ENGELLİ KADINLARIN KAMU İSTİHDAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 91 - 99, 06.03.2020

Zehra Atbaşı

Öz

Toplumda sosyal dışlanma olgusuyla karşılaşan dezavantajlı gruplar arasında kadınlar ve engelliler ön sıralarda yer almaktadır. Bu durum özellikle kadın ve engelli bireylerin, yaşadıkları toplum içinde bağımsız birer birey olarak yaşamalarının önüne geçmektedir. Engelli kadınlar hem kadın hem engelli olarak kalıp yargılara, önyargılara ve ayrımcılığa iki kat maruz kalabilmektedirler. Engelli kadınlar, tüm kadınların yaşamakta oldukları sorunların yanında aynı zamanda engelli olmaktan kaynaklanan sorunlarla baş etmek durumunda kalmaktadırlar. Engelli kadınların, pek çok konuda başarılı olamayacakları sanılarak güçleri küçümsenmekte beklentiler yükseltilerek ya da yok sayılarak olması gereken destekler sunulmamaktadır. Engelli kadınların eğitimlerinin, çalışmalarının, topluma katılımlarının önemli ve gerekli olduğu ifade edilmesine rağmen bu olumlu tutum maalesef genel olarak iş hayatındaki uygulamalara yansımamaktadır. Bu nedenle okulda, çalışma hayatında, sokakta, toplumun her alanında engelli kadın çalışan görmek güçleşmektedir. Engelli kadınların kendini gerçekleştirebilmesinin en önemli yollarından biri de çalışma hayatına katılması ve ekonomik açıdan bağımsız bir birey olmalarından geçmektedir. Bu çalışmanın amacı, engelli kadınların kendini gerçekleştirebilmesinin en önemli yollarından biri olan çalışma hayatına atılmaları ve ekonomik açıdan bağımsız birer birey olabilmelerine yönelik kamuda verilen desteği istihdam verilerine dayalı olarak sunmaktır. Araştırma tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamında T.C. Devlet Personel Başkanlığı Kasım 2019 Engelli Personel İstatistiklerinin sayısal verileri yorumlanmıştır. Bulgulara bakıldığında kamuda, engelli bireyler istihdam edilirken erkekler lehine bir yönelim olduğu görülmektedir. Engelli kadınların iş hayatına katılımının engelli erkeklere oranla daha az olduğu verilerle ortaya çıkmaktadır. Var olan durum incelemesi sonucunda engelli kadınların işe yerleşme oranlarının istendik düzeyde olmadığı ve engelli bireylerin istihdamında çoğunluğun erkeklerden oluşması yapılan düzenlemelerin engelli kadınların mağduriyetlerini gidermeye yetmediğini göstermektedir. Engelli kadınların, toplumun tüm alanlarındaki erişilebilirlik problemlerinin ortadan kaldırılarak onların bütüncül yaklaşımlarla desteklenmesi ve toplumsal kaynakların zenginleştirilmesi gerekmektedir. Toplumun ön yargılarının ortadan kaldırılması için toplumun sürekli ve bütüncül bir biçimde eğitilmesi ve konuyla ilgili geniş çaplı projelere ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Engel, kadın, engelli kadın

Evaluatıon Of Publıc Employment Of Women Wıth Dısabled

Öz

Among the disadvantaged groups facing social exclusion in the society, women and the disabled are at the fore front. This situation prevents women and people with disabilities from living as independent people in their communities. Women with disabilities can be subjected to double prejudice and discrimination both as women and disabled. In addition to the problems experienced by all women, women with disabilities also have to cope with the problems arising from being disabled. Disabled with womens power is underestimated by assuming that they will not be successful in many issues, and the necessary support is not offered by raising expectations or ignoring these people. Although it is stated that the education, work and participation of women with disabilities are importantand necessary, unfortunately, this positive attitude is not reflected in business practices in general. Therefore, it is difficult to see disabled women working in school, working life, on the street and in all areas of society. One of the most important ways for women with disabilities to achieve self-actualization is to participate in working life and become an economically independent person. The aim of this study to determine based on employment data the support given to the public in order to enter the business life which is one of the most important ways for women with disabilities to realize themselves and become economically independent individuals. There search was conducted in a review research. T.C. State Personnel Presidency November 2019 Numericaldata of Disabled Personnel Statistics were interpreted. Findings Show that there is a tendency in the publicsector in favor of men while employing disabled people. It is evident from the data that the participation of disabled women in business life is less than that of disabled men. As a result of the current situation analysis, it is seen that the rate of placement of women with disabilities is not at the desired level and that there gulations made due to the excess of disabled men in employment are not sufficient to compensate the disadvantages of women with disabilities. Women with disabilities need to be supported with holistic approaches and enrichment of social resources by eliminating accessibility problems in all areas of society. In order to eliminate the prejudices of the society, continuous and holistic education of the society and wide-ranging projects are needed.

