Antonio Gramsci in Contemporary Social Theory

Yıl 2023, , 1526 - 1539, 25.12.2023

Kenan Tazefidan , Semra Porsuk

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1116215

Öz

The main purpose of this study is to focus on Gramsci's views in contemporary social theory. Gramsci, born in Southern Italy in 1891, is a theorist who has made significant contributions to contemporary social theory and modern sociology with his theory of hegemony. Gramsci mainly used the word hegemony while analyzing the issues in the world of mind. In this sense, the first concept that comes to mind when Gramsci is mentioned is hegemony. Although hegemony contrasts with domination, basically domination and hegemony are side by side. In the sense of the importance he gives to hegemony, the distinction between civil society and political society should be mentioned. Gramsci brings civil society to the fore as opposed to the domination-based structure of political society. The key point here is that the hegemonic structure of civil society is opposed to the coercive nature of political society. In this context, ideology comes into play along with hegemony. While emphasizing politics and will, Gramsci states that hegemony is established after the problem of social legitimacy is resolved. Gramsci is one of the most important Post-Marxist thinkers of the first half of the 20th century. Gramsci, a superstructure theorist, added new meanings to Marx's structure-oriented analyzes. In this respect, Gramsci gave more importance to the superstructural area. Gramsci, in his sociological analysis, drew attention to the importance of the cultural field, as well as economic factors. In this study, Gramsci's subjects such as civil society, hegemony, superstructure, ideology, culture and intellectuals are included with the data obtained from the literature review. In addition, it aims to determine and interpret life and world of thought.

Anahtar Kelimeler

Hegemony, civil society, superstructure, ideology, intellectuals

Çağdaş Sosyal Teoride Antonio Gramsci

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, çağdaş sosyal teoride Gramsci’nin görüşlerine odaklanmaktır. Güney İtalya’da 1891 yılında doğan Gramsci, hegemonya kuramıyla çağdaş sosyal teoriye ve modern sosyolojiye önemli derecede katkı yapmış bir teorisyendir. Gramsci, zihin dünyasında konuları analiz ederken ağırlıklı olarak hegemonya sözcüğünü kullanmıştır. Bu anlamda, Gramsci deyince akla gelen ilk kavram hegemonyadır. Hegemonya tahakkümle tezatlık oluştursa da temelde tahakküm ve hegemonya yan yanadır. Onun hegemonyaya verdiği önem anlamında sivil toplum-politik toplum ayrımına değinilmelidir. Gramsci, politik toplumun tahakküm temelli yapısının karşısına sivil toplumu öne çıkarır. Burada kilit nokta, politik toplumun zora dayalı niteliğine karşı sivil toplumun hegemonyaya bağlı yapısının konulmuş olmasıdır. Bu bağlamda, işin içine hegemonyayla birlikte ideoloji de girmektedir. Gramsci, politika ve iradeyi ön plana çıkarırken, hegemonyanın toplumsal meşruluk sorunu halledildikten sonra kurulduğunu ifade eder. Gramsci, 20. yüzyılın ilk yarısının en önemli Post- Marksist düşünürlerindendir. Bir üstyapı teorisyeni olan Gramsci, Marx’ın yapı odaklı çözümlemelerine ek olarak yeni anlamlar ilave etmiştir. Bu yönüyle de Gramsci, üstyapısal alanı daha fazla önemsemiştir. Gramsci, sosyolojik tahlillerinde ekonomik etkenlerin yanı sıra esas olarak kültürel alanın önemine dikkat çekmiştir. Bu çalışma, literatür taramasıyla elde edilen verilerle Gramsci’nin sivil toplum, hegemonya, üst yapı, ideoloji, kültür ve aydınlar gibi konularına yer verilmiştir. Ayrıca, yaşamı ve düşünce dünyasını saptama ve yorumlama amacı taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hegemonya, sivil toplum, üstyapı, ideoloji, aydınlar

