Geçiş Ülkelerinde Küreselleşme ve Yoksulluk İlişkisi: Panel Veri Analizi

Yıl 2024, , 1144 - 1162, 27.09.2024

Onur Yağış

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1201853

Öz

Küreselleşme ülkeleri farklı şekilde etkilemektedir. Küreselleşme ilkesiyle dünyada mesafeler daralmakta, bireylerin alışılagelmiş tüketim alışkanlıkları, yaşam tarzları, kültürel değerleri ve geleceğe dair beklentileri değişime uğramaktadır. Küreselleşmenin hemen her şeyi etkilemesi gibi dünyadaki “yoksulluk” üzerinde de önemli etkileri olmaktadır. Bu çalışmada Geçiş ülkeleri için küreselleşme ve yoksulluk ilişkilerinin 2004-2018 dönemi için panel veri analizi yöntemiyle incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, seçilmiş ülke grubu, analiz yöntemi ve seçilmiş değişkenler bakımından literatürdeki diğer çalışmalardan farklılık göstererek Geçiş ülkeleri için küreselleşme ve yoksulluk ilişkisinin araştırılarak literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir. Çalışmada ele alınan seçilmiş Geçiş ülkeleri; Ermenistan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Kazakistan, Kırgızistan, Letonya, Rusya ve Slovenya olarak ele alınmıştır. Ekonomik, sosyal ve politik küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerinin incelendiği bu çalışmada panel veri analizi tekniği kullanılmıştır. Ardından çoklu doğrusallık sorununun bulunup bulunmadığı, yatay kesit bağımlılığı, birim kök sınaması, Havuzlanmış En Küçük Kareler (HEKK), Sabit Etkiler (SE) ve Tesadüfî Etkiler(TE) yöntemleri kullanılmıştır. Daha sonra uygun model seçimi ve temel varsayımların tespiti gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, Geçiş ülkeleri İçin Driscoll- Kraay dirençli sabit etkiler tahmin sonuçlarına göre; sosyal küreselleşme ve politik küreselleşme ile yoksulluk arasında pozitif istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ekonomik küreselleşme ile yoksulluk arasında ise herhangi bir ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

GEÇİŞ ÜLKELERİ, KÜRESELLEŞME, YOKSULLUK, PANEL VERİ ANALİZİ

The Relationship between Globalization and Poverty in Transition Countries: Panel Data Analysis

Öz

Globalization affects countries differently. With the principle of globalization, distances are narrowing in the world, and individuals' habitual consumption habits, lifestyles, cultural values and expectations for the future are changing. Just as globalization affects almost everything, it also has important effects on "poverty" in the world. In this study, it is aimed to examine the globalization and poverty relations for the transition countries for the period of 2004-2018 by panel data analysis method. In this context, it is aimed to contribute to the literature by researching the relationship between globalization and poverty for Transition countries, differing from other studies in the literature in terms of selected country group, analysis method and selected variables. Selected Transition countries covered in the study; Armenia, Czech Republic, Estonia, Hungary, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Russia and Slovenia. In this study, which examines the effects of economic, social and political globalization on poverty, panel data analysis technique was used. Then, whether there is a multicollinearity problem, cross-section dependence, unit root testing, Pooled Least Squares (HEKK), Fixed Effects (SE) and Random Effects (TE) methods were used. Then, appropriate model selection and determination of basic assumptions were made. As a result of the research, according to the Driscoll-Kraay robust fixed effects estimation results for Transition countries; A positive statistically significant relationship was found between social globalization and political globalization and poverty. No relationship was found between economic globalization and poverty.

