Is Animal Rights Theory Possible with the Perspective of the Divine Religions?

Yıl 2023, , 1509 - 1525, 25.12.2023

Ali Çelik , Mehmet Karakaş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1286637

Öz

Questions such as whether animals have rights and whether they can be treated as subjects of life have been frequently brought up by animal rights theorists for the last 50 years with their legal, philosophical, theological, etc. dimensions. Animal rights theorists make directly or indirectly references to the theological dimension of the subject when they begin to the address the issue of rights. According to them, especially the creation and anthropocentric narratives of the monotheistic religions are the source of thousands of years of bad practices against animals. According to animal rights theories, it is not possible to talk about animal rights with traditional ways of thinking. The study covers the comparison and evaluation of the conception in the main texts of divine religions and the animal imaginations that are tried to be built in animal rights theories. The aim of the study is to determine the divisive issues of animal rights theories created with the religious perspective in the works of animal rights theorists such as Peter Singer and Tom Regan, who have important contributions to the development of animal rights theories with the holy books, which are the main sources of heavenly religious and to make and evaluation on these differences. This article is a qualitative research and aims to contribute to the literature by making use of the primary and secondary resources studied in the field. By scaning the literature and resources as a method; got, universe, human and animal visions of both heavenly religions and animal rights theories will be revealed. The study will be completed with the comparison of the obtained data and the evaluation of the results.

Anahtar Kelimeler

Divine religions, animal rights theory, animal rights movements

Semavi Dinlerin Perspektifiyle Hayvan Hakları Kuramı Mümkün Müdür?

Öz

Hayvanların haklarının olup olmadığı, onların yaşamın öznesi olarak ele alınıp alınamayacakları gibi sorular 50 yıldır hayvan hakları kuramcıları tarafından hukuki, felsefi, teolojik vd. boyutlarıyla sıklıkla gündeme getirilmektedir. Hayvan hakları kuramcıları, haklar meselesini ele almaya başladıklarında konunun teolojik boyutuna doğrudan ya da dolaylı bir şekilde atıflar yapmaktadırlar. Onlara göre özellikle semavi dinlerin yaratılış ve insan merkezli anlatıları hayvanlara reva görülen binlerce yıllık kötü uygulamaların kaynağıdır. Hayvan hakları kuramlarına göre geleneksel düşünme biçimleri ile hayvan haklarından söz etmek mümkün değildir. Çalışma, semavi dinlerin ana metinlerinde yer alan hayvan tasavvuru ile hayvan hakları kuramlarında inşa edilmeye çalışılan hayvan tasavvurlarının karşılaştırılması ve değerlendirmesini kapsamaktadır. Çalışmanın amacı; Semavi dinlerin ana kaynakları olan kutsal kitaplar ile hayvan hakları kuramlarının gelişiminde önemli katkıları olan Peter Singer, Tom Regan gibi hayvan hakları kuramcılarının eserlerinde yer alan din perspektifi ile oluşturdukları hayvan hakları kuramlarının ayrıştığı hususları belirlemek ve bu farklılıklar üzerinden bir değerlendirme yapmaktır. Bu makale nitel bir araştırma olup alanda çalışılmış birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanarak literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir. Yöntem olarak literatür ve kaynak taraması yapılarak gerek semavi dinlerin gerekse hayvan hakları kuramlarının tanrı, evren, insan ve hayvan tasavvurları ortaya konulacaktır. Elde edilen verilerin karşılaştırılması ve sonuçların değerlendirilmesi ile çalışma tamamlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Semavi dinler, hayvan hakları kuramı, hayvan hakları hareketi

Kaynakça

• Arıkan, E. (2016). Hayvan Hakları İnsan Hukuku. Bursa: Ekin Basım Yayım Dağıtım.
• Armutak, A. (2008). Yahudi ve hristiyan dini kutsal kitaplarında hayvan hakları. İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 1(34), 39-55.
• Aydın, M. (2015). Ana Hatlarıyla Dinler Tarihi Tarih,İnanç ve İbadet. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Bayrakdar, M. (2016). Üç Dinin Tarihi "Yahudilik, Hristiyanlık, İslamiyet" (1. Baskı b.). İstanbul: Say Yayıncılık.
• Bor, A. (2020). İslam'da Hayvan Hakları. Ankara: Türkiye diyanet Vakfı Yayınları.
• Demirci, K. (1998). "Hristiyanlık" Md. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (s. 328-340). içinde İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Güç, A. (2002). "Kurban" Md. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (s. 433-435 26.cilt). içinde Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (1995). Düşünce Tarihi. Remzi Kitapevi.
• Hidayet, S. (2010). Vejetaryenliğin Faydaları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Komisyon. (2004). İlmihal. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Regan, T. (2007). Kafesler Boşalsın Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ryan, D. (2019). Hayvan Kuramı Eleştirel Bir Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Singer, P. (2005). Hayvan Özgürleşmesi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sue Donaldson, W. K. (2016). Zoopolis Hayvan Haklarının Siyasal Kuramı. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Zülal Kalkandelen, C. B. (2013). Veganizm: Ahlakı, Siyaseti ve Mücadelesi. Belirtilmemiş: Propaganda Yayınları.