Does the Construction Sector in Türkiye Exclude the Industry? Empirical Implications from Dutch Disease Perspective

Yıl 2024, , 177 - 193, 04.04.2024

Günay Tüzüner , Mehmet Zanbak

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1110182

Öz

Dutch Disease is a term which represents the economic process that is claimed to be caused by the current production factors in a country with a sudden source of enrichment to a single sector, resulting in the stagnation or exclusion of other sectors. The main motivation for writing this thesis is to observe how the rapid growth in the construction sector in Türkiye in recent years has affected the industrial sector and to reveal whether the industry has been influenced by Dutch Disease based on the construction sector. For this purpose, panel data analysis method was used in the light of data obtained from The Turkish Statistical Institute for 26 sub-regions on the Level 2 scale covering the years 2009-2017. In the model created, the level of industrial employment represents the dependent variable, while the independent variables are listed as foreign trade volume, number of construction initiatives, gross domestic product (GDP) and total employment. According to the results of the analysis, every 1% increase in the number of construction initiatives increases industrial employment by 0.36% which indicates that there is no Dutch Disease caused by the construction sector in Türkiye. In the other words, the construction sector does not exclude the industry. On the contrary, it offers opportunities in various fields.

Anahtar Kelimeler

Dutch disease, construction sector, industry, panel data analysis, Türkiye

Türkiye’de İnşaat Sektörü Sanayiyi Dışlıyor Mu? Hollanda Hastalığı Perspektifiyle Ampirik Çıkarımlar

Öz

Hollanda Hastalığı, ani zenginleşme kaynağına sahip olan bir ülkedeki üretim faktörlerinin tek bir sektöre yönelmesi sonucunda ortaya çıktığı öne sürülen ve diğer sektörlerin durgunlaşmasıyla ya da dışlanmasıyla sonuçlanan ekonomik süreci temsil eden bir kavramdır. Çalışmanın kaleme alınmasındaki temel motivasyon son yıllarda Türkiye’deki inşaat sektöründe yaşanan hızlı büyümenin sanayi sektörünü nasıl etkilediğini incelemek ve sanayinin inşaat sektörü bazlı Hollanda Hastalığına yakalanıp yakalanmadığını ortaya koymaktır. Bu amaçla Düzey 2 ölçeğinde yer alan 26 alt bölge için Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen ve 2009-2017 yıllarını kapsayan veriler ışığında panel veri analiz yöntemi kullanılmıştır. Oluşturulan modelde sanayi istihdamı bağımlı değişkeni temsil ederken, bağımsız değişkenler dış ticaret hacmi, inşaat girişim sayısı, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ve toplam istihdam şeklinde sıralanmaktadır. Analiz sonuçlarına göre inşaat girişimi sayısındaki her %1’lik artış sanayi istihdamını %0,36 artırmaktadır ki bu sonuç Türkiye’de inşaat sektörü kaynaklı Hollanda Hastalığının bulunmadığına işaret etmektedir. Bir diğer ifadeyle inşaat sektörü sanayiyi dışlamamakta, aksine çeşitli alanlarda fırsatlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hollanda hastalığı, inşaat sektörü, sanayi, panel veri analizi, Türkiye

