Bibliometric Analysis of Postgraduate Theses on Sponsorship in Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 4, 1449 - 1470, 22.12.2025

İlkay Burak Taşkıran , Halil Altunkaya

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1678552

Öz

Sponsorship has emerged as a growing form of communication, business function, and corporate activity in academic literature. Having strategic importance for business continuity and competitiveness, sponsorship has become a significant concept in scientific studies. This research aims to identify academic trends and distributions of postgraduate theses on sponsorship in Türkiye. The study examines 134 postgraduate theses published in the National Thesis Center between 1993-2024, analyzing variables such as year, university, institute, department, language, author gender, advisor title, research model, data collection technique, sponsorship type, and keywords. The findings were systematically analyzed through tables and graphs. Results show that academic production on sponsorship is concentrated at the master’s level and gained momentum especially from the mid-2000s. Most theses were completed at state universities, with Marmara University producing the highest number. Social Sciences Institutes dominated the institutional distribution, with business administration and public relations departments being prominent. The theses were predominantly written in Turkish, with a balanced gender distribution among authors. Methodologically, quantitative research designs and survey techniques were frequently used, with sports sponsorship being the most studied area. Keyword analysis revealed that the concept of sponsorship was primarily addressed in the contexts of sports, brand management, and marketing. The findings provide insights into academic trends in the field of sponsorship in Türkiye and offer important perspectives for future research.

Anahtar Kelimeler

Sponsorship , Bibliometric Analysis , Postgraduate Theses , sponsorship in Türkiye , types of sponsorship

Türkiye’de Sponsorluk Konusundaki Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Öz

Sponsorluk, akademik literatürde büyüyen bir iletişim biçimi, işletme fonksiyonu ve kurumsal faaliyet olarak ön plana çıkmaktadır. İşletmelerin sürekliliği ve rekabet gücü açısından stratejik bir öneme sahip olan sponsorluk, bilimsel çalışmalara konu olan önemli kavramlardan biridir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de sponsorluk konusundaki lisansüstü tezlerin akademik eğilimlerini ve dağılımlarını tespit etmektir. Çalışma kapsamında 1993-2024 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan 134 lisansüstü tez; yıl, üniversite, enstitü, ana bilim dalı, dil, yazar cinsiyeti, danışman unvanı, araştırma modeli, veri toplama tekniği, sponsorluk türü ve anahtar kelimeler gibi değişkenler ekseninde incelenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen veriler; tablolar ve grafikler oluşturularak sistematik biçimde çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda sponsorluk konusundaki akademik üretimin yüksek lisans düzeyinde yoğunlaştığı, özellikle 2000’li yılların ortalarından itibaren ivme kazandığı saptanmıştır. Tezlerin büyük çoğunluğu devlet üniversitelerinde tamamlanmış olup en çok tez, Marmara Üniversitesi’nde üretilmiştir. Bununla birlikte en çok tezin sosyal bilimler enstitüleri bünyesinde tamamlandığı, işletmenin yanı sıra halkla ilişkiler ve tanıtım ana bilim dallarının ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Tezlerin çoğunlukla Türkçe dilinde yazıldığı ve cinsiyet dağılımının dengeli olduğu görülmüştür. Metodolojik açıdan nicel araştırma desenlerinin ve anket tekniğinin sıklıkla kullanıldığı, spor sponsorluğunun en çok çalışılan alan olduğu öne çıkmıştır. Anahtar kelime analizleri, sponsorluk kavramının yoğunlukla spor, marka yönetimi ve pazarlama bağlamlarında ele alındığını göstermiştir. Araştırma sonucunda elde edilen çıktılar Türkiye’de sponsorluk alanındaki akademik eğilimleri ortaya koyarken, gelecek araştırmalar için önemli içgörüler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sponsorluk , Bibliyometrik Analiz , Lisansüstü Tezler , Türkiye’de sponsorluk , sponsorluk türleri

Etik Beyan

Çalışmanın etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer aldığını beyan ederiz.

