Yöntemi Murabaha ve Eleştiriler. Katılım Bülteni: https://www.katilimbulteni.com/en-yaygin-finansman-yonetemi-murabaha-ve-elestiriler/, (08.11.2020).
• Bulut, M. (2015),"Ahlak ve İktisat", Adam Akademi, 5(2), 105-123.
• Canbaz, M. F. (2013),"Katılım Bankacılığının Türk Bankacılık Sistemindeki Yeri, Çalışma Şekli, Enstrümanları ve Performans Analizi", Yüksek Lisans Tezi,Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Canbaz, M. F. (2020), İslâmi Finans Aracı Olarak Karz-ı Hasen ve Katılım Bankaları İçin Bir Model Önerisi. Türkiye Katılım Bankaları Birliği Web Sitesi (TKBB): https://www.tkbb.org.tr/akademik-calismalar , (11.11.2020).
• Çamlı, A. Y. (2020),"Zenginleşme' Paradoksunun Aristo-Macıntyre Düşüncesinde Çözümlenmeye Çalışılması", Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 59, 170-193.
• Çızakça, M. (2019),İslam Ekonomisi ve Finansına Giriş, Konya: KTO Karatay Üniversitesi Yayınları.
• Dar, H. (2017), Shari’a Scholars Versus Islamic Economists. Islamic Economist Web Site: https://www.islamiceconomist.com/?p=1459 , (01.09.2020)
• Dewett, K. K. (1948),Modern Economic Theory, Delhi: Premier Publishing Co.
• Duramaz, S. (2018),"Doğrulayıcı Faktör Analizi İle Katılım Bankalarının Talep Yapısının Belirlenmesine Yönelik Alan Araştırması: Ege Bölgesi Örneği", (Ed.) Türkiye Katılım Banakaları Birliği, Katılım Finansmanında Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: TKBB Yayınları.
• Durmuş, A. (2011),"İslam Hukuku Açısından Günümüz Kredi ve Finansman Yöntemleri",(Ed.) H. Bacak , İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finansman Yöntemleri İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Efendić, V., Hadžić, F., & Izhar, H. (2017),Critical Issues and Challenges in Islamic Economics and Finance Development. Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan. Erdem, H. (2016)," Meslek ve Ahlak", (Ed.) A. Diken, Ahilik ve Meslek Ahlakı, Konya: KTO Karatay Üniversitesi Yayınları.
• Hazıroğlu, T. (2017),Katılım Ekonomisi Yeni Zihin Yeni İktisat. İstanbul: İz Yayıncılık.
• IFSB. (2020), Islamic Financial Services Industry Stability Report 2019. Kuala Lumpur, Malaysia: Islamic Financial Services Board.
• ISDB. (2005), Islamic Development Bank Group in Brief. Jeddah: ISDB.
• Karaman, H. (2019), Katılım Bankalarını Niçin Korumalıyız. Yenişafak Web Sitesi: https://www.yenisafak.com/yazarlar/hayrettinkaraman/katilim-bankalarini-nicin-korumaliyiz-2053774 , (10.10.2020)
• Kettani, H. (2020),"Muslim Population in Asia", Proceedings of the 2009 International Conference on Social Sciences and Humanities , 1-9.
• Khidhir, S. (2018), Islamic Finance: A Lucrative Opportunity. The Asean Post Web Sitesi: https://theaseanpost.com/article/islamic-finance-lucrative-opportunity , (09.09.2020)
• Kuveyt Türk Katılım Bankası. (2020), 1 Ocak-31 Aralık 2019 Hesap Dönemine Ait Bağımsız Sınırlı Denetim Raporu, İstanbul: Kuveyt Türk Katılım Bankası.
• Lila, N. K. (2018)," Katılım Bankalarının Murabaha İşlemlerinde Malın Kabzı Meselesinin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi", Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 4(2), 43-61.
• Orhan, Z. H. (2018), Türkiye’de İslam İktisadının Sorunları. İlke Web Sitesi: https://ilke.org.tr/turkiyede-islam-iktisadinin-sorunlari/1930, (18.08.2020)
• Özel Finans Kurumları Birliği. (2004),Dünyada ve Türkiye’de Faizsiz Bankacılık, İstanbul: Özel Finans Kurumları Birliği.
• Özsaatci, F. G. (2019),"Katılım Bankacılığı Reklamlarında İçerik Analizi", Business and Economics Research Journal, 10(5), 1127-1142.
• Özsoy, M. (2012),Sağlam Bankacılık Modeli İle Katılım Bankacılığına Giriş, İstanbul: Kuveyt Türk Yayınları.
• TBB. (2020), Aktif Büyüklüklerine Göre Banka Sıralaması - 2019 - Eylül. TBB Web Sitesi: https://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/Aktif_Buyukluklerine_Gore_Banka_Siralamasi/3818 , (04.09.2020)
• Tekin, B. (2019),"Üniversite Öğrencilerinin Katılım Bankacılığına Yönelik Bilgi, Algı ve Farkındalık Düzeyleri ve Tercihlerine Etkisi", Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4 (1), 135 - 150.
• Terzi, A. (2013), "Katılım Bankacılığı: Kitaba Uymak mı, Kitabına Uydurmak mı?", Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 1-14.
• TKBB. (2010), Katılım Bankaları 2009. İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği.
• TKBB. (2020), Tarihçe. TKBB Web Sitesi: https://www.tkbb.org.tr/tarihce, (10.11.2020)
• Toraman, C., Ata, H. A., ve Buğan, M. F. (2015),"İslami Bankacılık Faaliyetlerine Yönelik Müşteri Algısı Üzerine Bir Araştırma",Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(4), 761-779.
• Weber, M. (2001),The Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism. London and New York: Routledge Classics. World Population Review. (2020), Muslim Majority Countries 2020. World Population Review Web Site: https://worldpopulationreview.com/countries/muslim-majority-countries/ (13.12.2020)
• Zaim, S. (1992),İslam - İnsan Ekonomi. İstanbul: Yeni Asya Yayınları.