Etik Beyan

Bu çalışma, Doç. Dr. Mehmet ZANBAK danışmanlığında Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı’nda Günay TÜZÜNER tarafından hazırlanan “Türkiye’de Hollanda Hastalığı: İnşaat Sektörü Perspektifinden Bir Analiz” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Adenauer, I. ve Vegassky, L. (1998). Aid and the real exchange rate: dutch disease effects in African countries”, Intereconomics, 33(4), 177-185.
• Akçacı, T. ve Karaata, A. (2014). Türkiye’de uluslararası fonların paradoksal etkisi: Hollanda hastalığı. International conference on eurasion economies, Makedonya, 385-393.
• Aras, O. ve Süleymanov, E. (2016). Azerbaycan iqtisadiyyatı. Bakı: Şerq- Qerb Matbeesi.
• Arellano, M. (1987). Computing robust standard errors for within- groups estimators, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 49(4), 431-434.
• Arı, A. ve Özcan, B. (2012). Hollanda hastalığı: gelişmekte olan ülkeler üzerine bir uygulama, Sosyoekonomi, 18(18),153-171.
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. 3rd Edition John Wiley & Sons LTD: New York.
• Bhargava A., Franzini, L. ve Narendranathan, W. (1982). Serial correlation and fixed effect models. The Review of Economic Studies, 49(4), 533-549.
• Boyraz, H. M. (2014). Hollanda Hastalığı Nedir?, http://politikaakademisi.org/2014/07/18/ hollanda-hastalığı-nedir/ (Erişim Tarihi: 10.07.2021)
• Breusch, T. ve Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics, Technometrics, 16, 129-132.
• Bruno, M. ve Sachs, J. (1982). Energy and Resource Allocation: A Dynamic Model of the “Dutch Disease”, The Review of Economic Studies. 49(5), 845-889.
• Corden, W. ve Neary, J. (1982).Booming Sector and De- Industrialisation in a Small Open Economy. The Economic Journal, 92(368),825-848.
• Dalkılıç, B. ve Aşkın, M. (2017). Gayrimenkul ve Konut Sektörüne Bakış, Emlak Konut GYO A.Ş.
• De Gregorio, J. ve Wolf, C. H. (1994). Terms of trade, productivity and the real exchange rate. National Bureau of Economic Research Working Paper, No: 4807: 12-25.
• Froot, K. A. (1989). Consistent covariance matrix estimation with cross- sectional dependence and heteroskedasticty in financial data. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 24(3), 333-355.
• Gasmi, F. ve Laourari, I. (2017). Has Algeria suffered from the dutch disease. Revue d’Economie Politique, 127(6), 1029-1058.
• Greene, W. H. (2003). Econometrics analysis. Fifth Education Upper Saddle River: New Jersey.
• Gurbanov, S. (2011). Azerbaycan’da enerji kaynakları ve Hollanda hastalığı: makroekonomik etkileri ve ampirik değerlendirme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Gülmez, Z. (2019). Dış ticaretin ekonomik büyüme ve istihdam üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
• Güriş, S., Çağlayan Akay, E. ve Güriş, B. (2017). E- views ile temel ekonometri. Der Yayınları: İstanbul.
• Hausman, J. A. (1978). Specification test in econometrics. Econometria, 46(6), 1251-1271.
• IMSAD. (2017). Türkiye IMSAD yapı sektörü raporu, (Rapor no: 08/336), Ekonomi ve Strateji Danışmanlık Hizmeti, İstanbul.
• INTES (2016). İnşaat sektörü raporu. Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, Ankara.
• Javaid, S. H. (2009). Dutch disease investigated: emprical evidence from Selected south- east Asian economies. Phillippines Central Bank Working Paper Series, 31.
• Kallevig, S. G. (2013). Norveç ve Türkiye örnekleri üzerinden Hollanda hastalığı teorisi ve sıcak para karşılaştırması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Y., Yalçınkaya, Ö. ve Hüseyni, Ö. (2013). Ekonomik büyümede inşaat sektörünün rolü: Türkiye örneği (1987-2010), Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 1-20.
• KPMG. (2018). Sektörel bakış (inşaat). KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş.
• Levene, H. (1960). Robust tests for equality of variances. I. Olkin, G. Ghurje, W. Hoeffding, W. G. Madow ve H. B. Mann, (Ed). Stanford: California: Stanford University Press.
• Mammadov, G. (2018). Azerbaycan ekonomisinde petrol ve doğalgazın ekonometrik analizi: hollanda hastalığı etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• MDN Finansal Danışmanlık, (2010). Türk çimento sektörü. Ankara: FDN Finansal Danışmanlık.
• Mercan, M. ve Kızılkaya, O. (2013). Türkiye’de sanayi sektörü ekonomik büyüme ve verimlilik ilişkisinin Kaldor yasaları çerçevesinde sınanması: Ekonometrik bir analiz. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 36(1), 137-160.
• Ojaghlou, M. (2019). Turizm sektörü ve Hollanda hastalığı: Türkiye örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Olusi, J. ve Olagunju, M. (2005). The primary sectors of the economy and the dutch disease in Nigeria. The Pakistan Development Review, 44(2),159-175.
• Oomes, N. ve Kalcheva, K. (2007). Diagnosing dutch disease: Does Russia have the symtoms?. IMF Working Paper, 7(102),1-34.
• Pazarlıoğlu, V. M. ve Gürler, K. Ö. (2007). Telekomünikasyon yatırımları ve ekonomik Büyüme: panel veri yaklaşımı. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(508), 35-41.
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics No.0435. University of Cambridge Faculty of Economics.
• Rajan, G. R. ve Subramania, A. (2011). Aid, dutch disease and manufacturing growth. Central for Global Development, 94(1), 106-118.
• Riyazi, İ. (2017). Hollanda hastalığının sektörler üzerine etkisi: Suudi Arabistan ve İran’a yönelik incelemeler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Rogers, W. H. (1993). Regression standard errors in clustered samples. Stata Technical Bulletin 13,19-23. College Station, Tx: Stata Press. In Stata Techical Bulletin Reprints, 3(13), 88-94.
• Rudd, D. (1996). An emprical analysis of dutch disease: developing and developped countries. Honors Projects, 62, 1-49.
• Toramanoğlu, E.R. ve Görmüş, Ş. (2018). Bankacılık sektöründe şubeleşmenin makroekonomik ve demografik belirleyicileri üzerine bir araştırma: panel veri analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-12.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018). İstatistikler, tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 03.11.2020).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019). İstatistikler tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 06.02.2020).
• Wooldridge, J. M., (2012). Introductory econometrics: a modern approach. 5th Edition, South- Western Cengage Learning.
• Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). OPEC ülkelerinde Hollanda hastalığı: petrol Fiyatları ve ekonomik büyüme ilişkisinin ekonometrik Bir Analizi, Sosyoekonomik Dergisi, 19(19), 118-140.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel veri ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel zaman serileri analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Yıldırım Mızrak, N. (1999). Hollanda hastalığı: makroekonomik etkileri, ülke örnekleri ve Türkiye. İktisat, İşletme ve Finans, 14(161), 52-63.
• Younger, D. S. (1992). Aid and the dutch disease: macroeconomic management when everybody loves you. World Development, 20(11), 1587-1597.
• Yürük, M. (2008). Kaynakların laneti olgusu: Rusya örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.