Öğretmenlerin Okul, Okul Yöneticisi ve Öğrenci Velisi Kavramlarına Yönelik Metaforik Algıları

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 701 - 726, 30.04.2019

Tuncay Yavuz Özdemir , Mustafa Orhan

https://doi.org/10.30831/akukeg.453716

Cited By: 12

Öz

Bu
araştırmanın amacı; öğretmenlerin okul, okul yöneticisi ve öğrenci velisi
kavramlarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Okul,
okul yöneticisi ve öğrenci velisi kavramlarının iç içe geçmiş ve birbiriyle
ilişkili oldukları düşüncesinden hareketle her bir kavram için üretilen
mecazlar yoluyla bütüncül değerlendirmeler yapmak amaçlanmıştır. Bu araştırma,
nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan olgu bilim (fenomenoloji)
deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim
öğretim yılında Elazığ İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ilkokul, ortaokul ve
liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Tamamıyla ön görüşmeler
yapılarak, görüşlerini belirtmekten kaçınmayacaklarını belirten 40 öğretmen
çalışma grubuna dahil edilmiştir. 
Araştırma verileri, çalışma grubundan “Okul …gibidir. Çünkü…”, “Okul
yöneticisi …gibidir. Çünkü…” ve “Öğrenci velisi …gibidir. Çünkü…” şeklinde
verilen cümlelerdeki boş bırakılan yerleri tamamlamaları ile elde edilmiştir.
Veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Öğretmenlerin metafor
ifadeleri temalara ayrıldığında, okul kavramı ile ilgili yaşam alanı olarak
okul; okul yöneticisi kavramı ile ilgili lider olarak okul yöneticisi ve
öğrenci velisi kavramı ile ilgili ana unsur olarak öğrenci velisi algısının
yüksek olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

metafor, okul, okul yöneticisi, öğrenci velisi, öğretmen algısı

Metaphorical Perceptions of Teachers towards School, School Manager and Student’s Parents

Öz

The purpose of this study is to determine teachers’ perceptions regarding the concepts of school, school manager and student’s parents by means of metaphors. The study also aims to make holistic evaluations through the metaphors produced for each concept, with the idea that school, school manager and student-parents concepts are intertwined and interrelated. This research was carried out in a phenomenological pattern which is one of the qualitative research methods. The study group was composed of primary, secondary and high school teachers affiliated to Elazığ Provincial National Education Directorate in the academic year of 2017-2018. In the research 40 teachers were reached with the method of random sampling. The research data was obtained from the study group by completing the blanks in the sentences given in the form of "School is like…. Because ... ", "School manager is like…... Because ... " and "Student’s parents are like ... Because ... " The data were analyzed by content analysis method. When the metaphorical expressions of the teachers were divided into the themes, the study indicated that the perceptions regarding school as a living space related to the school concept; school manager as a leader related to the concept of the school manager and student’s parents as a main component related to student’s parents was high. 