Anahtar Kelimeler

Disability, women, disabledwomen

Kaynakça

• Adaman, Fikret ve Keyder Ç.; (2006), Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, Avrupa Komisyonu, Sosyal Dışlanma ile Mücadelede Mahalli Topluluk Eylem Programı 2002-2006 Raporu, İnternet Adresi: http://ec.europa.eu/ employment_social/ social_inclusion/docs/2006 /study_turkey_tr.pdf
• Aral, N., Gürsoy, F. (2009). Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş.Morpa: İstanbul.
• Başaran, İ.E. (1982). Temel Eğitim ve Yönetimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi yayını No: 112, Ankara.
• Baykoç-Dönmez, N., & Şahin, S. (2011). Özel eğitimin tarihi gelişimi. N. Baykoç. Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim, 535-556.
• Boylan, E., (1991). Woman and Disability, United States of America: Published by Zed Books Ltd.
• Burcu, E. (2007). Türkiye’de Özürlü Birey Olma: Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Çavuş Ö.H., Tekin A. (2015) Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İşyeri. Dokuz Eylül İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:1, ss. 145-165. Disability Awareness in Action, Disabled Women Resourse Kit No:6 (1996) http://www.independentliving.org/docs2/daa6.pdf
• Gander, M.J. ve Gardiner, H.W. (2001) Çocuk ve Ergen Gelişimi, Hazırlayan Bekir Onur, Çev: Ali Dönmez Ankara.: İmge Kitabevi,
• İnan, M. & Demir, M. (2018). Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Kamu Politikaları: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 337-359.
• Karataş K., Gökçearslan Çifçi E. (2010) Türkiye’de Engelli Kadın Olmak: Deneyimler ve Çözüm Önerileri,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi sayı:13 ss. 147-153.
• Karataş, K. (1996). Genç işsizliği: Ekonomik, Toplumsal ve Ruhsal Sonuçları, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayın No: 2, Ankara.
• Karataş, K. (2001). “Engellilerin Topluma Kazandırılması” Ufkun Ötesi Aylık Dergi. 5, 29: 10-19.
• Karataş, K. ve Duyan, G.Ç. (2005) İnsan Hakları Açısından Engelli Kadınlar ve Sorunları Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu Kocaeli 29- 30 Nisan 2005: s. 56-62.
• Karataş, K., (2002). Özürlülere Karşı Ayrımcılık ve Ayrımcılıkla Savaşım, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Türkiye Körler Federasyonu Yayını, Cilt 2, Sayı 1: 1-10.
• Koç O. (2018) Topluma Tam Katılım: Engelli Bireyler Çalışarak Topluma Katılıyor, Tisk işveren dergisi, sayı:6 ss. 13-16. https://www.tisk.org.tr/yayin/1959386137-tisk-isveren-dergisi-deneme--kasim-aralik--2018.pdf
• Kuzgun, İ. (2014), “Türkiye’de Engellilerin Ücret Karşılığı İstihdamını Belirleyen Değişkenler Ve Öneriler”, Journal of Yasar University, 2451-2466, http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2012/08/10-KUZGUN.pdf, (25.01.2015)
• Oytun, F. (2009). Engelli Kadınların Sağlık Sorunları ve Beklentileri, 24 Mart 2009, Engelli Kadın ve Sağlık Sempozyumu,Ankara. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/engelli_kadin/fatma_oytun.doc
• Seyyar, A. (2012), “Uluslararası Boyutuyla Engelli Kota Sistemi”, Kamu- İş, http://www.kamu-is.org.tr/pdf/611.pdf, (07.08.2014)
• T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı (2004). T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Türkiye Özürlüler Araştırması 2002, Yayın No: 2913.
• T.C. Resmi Gazete. İş kanunu. 22/5/2003. Sayı: 25134, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• T.C. Resmi Gazete. Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. 1/7/2015. Sayı: 30470, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr. (12.09.2008)
• Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr. 2010 yılı verileri. www.tisk.gov.tr. (12.07.2008)
• Walker A. ve Walker C.; (1997), Britain Divided: The Growth of Social Exclusion in The 1980s and 1990s, Child Poverty Action Group, London.
• Yaşın-Dökmen, Z. (2009). Toplumsal Cinsiyet ve Engellilik: ‘Bermuda Üçgeni’ Ya Da ‘Kara Delik’ Etkisi, Ankara: Engelli Kadın ve Sağlık Sempozyumu. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/engelli_kadin/zehra_dokmen.doc