Anahtar Kelimeler

TRANSİTİON COUNTRİES, GLOBALİZİTİON, POVERTY, PANEL DATA ANALYSİS

Kaynakça

• Açıkgöz, B., Kök, R., ve İspir, S. (2008). Küreselleşme kurgusuna yönelik hipotez testleri: yoksulluk olgusu üzerine seçilmiş ülkeler deneyimi (1997-2003). Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1): 351-376.
• Agenor, P.R. (2004). Does globalization hurt the poor? International Economics and Economic Policy, 1: 21-51.
• Aktan, C.C. (2002). Globalleşme ve Yoksulluk. C.C. Aktan (Ed.) Yoksullukla Mücadele Stratejileri içinde. Hak-İş Konfederasyonu Yayınları.
• Aktaş, E. (2006). Küreselleşme, Yoksulluk ve Genetiği Değiştirilmiş Tarım Ürünleri. Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongresi, https://tarekoder.org/ 2006antalya/43-49.pdf (10.09.2022).
• Aktel, M. (2001). Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2): 193-202.
• Baş, K. (2009). Küreselleşme ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1): 49-70.
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32, 25-34.
• Bergh, A. ve Nilsson, T.(2014).Is Globalization reducing absolute poverty?,World Development, 62, 42-61,ISSN 0305-750X, https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2014.04.007.
• Bozkurt, V.(2000). Küreselleşmenin İnsani Yüzü, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Breusch, T., ve Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and ıts applications to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47 (1), 239-253.
• Bucak, Ç.(2022). BRICS-T ülkelerinde ekonomik karmaşıklık ve küreselleşme ilişkisi: panel veri analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 92-105.
• Can, E., Akbaş, Y.E. ve Dönmez, Z. (2021). Türkiye’de gelir eşitsizliği ve yoksulluk arasındaki ilişkinin analizi: düzey 1 bölgeleri açısından değerlendirme, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 229-243.
• Chomsky, J.(2001). Globalization, Everest Yayıncılık, İstanbul.
• Chow, G.C. (2006). Globalization and China’s economic development. Pacific Economic Review, 11(3), 271–285
• Çalışır, G. (2009). Küreselleşmenin ortaya çıkardığı olayların Türkiye'deki televizyon haberlerine yansımaları (Doktora tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Çalışkan, Ş. (2007). Eğitim İşsizlik ve Yoksulluk İlişkisi. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(13): 284-308.
• Çeken, H., Ökten, Ş., ve Ateşoğlu, L. (2008). Eşitsizliği derinleştiren bir süreç olarak küreselleşme ve yoksulluk. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 79-95.
• Dollar, D. (2001). Globalization, ınequality, and poverty since 1980. World Bank. https://www.unitrier.de/fileadmin/fb4/prof/VWL/IWB/Vorlesung/2944_gl obalization-inequality-and-poverty.( Erişim tarihi: 10.09.2022).
• DPT. (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT.
• Easterly, W., ve Fischer, S. (2001). Inflation and the Poor Credit, and Banking. Journal of Money, 33(2), 160-178.
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çalışabilir? C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi Özel Eki, 25(4): 83-88.
• Elçin, A.B. (2012). Küreselleşmenin Tarihçesi. http:// www.meritymm.com/wpcontent/uploads/2013/05/kuresellesme.pdf .( Erişim tarihi: 10.09.2022).
• Ersoy, G. ve Karşıyakalı, B. (2022) The effect of globalization on poverty: the case of Turkey, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(2): 502-517
• Georgantzas, N. C., Katsamakas, E. ve Solowiej, D. (2009). Giddens’ globalization: exploring dynamic implications. 27th International Conference of the System Dynamics Society, USA,
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. (Çev.) Kayhan, E. A., Kırmızı Yayınları.
• Giddens, A. (1999). Climates of globalization. Social Democratic Change Magazine, 12.
• Gindling, T.H, ve Katherine, T. (2010). Minimum wages, globalization, and poverty in Honduras. World Development, 38(6), 908-918,ISSN 0305-750X,https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2010.02.013.
• Güler, B. (2011). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Girişimcilik: Ashoka Üyelerinden Sosyal Yenilikçi Örnek Uygulamalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(3): 79-111.
• Hadri, K. ve Kurozumi, E. (2012). A simple panel stationarity tests ın the presence of cross-sectional dependence. Economics Letters, 115(1), 31– 34
• Harrison, A. (2007). Globalization and Poverty: An Introduction. A. Harrison (Ed.) Globalization and Poverty (1-30). Chicago Unv. Press.
• Husain, I. (2000). Making globalization work for the poor case study of Pakistan EMP-CIDA Globalisation Project. Lahore University of Management Sciences, 1-28,