Anahtar Kelimeler

metaphor, school, school manager, student’s parents, teacher’s opinion

Kaynakça

• Açıkalın, A. & Turan S. (2015). Bir anlam köprüsü inşa etme aracı olarak okullarda etkili iletişim. (2. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Ada, Ş. & Küçükali R. (2009). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ada, S. & Baysal Z. N. (2010). Türk eğitim sistemi ve etkili okul yönetimi. Ankara: Pagem Akademi.
• Akan, D., Yalçın, S. & Yıldırım, İ. (2014). Okul müdürü kavramına ilişkin öğretmenlerin metaforik algıları. İlköğretim Online, 13(1), 169-179.
• Akın Kösterelioğlu, M. (2014). Öğretmen adaylarının okul yöneticisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6(3), 115-133.
• Aslan, B. & Yıldırım, N. (2004). Okul yöneticisinden beklentiler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-15.
• Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefî metafor “yolda olmak”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(1), 9-22.
• Aytaç, T. (2012). Okul vizyonu nedir nasıl geliştirilir? C. Elma ve K. Demir (Ed.), Yönetimde çağdaş yaklaşımlar uygulamalar ve sorunlar. (s. 1-16, 3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aziz, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. (6. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Ekinoks Eğitim Danışmanlık.
• Bozkurt, E. (2017). Okul çevre ilişkileri ve okula toplumsal katılım. A. Üstün ve A. Bayar (Ed.), Son değişikliklerle Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (s. 185-197, 3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Can, N. (2018). Okul yönetiminde rol oynayan öğeler. N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. (s. 177-206, 3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.Carneiro, P. (2008). Equality of opportunity and educational achievement in Portugal. Portuguese Economic Journal, 7(1), 17-41.
• Cemaloğlu, N., Sezgin, F., Şahin, F. & Sönmez, E. (2017). Okul müdürlerinin okul, öğretmen, öğrenci ve veli kavramlarına ilişkin metaforik algıları. National Education, 216, 79-101.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (Bölümü çeviren Mustafa Sever, Ahmet Aypay Editörlüğünde). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çakmak, Ö. Ç., Neslitürk, S. & Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “veli” kavramına ilişkin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 679-712.
• Çanak, M. (2013). Öğretmenlerin “öğrenci velisi” kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar. OPUS-Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(4), 137-156.
• Çiçek Sağlam, A. (2016). Okul örgütü ve yönetimi. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (s. 159-190, 8. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Çobanoğlu, N. & Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279-295.
• Demir, C. E. (2007). Metaphors as a reflection of middle school students' perceptions of school: A cross-cultural analysis. Educational Research and Evaluation, 13(2), 89-107.
• Doğan, D. (2014). Öğretmen adaylarının perspektifinden okul kavramının metaforlarla analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(3), 361-382.
• Döş, İ. (2011). Okul paydaşlarının metaforlar yardımıyla okul örgütlerini algılama biçimlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Er Tuna, Y. & Mazman Budak, F. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “tarih” kavramına ilişkin algılarının mecazlar/metaforlar yardımıyla analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6,(14), 609-642.
• Erden, M. (2009). Eğitim bilimlerine giriş. (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Göksoy, S. (2018). Okul çevre ilişkileri. N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. (s. 319-340, 3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. (s. 253-266). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175.
• Mayring, P. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş: Nitel düşünce için bir rehber. (A. Gümüş ve M. S. Durgun, Çev.). Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• MEB. (2012). Milli Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği. Erişim tarihi: 27.03.2018, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/okulailebirligi/okulaile.html.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Oktay, A. (2007). Eğitimin temel kavramları ve eğitim düşüncesinin tarihsel gelişimi. A. Oktay (Ed.), Eğitim bilimine giriş. (s. 1-24, 2. Baskı). Ankara: Pagem A Yayıncılık.
• Sarıtaş, M. (2001). Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme ve uygulama. L. Küçükahmet (Ed.), Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. (s. 47-90, 2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sezgin, F. (2009). Okul yöneticisi ve liderlik. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 77-108, 2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sezgin, F. (2013). Sosyal bir sistem olarak okul. S. Özdemir (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama. (s. 63-100). Ankara: Pagem Akademi.
• Şimşek, A. (2012). Araştırma modelleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (s. 80-107, 3. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Şirin, H. (2009). Okul ve özellikleri. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 49-76, 2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şişman M. (2015). Toplumsal bir aktör müsünüz? (Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S.). Bir insan olarak okul müdürü.(s. 36-50, 3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Turan S. (2015). İşini bil okuluna sahip ol. (Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S.). Bir insan olarak okul müdürü.(s. 73-94, 3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Tuzcuoğlu, N. (2007). Türk milli eğitiminde okul destek sistemleri. A. Oktay (Ed.), Eğitim bilimine giriş. (s. 249-276, 2. Baskı). Ankara: Pagem A Yayıncılık.
• Türkmen, Ş. (2005). Okullarda yönetim etkinlikleri. (2. Baskı). Ankara: Alp Yayınevi.
• Ünal, A., Yıldırım, A. & Çelik, M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğretmenlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 261-272.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.