Kaynakça

• Akkaya Kia, R. (2006), Modernitenin Postmoderniteye Egemenlik ve Hukuk, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Anderson, P. (2007), Gramsci: Hegemonya, Doğu-Batı Sorunu ve Strateji, (Çeviren: Tarık Günersel), İstanbul, Salyangoz Yayınları.
• Bates, T.R., (1975),“Gramsci and the Theory of Hegemony” Journal of the History of Ideas, Apr-Jun., Vol. 36, No. 2 (Apr. Jun., pp. 351-366, Published by University of Pennsylvania Press, Stable URL:https://www.jstor.org/stable/2708933.
• Baudrillard, J. (2017), Can Çekişen Küresel Güç, Çeviren: Oğuz Adanır, Ankara, Doğu-Batı Yayınları.
• Berman, M., (2005), Marksizmle Maceram, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Bobio, N., ve Texier, J.,(1982), Gramsci ve Sivil Toplum, Ankara, Savaş Yayınları.
• Buttigieg, J., (1996),“The Legachy of Antonio Gramsci” Duke University Press, Boundry2, Spring, 1996, Vol, 14 No. 3, pp. 1-17, Published by Duke Üniversity Press, Stable URL: https://www. jstor.org/stable/303230.
• Bükrücü, Ş. Vd, (2015), Antonio Gramsci’nin Marksist Düşünceye Katkıları, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmaları Dergisi, Sayı: 9, (ss. 9-18).
• Çelikçi (2015), “Türkiye’de 1980 Sonrası Süreçte Sivil Toplumun Seyri: Liberal ve Gramsciyan Perspektiflerin Karşılaştırmalı Analizi”, IV Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi- Bildiriler Kitabı II, Dumlupınar Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Dural, A. Baran, (2012), Antonio Gramsci ve Hegemonya, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı: 39.
• Ercan, H. (2000), Antonio Gramsci ve Sivil Toplum, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas.
• Fontana, B. (2013), Hegemonya ve İktidar: Gramsci ve Machiavelli Arasındaki ilişki Üzerine, (Çev: Onur Gayretli), İstanbul, Karkedon Yayıncılık.
• Gill S. and Law D. (1989), ‘Global Hegemonya and the Structural Power of Capital’ Wiley on behalf of The International Studies Association, Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2600523, Source: International Studies Quarterly , Dec., 1989, Vol. 33, No. 4.
• Gramsci, A. (1966), Hapishane Mektupları, Çeviren: Atilla Tokatlı, İstanbul, Gün Matbaası.
• Gramsci, A., (1984), Modern Prens, (Çev. Pars Esin), Ankara, Birey ve Toplum Yayınları.
• Gramsci, A., (1989), İtalya’da İşçi Konseyleri Deneyimi, (Çev. Yusuf Alp), İstanbul, Belge Yayınları.
• Gramsci, A., (2003), Hapishane Defterleri: Felsefe ve Politika Sorunları, , Çev. Adnan Cemgil, İstanbul, Belge Yayınları.
• Gramsci, A., (2011), Hapishane Defterleri, 1. Cilt, (Editör: Joseph A. Buttigieg), (Çev: Ekrem Ekici), İstanbul, Kalkedon Yayınları.
• Gramsci, A., (2012a), Hapishane Defterleri, 2. Cilt, (Editör: Joseph A. Buttigieg), (Çev: Barış Baysal), İstanbul, Kalkedon Yayınları.
• Gramsci, A., (2012b), Hapishane Defterleri, 3. Cilt, (Editör: Joseph A. Buttigieg), (Çev: Barış Baysal), İstanbul, Kalkedon Yayınları.
• Gramsci, A., (2014), Hapishane Defterleri, 4. Cilt, (Editör: Joseph A. Buttigieg), (Çev: Barış Baysal), İstanbul, Kalkedon Yayınları.
• Güler, B., (2019), Antonio Gramsci’de Hegemonya Kavramı ve Günümüz Siyaset Felsefesine Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı.
• Kızılçelik, S. (2013a), Frankfurt Okulu, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Kızılçelik, S. (2013b), Batı Sosyolojisini Yeniden Düşünmek: Burjuva Sosyolojisi, Ankara, Anı Yayınları, Cilt: 2.
• Kızılçelik, S. (2013c), Batı Sosyolojisini Yeniden Düşünmek: Marx’ın Sosyolojisi, Ankara, Anı Yayınları, Cilt: 1.
• Kızılçelik, S. (2018), Çağdaş Sosyal Teorisyenler 1. Gramsci, Parsons, Mills, Althusser, Foucault, Goffman ve Bauman’ın Sosyal Teorileri, Ankara, Ankara, Anı Yayınları.
• Mouffe, C., (1979), Gramsci And Marxist Theory, London, Routledge & Kegan Paul, (Edited by Chantal Mouffee).
• Ocak, Z. (2018), “İdeoloji Kavramlarına Marksist ve Post Marksist Yaklaşımlar: Karl Marks, Antonio Gramsci ve Louis Althusser,” Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergisi, ss. 56-74. DOI: 10.33464/dorduncukuvvet.480148.
• Özgüden, M. (2015), Bir Gramsci Okuması Hegemonya ve Politik Toplum, Ankara, Phoenix Yayınevi.
• Portellı, H., (1982), Gramsci ve Tarihsel Blok, (Çeviren: Kenan Somer), Ankara, Savaş Yayınları.
• Ransome, P.,(2011), Antonio Gramsci: Yeni Bir Giriş, (Çeviren: Ali İhsan Başgül), Ankara, Dipnot Yayınları.
• Sanbonmatsu, J. (2007), Postmodern Prens: Eleştirel Kuram, Sol Strateji ve Yeni Bir Siyasi Öznenin Oluşumu, İstanbul, Bağlam Yayıncılık.
• Slaterry, M. (2010), Sosyolojide Temel Fikirler, (Haz: Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz), İstanbul, Sentez Yayınları, 3. Baskı.
• Thomas, Peter D. (2013), Gramsci Çağı: Felsefe- Hegemonya Marksizm, , Çeviren: İlker Akçay- Ekrem Ekici, Ankara, Dipnot Yayınları.
• Tuncel, G. (2011), Sivil Toplum ve Devlet, Bilsam Yayınları, Malatya.
• Yakar, T.,(2008), “Gramsci’de Doğruya Giden Gizli Yol: ‘SensusCommunis’”, Toplum Üzerine Yeni Perspektifler, (Der. Armağan Öztürk), Ankara, Dipnot Yayınları, (ss. 107-126).
• Yaralı Akkaya, A. (2014), “Antonio Gramsci’de Entellektüelin Bir Eleştirisi Olarak Praksis Düşüncesi”, Manisa, Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.