Kaynakça

• Alonso Dos Santos, M., Rejón Guardia, F., Pérez Campos, C., Calabuig-Moreno, F. ve Ko, Y. J. (2018). Engagement in sports virtual brand communities. Journal of Business Research, 89, 273-279. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2017.12.053
• Baker, H. K., Kumar, S. ve Pandey, N. (2021). Forty years of the Journal of Futures Markets: A bibliometric overview. Journal of Futures Markets, 41(7), 1027-1054. https://doi.org/10.1002/fut.22211
• Balta Peltekoğlu, F. (2016). Halkla ilişkiler nedir. İstanbul: Beta Yayınları.
• Balta Peltekoğlu, F. (2019). Kavram ve kuramlarıyla reklam. İstanbul: Beta Yayınları.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Cambridge Dictionary. (t.y.). Sponsorship. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/sponsorship?q=Sponsorship (Erişim Tarihi: 16.03.2025).
• Chebli, L. ve Gharbi, A. (2014). The impact of the effectiveness of sponsorship on image and memorizing: Role of congruence and relational proximity. Procedia Social and Behavioral Sciences, 109, 913-924. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.564
• Collins Online Dictionary. (t.y.). Definition of ‘sponsorship’. https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/sponsorship (Erişim Tarihi: 16.03.2025).
• Cornwell, T. B. (1995). Sponsorship-linked marketing development. Sport Marketing Quarterly, 4(4), 13-24.
• Cornwell, T. B. ve Maignan, I. (1998). An international review of sponsorship research. Journal of Advertising, 27(1), 1-21. https://doi.org/10.1080/00913367.1998.10673539
• Cornwell, T. B., Roy, D. P. ve Steinard, E. A. (2001). Exploring managers’ perceptions of the impact of sponsorship on brand equity. Journal of Advertising, 30(2), 41-51. https://doi.org/10.1080/00913367.2001.10673636
• Cornwell, T. B. ve Kwak, D. H. (2015). Sponsorship-linked marketing: Introduction to topics. Journal of Sport Management, 29(2), 133-136. https://doi.org/10.1123/jsm.2015-0055
• Dereli, A. B. (2024). Vosviewer ile bibliyometrik analiz. Communicata, 28, 1-7. https://doi.org/10.32952/communicata.1517725
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. ve Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Doulani, A. (2021). A bibliometric analysis and science mapping of scientific publications of Alzahra University during 1986-2019. Library Hi Tech, 39(4), 915-935. https://doi.org/10.1108/LHT-06-2020-0131
• Ergin, D. Y. (1994). Örnekleme türleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 91-102.
• Fu, Y., Mao, Y., Jiang, S., Luo, S., Chen, X. ve Xiao, W. (2023). A bibliometric analysis of systematic reviews and meta-analyses in ophthalmology. Frontiers in Medicine (Lausanne), 10, 1135592. https://doi.org/10.3389/fmed.2023.1135592
• Grassinger, G. E. (2003). Sponsorluk sözleşmesi. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Grohs, R. ve Reisinger, H. (2014). Sponsorship effects on brand image: The role of exposure and activity involvement. Journal of Business Research, 67(5), 1018-1025. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2013.08.008
• Gwinner, K. (1997). A model of image creation and image transfer in event sponsorship. International Marketing Review, 14(3), 145-158. https://doi.org/10.1108/02651339710170221
• Gwinner, K. P. ve Eaton, J. (1999). Building brand image through event sponsorship: The role of image transfer. Journal of Advertising, 28(4), 47–57. https://doi.org/10.1080/00913367.1999.10673595
• Haacke, H. (1991). In the vice. Art Journal, 50(3), 49-55. https://doi.org/10.2307/777216
• Karpinska-Krakowiak, M. (2013). The impact of consumer knowledge on brand image transfer in cultural event sponsorship. Polish Sociological Review, 2(182), 185-208.
• Keller, K. L. (1993). Conceptualizing, measuring, and managing customer-based brand equity. Journal of Marketing, 57(1), 1-22. https://doi.org/10.1177/002224299305700101
• Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47), 480-495.
• Kotler, P. ve Levy, S. J. (1969). Broadening the concept of marketing. Journal of Marketing, 33(1), 10-15. https://doi.org/10.2307/1248740
• Kuhn, T. S. (1962). The structure of scientific revolutions. University of Chicago Press.
