Tüketicilerin Satın Alma Niyetiyle İlişkili Faktörlerin Analizi: Afyon Lokumuna Yönelik Bir Çalışma

Yıl 2024, , 80 - 98, 04.04.2024

Ahmet Uyar , Ummahan Tuğçe Demirci Arı

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1080694

Öz

Son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte mal ve hizmet çeşitliliğinde artış gözlenmektedir. Bu artış ile birlikte işletmeler, benzer özellikler gösteren mal ve hizmetlerin ayırt edilebilmesi için markalaşma yoluna gitmektedir. İşletmelerin markalaşma yolunda başarılı olabilmesi için tüketicilerin markaya güven duyması gerekmektedir. Bunu sağlayabilen markalar tercih edilebilir hale gelecek ve işletme açısından marka sadakati sağlanmış olacaktır. Marka sadakati oluşan tüketiciler ise işletmeye bağlılık duyacak ve satın alma davranışını sürekli hale getirecektir. Bu çalışmada marka güveni, marka tercihi, marka sadakati ve fiyat bilinci faktörleri ile tüketici satın alma niyeti arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Bu amaç doğrultusunda 548 tüketici üzerine bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında marka sadakati, güveni, tercihi ve fiyat bilinci ile satın alma niyeti arasında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca yapılan analizler neticesinde satın alma niyetinin cinsiyet, yaş, gelir düzeyi, medeni durum gibi demografik değişkenlere göre farklılaşmadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marka güveni, marka sadakati, marka tercihi, fiyat bilinci, satın alma niyeti

Analysis of Factors Related to Consumers’ Purchasing Intention: A Study on Afyon Delight

Öz

In recent years, there has been an increase in the variety of goods and services with the developing technology. With this increase, businesses go to branding in order to distinguish goods and services with similar characteristics. In order for businesses to be successful in branding, consumers need to trust the brand. Brands that can provide this will become preferable and brand loyalty will be ensured in terms of business. Consumers with brand loyalty will be loyal to the business and will make their purchasing behavior permanent. In this study, the relationship between brand trust, brand preference, brand loyalty and price awareness factors and consumer purchase intention is investigated. For this purpose, a survey study was conducted on 548 consumers. In the light of the data obtained, it has been revealed that there is a significant relationship between brand loyalty, trust, preference, price awareness and purchase intention. In addition, as a result of the analyses made, it was understood that the purchase intention did not differ according to demographic variables such as gender, age, income level, marital status.

Anahtar Kelimeler

Brand trust, brand loyalty, brand preference, price awareness, purchase intention