• İç duygu, A. (1995). Çok kültürlülük, Türkiye vatandaşlığı kavramı için toplumsal bir zemin. Türkiye Günlüğü, 33 (Özel Sayı), 117-126.
• Kiely, R. (2005). Globalization and poverty and the poverty of globalization theory. Current Sociology, 53(6):895-914. doi: 10.1177/0011392105057154
• Kakar, Z. K., Khilji, B. A. ve Khan, M. J. (2011). Globalization and economic growth: evidence from Pakistan. Acta Universitatis Danubius, 7(3), 208-217.
• Keyman, F., ve Dural, B.Y. (2013). Uluslararası İlişkilere Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kesici, M.R. (2007). Yoksulluk Şiddet Döngüsünün Sosyal Politika Açısından Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma ve Toplum Dergisi, 12(3): 121-158.
• Khan, F.N. ve Majeed, M.T. (2018). Globalization and poverty nexus: A Panel Data Analysis. Forman Journal of Economic Studies, 14, 143-174 DOI: 10.32368/FJES.20181407
• KOF (2022). Globalisation Index. https://kof. ethz. ch/en/forecasts-and-indicators/indicators/kof-globalisation-index. (Erişim tarihi: 10.09.2022).
• Koyuncu, M., ve Şenses, F. (2004). Kısa Dönem Krizlerin Sosyoekonomik Etkileri: Türkiye, Endonezya ve Arjantin Deneyimleri. ERC Working Papers in Economics, 04(13).
• Li, Y., Wang, J., & Oh, K. (2022). Effects of globalization on the convergence of poverty levels among Asian countries. International Economic Journal, 36(2), 193-205.
• Memiş, H. (2014). Küreselleşme ve Yoksulluk İlişkisi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1): 144-161.
• Neutel, M. ve Heshmati, A. (2006). Globalisation, ınequality and poverty relationships: a cross country evidence. IZA Discussion Paper, 2223.
• Nwosa, P.I ve Adeoye, T.A (2021). Globalization and poverty: Evıdence For Lower-Middle Income Country. Economic Review – Journal of Economics and Business, 19,1, DOI: 10.51558/2303-680X.2021.19.1.63
• Obaseki, P. J. (1999). Policies and strategies for dealing with the problems of globalization. Paper Presented at the One-Day Seminar of Nigerian Economic Society, NIIA, Lagos.
• Paksoy, H. M. ve Paksoy, S. (1998). 21. yüzyıl: küreselleşme çağı ve yönetici açısından bir değerlendirme. Türk-Koop Ekin Dergisi, 2(4), 29-31.
• Potrafke, N. (2015). The evidence on globalisation. The World Economy, 38(3), 509-552.
• Rennen, W. ve Martens, P. (2003). The globalisation timeline. İntegrated Assessment, 4(3): 137-144.
• Samimi, P. ve Jenatabadi, H. S. (2014). Globalization and economic growth: empirical evidence on the role of complementarities. Globalization and Economic Growth, 9(4), 1-7.
• Sanjar, S. ve Şengür, M. (2019). Döviz kuru, dış ticaret yoksulluk ilişkisi: Afganistan örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 62, 106-124.
• Sapkota, J.B. (2011). Impacts of globalization on Quality of life: evidence from developing countries. MPRA Paper, 2011-E-1.
• Savrul, M. ve İncekara, A. (2017). The Effect of globalization on economic growth: panel data analysis for ASEAN Countries. International Conference On Eurasian Economies, https://www.avekon.org/papers/1870.pdf
• Sindzingre, A. (2005). Explaining Threshold Effects of Globalization on Poverty. UNI-WIDER Research Paper, 53.
• Skeldon, R. (2002). Migration and Poverty. Asia Pasific Population Journal, 17(4), 67-82.
• Şenses, F. (2003). Küreselleşmenin Öteki Yüzü, İletişim Yayınları.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel Veri Ekonometrisi: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Tezer, H. (2021). Sorgulanan küreselleşme olgusu, gelişmekte olan ülkeler açısından fırsat mı? tehdit mi? Alanya Akademik Bakış Dergisi, 5(1): 501-523.
• World Bank (2022). https://databank.worldbank.org/. (Erişim tarihi: 10.09.2022).
• World Bank (2022). World Development Indicators Database. https://databank.worldbank.org/ source/world -development-indicators. (Erişim tarihi: 10.09.2022).
• World Bank (2023). World Development Indicators Database. https://databank.worldbank.org/ source/world -development-indicators. (Erişim tarihi: 13.07.2023).
• Yanar, R. ve Şahbaz, A. (2013). Gelişmekte olan ülkelerde küreselleşmenin yoksulluk ve gelir eşitsizliği üzerindeki etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3): 55-74.
• Yayar, R. ve Kasar S. M. (2020). Mıst ülkelerinde yoksulluğu etkileyen faktörlerin panel veri analizi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 15(1), 195-204
• Yilin, Li., Jingbu, W. ve Keunyeob, Oh (2022) The effects of globalization on the convergence of poverty levels among Asian countries, International Economic Journal, 36(2), 193-205, DOI: 10.1080/10168737.2022.2052742