• Lavidge, R. J. ve Steiner, G. A. (1961). A model for predictive measurements of advertising effectiveness. Journal of Marketing, 25(6), 59-62. https://doi.org/10.2307/1248516
• Lin, H. C. ve Bruning, P. F. (2021). Sponsorship in focus: a typology of sponsorship contexts and research agenda. Marketing Intelligence & Planning, 39(2), 213-233. https://doi.org/10.1108/MIP-04-2020-0169
• Longman Dictionary. (t.y.). Longman Dictionary of Contemporary English Online. https://www.ldoceonline.com/dictionary/sponsorship (Erişim Tarihi: 16.03.2025).
• Meenaghan, J. A. (1983). Commercial sponsorship. European Journal of Marketing, 17(7), 5-73. https://doi.org/10.1108/eum0000000004825
• Okay, A. (1998). Halkla ilişkiler aracı olarak sponsorluk. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Okay, A. (2013). Kurum kimliği. İstanbul: Derin Yayınları.
• Okay, A. ve Okay, A. (2014). Halkla ilişkiler: Kavram, strateji ve uygulamaları. İstanbul: Der Yayınları.
• Olson, E. L. (2010). Does sponsorship work in the same way in different sponsorship contexts? European Journal of Marketing, 44(1/2), 180-199. https://doi.org/10.1108/03090561011008664
• O’Reilly, N. ve Horning, D. L. (2013). Leveraging sponsorship: The activation ratio. Sport Management Review, 16(4), 424-437. https://doi.org/10.1016/j.smr.2013.01.001
• Özkan, A. (2009). Halkla ilişkiler yönetimi. İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Pasadeos, Y., Berger, B. ve Renfro, R. B. (2010). Public relations as a maturing discipline: An update on research networks. Journal of Public Relations Research, 22(2), 136-158. https://doi.org/10.1080/10627261003601390
• Passas, I. (2024). Bibliometric analysis: The main steps. Encyclopedia, 4(2), 1014-1025. https://doi.org/10.3390/encyclopedia4020065
• Popper, K. (2017). Bilimsel araştırmanın mantığı (İ. Aka ve İ. Turan, Çev.). İstanbul: YKY Yayınları.
• Ragazou, K., Passas, I., Garefalakis, A. ve Dimou, I. (2022). Investigating the research trends on strategic ambidexterity, agility, and open innovation in SMEs: Perceptions from bibliometric analysis. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 8(3), 118. https://doi.org/10.3390/joitmc8030118
• Silsüpür, Ö. ve Beşikçi, B. (2023). Sponsorluk faaliyetlerinin marka algısına etkisi: İletişim fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 10, 172-188. https://doi.org/10.56676/kiad.1188822
• Stotlar, D. K. (2004). Sponsorship evaluation: Moving from theory to practice. Sport Marketing Quarterly, 13, 61-64.
• Taşkıran, İ. B. (2019). Bir halkla ilişkiler aracı olarak e-spor sponsorluğu ve e-spor sponsorluğunun marka bilinirliği ile ilişkisi: Bir örnek olay incelemesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tellan, D. (2011). Halkla ilişkiler eğitiminin bağlamı: İletişim, sosyal bilimler ya da onay üüretimi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 11-31.
• Toan, N. D. (2022). Event sponsorship and brand loyalty: Mediating role of attitude toward sponsored events and sponsoring brand. VNU Journal of Economics and Business, 2(2), 69-79. https://doi.org/10.25073/2588-1108/vnueab.4752
• Tuncer, M. A. (2025). İşletmelerde dijital sponsorluk kavramı: Bibliyometrik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 17(2), 1592-1602. https://doi.org/10.20491/isarder.2025.2053
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 16.03.2025).
• Van Het Hof, S. D. ve Tuncer, M. U. (2011). Halkla ilişkiler eğitimi üzerine bir eleştiri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 133-144.
• Woisetschläger, D. M., Backhaus, C. ve Cornwell, T. B. (2017). Inferring corporate motives: How deal characteristics shape sponsorship perceptions. Journal of Marketing, 81(5), 121-141. doi:10.1509/jm.16.0082
• Yalaz Seçim, Ö. (2003). Sponsorluk. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 16, 457-479.
• Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2025). Özet Öğretim Elemanı Sayıları Raporu. https://istatistik.yok.gov.tr (Erişim Tarihi: 27.03.2025).
• Zupic, I. ve Čater, T. (2014). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629