Kaynakça

• Afyonkarahisar Belediyesi (2018, 06 Şubat). Afyon lokumu ve bilinmeyenleri. http://afyon.bel.tr/news/1/6167/afyon-lokumu-ve-bilinmeyenleri.aspx. (Erişim tarihi: 23.06.2021).
• Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO), (2021, Mart). Afyonkarahisar ekonomik görünümü. http://www.afyonkarahisartso.org.tr/atsodisticaretulkerapor/afyoneko2021mart.pdf (Erişim tarihi: 21.06.2021).
• Afyonkarahisar Valiliği (2021). Afyonkarahisar. http://www.afyonkarahisar.gov.tr/ilcelerimiz (Erişim tarihi: 20.06.2021).
• Ak, T. (2009). Marka yönetimi ve tüketici karar sürecine etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
• Akman, S. U. (2004). Süpermarket alışverişlerinde tüketicilerin fiyat bilinci. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (45), 55-76.
• Atılgan, E., Akıncı, S., Aksoy, S. ve Kaynak, E. (2009). Customer-based brande quity for global brands: a multinational approach. Journal of Euromarketing, 18(2), 115-132.
• Batu, A. (2006). Türk lokumu üretim tekniği ve kalitesi. Teknolojik Araştırmalar: Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 1, 35-46.
• Bizarrias, F. S., Ferreira, M. C. O., da Silva, J. G., da Silva, J., & Cucato, T. (2017). Valor da marca ou descontos-A intenção de compra do consumidor sob a influência moderadora da percepção de crise político-econômica Brand value or discounts-the consumer purchase intent under the moderating influence of perception of political-economic crisis. PMKT 10(3), 310-325.
• Carroll, B. A., & Ahuvia, A. C. (2006). Some antecedents and outcomes of brand love. Marketing Letters, 17(2), 79-89.
• Chang, H.H. & Liu, Y.M. (2009). The impact of brand equity on brand preference and purchase intention in the services industries. The Service Industries Journal, 29(12), 1687-1706.
• Coşkun, M. (2019). Marka bağlılığının tüketici satın alma davranışları üzerine etkisi: X, Y, Z kuşaklarının karşılaştırmalı analizi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Çakır, A. (2014). Faktör Analizi (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi,İstanbul.
• Delgado-Ballester, E. (2004). Applicability of a brand trust scale across product categories: A multigroup invariance analysis. European Journal of Marketing, 38(5/6), 573-592.
• Delgado-Ballester, E., Munuera-Aleman, J. L. & Yague-Guillen, M. J. (2003). Development and validation of a brand trust scale. International Journal of Market Research, 45(1), 35- 54.
• Eymen, U. E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri, https://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2009/bby606/SPSS_15.0_ile_Veri_Analizi.pdf . (Erişim Tarihi: 08.12.2021).
• Fettahlıoğlu, H. S. (2008). Tüketicilerin satın alma davranışlarında özel markaların tüketici tutumları üzerine etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Güçlüer, A. F. (2021, 02 Nisan). Tam 125 ton üretiliyor! Afyonkarahisar’dan 24 ülkeye ihraç ediliyor. https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/tam-125-ton-uretiliyor-afyonkarahisardan-24-ulkeye-ihrac-ediliyor-41778413 (Erişim Tarihi: 25.06.2021).
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (Beşinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hansen, H. (2013). Price consciousness and purchase intentions for new food products: The moderating effect of product category knowledge when price isunknown. Journal of Food Products Marketing, 19(4), 237-246.
• Hansopaheluwakan, S., Oey, E. & Setiawan, Y. (2021). The impact of brand equity and brand trust towards purchase intention through brand preference. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 18(1), 505-517.
• Hanzaee, K. H. & Andervazh, L. (2012). The influence of brand loyalty on cosmetics purchase intention of Iranian female consumers. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(5), 5389-5398.
• International Trade Centre (ITC), Trade Map (2015-2020). https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry (Erişim tarihi: 20.06.2021).
• Khiabanian, Y. H. ve Karakadılar, İ. S. (2016). Marka sadakati yaklaşımlarına etki edene öncül faktörlerin incelenmesine yönelik bir ampirik çalışma. Electronic Journal of Vocational Colleges, 6(1), 56-66.
• Leblebicioğlu, B. ve Bilgen, İ. (2019). Tüketicilerin fiyat algılamalarının indirim marketlerinden satın alma niyetleri üzerindeki etkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (GELİŞİM-UWE 2019 Özel Sayısı), 141-154.
• Madahi, A. & Sukati, I. (2012). The effect of external factors on purchase intention amongst young generation in Malaysia. International Business Research, 5(8), 153.
• Malik, M. E., Ghafoor, M. M., Hafiz, K. I., Riaz, U., Hassan, N. U., Mustafa, M. & Shahbaz, S. (2013). Importance of brand awareness and brand loyalty in assessing purchase intentions of consumer. International Journal of Business and Social Science, 4(5), 167-169.
• Mutlu, H., Çeviker, A., ve Çirkin, Z. (2011). Tüketici etnosentrizmi ve yabancı ürün satın alma niyeti: Türkiye ve Suriye üzerine karşılaştırmalı analiz. Sosyoekonomi, 14(14), 55-59.
• Müezzinoğlu, D. (2019). Genel marka ederi, marka güveni ve fiyat bilincinin satın alma niyeti üzerindeki etkisinde kriz algısının moderatör rolü: Türk ve Yunan tüketicilerin şampuan ve mobilya sektörlerinde satın alma niyetleri üzerine karşılaştırmalı araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Nirmala, R. P. & Dewi, I. J. (2011). The effects of shopping orientations, consumer innovativeness, purchase experience, and gender on intention to shop for fashion products online. Gadjah Mada International Journal of Business, 13(1), 65-83.
• Önen, V. (2018). Marka güveni marka sadakati ve marka tercihi arasındaki ilişkinin incelenmesi: kırtasiye sektörü uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2), 609-626.
• Özdemir, M. ve Koçak, A. (2012). İlişkisel pazarlama çerçevesinde marka sadakatinin oluşumu ve bir model önerisi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 67(2), 127-156.
• Purwanto, A., Haque, M. G., Sunarsih, D., & Asbari, M. (2021). The role of brand image, food safety, awareness, certification on halal food purchase intention: An empirical study on Indonesian consumers. Journal of Industrial Engineering & Management Research, 2(3), 42-52.
• Sipahi, B., Yurtkoru, S. ve Çinko, M. (2006). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Solihin, D., Ahyani & Setiawan, R. (2021). The influence of brand image and atmosphere store on purchase decision for samsung brand smartphone with buying intervention as intervening variables (Study on Samsung experience store Karawaci customers). International Journal of Social Science and Business, 5(2), 262-270.
• Söylemez, C. ve Şahin, F. (2021). Küresel markalara yönelik tutum ve satın alma niyetini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: Kümeleme analizi ile pazar bölümleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 67(49), 49-71.
• Söylemez, C. ve Taşkın, E. (2015). Tüketicilerin küresel marka algısı ve satın alma niyeti üzerindeki etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45(34), 34-48.
• Şahin, E. ve Gültekin, C. (2017). Markaya duyulan güven ve etnosentrik eğilimlerin marka sadakatine etkisi: bir marka örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 93-1012.
• Tabachnick, B. G. (2013). BG Tabachnick, LS Fidell using multivariate statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). UNESCO yaratıcı şehirler ağı üyeliği değerlendirme toplantısı düzenlendi. https://afyon.ktb.gov.tr/TR-248589/unesco-yaratici-sehirler-agi-uyeligi-degerlendirme-topl-.html (Erişim tarihi: 20.06.2021).
• Turgut, E., Akyol, A. ve Giray, S. (2016). Sosyal medya reklamlarında tüketici algılamaları ile satın alma niyeti ve ağızdan ağıza iletişim arasındaki ilişki. Journal of Life Economics, 3(2), 55-74.
• Uzunkaya, T. (2016). Marka sadakatinin tekrar satın alma niyetine etkisi ve GSM sektöründe bir Araştırma. BUJSS, 9(2), 58-67.
• Ünüvar, Ş., Kılınç, C., Sarı Gök, H. ve Şalvarcı, S. (2018). Turizm öğrencilerinin yeşil ürün tercihinin satın alma niyeti üzerine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 20-40.
• Visit Afyon (2021). Afyon Lokumu. https://www.visitafyon.org/sayfa-403-afyon-lokumu.html (Erişim tarihi: 20.06.2021).