Fındık Mamulü İhracatı Yapan İşletmelerin Lisanslı Depo Yer Seçimine Yönelik Algılarının Faktör Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 2, 83 - 113, 31.12.2016

Salih Memiş , H. Dilara Keskin

Öz

Çalışma, fındık mamulleri için depo yeri seçimini etkileyen faktörlerin
belirlenmesi ve işletme yöneticilerinin Lisanslı Depoculuk Sistemi ile ilgili
algılamalarının araştırılmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla yapılan literatür
taramasında, Lisanslı Depoculuk Sistemi’ni konu alan ve fındık mamulü için lisanslı
depo yeri seçiminde etkili olan faktörleri araştıran bir çalışmaya rastlanılmamıştır.
Dolayısıyla araştırma modelinde yer alan depo yeri seçim faktörleri, bir işletmenin
kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörleri konu alan ve araştırmayla kısmen ilgili olan
çalışmalara yer verilerek oluşturulmuştur. Lisanslı Depoculuk Sistemi ile ilgili
algılamalara yönelik ifadeler, yetkili kişilerle yüz yüze görüşmeler yapılarak tespit
edilerek literatür kısmında belirlenen yer seçim değişkenleriyle birleştirilip
çalışmanın anket soruları oluşturulmuş ve Karadeniz Bölgesi’nde fındık mamulü
ihracatı yapan 44 işletme üzerinde uygulanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda
fındık mamulleri için depo yeri seçimini etkileyen değişkenler; finansal,
pazar/tedarik, devlet/çevresel ve doğal faktörler olarak belirlenmiş ve ifade edilen bu
faktörler içerisinde depo yeri seçimini etkileyen en önemli faktörün finansal faktör
olduğu tespit edilmiştir. Lisanslı Depoculuk Sistemi algılamalarını etkileyen
değişkenler ise; üretim/pazarlama, sistem işleyişi ve maliyet faktörleri olarak
saptanmıştır. Ayrıca, Lisanslı Depoculuk Sistemi algılamalarını etkileyen
faktörlerden maliyet faktörlerinin depo yeri seçimini etkileyen finansal faktörler
üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Depolama, Fındık Mamulü Depoları, Lisanslı Depoculuk Sistemi

Kaynakça

• Akyüz, Y. ve Soba, Mustafa. 2013. “Electre Yöntemiyle Tekstil Sektöründe Optimal Kuruluş Yeri seçimi: Uşak İli Örneği”, Uluslararası Yönetim iktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 185-198.
• Albayrak, M. vd. 2010. “Küresel Rekabet Açısından Türkiye’de Tarım ve Gıda Ürünleri Pazarlama Sistemlerine Bakış: Mevcut Yapı, Sorunlar, Fırsatlar, Hedefler”, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 1305-1320, Ankara.
• Ashrafzadeh, M. vd. 2012. “The Application of Fuzzy Analytic Hierarchy Process Approach for The Selection of Warehouse Location: A Case Study”, Internetional Journal of Business and Social Science, February, 3(4), 112-125.
• Barkley, D. L. ve Mcnamara, K. T. 1994. “Manufacturers’ Location Decisions: Do Surveys Provide Helpful Insights?”, International Regional Science Review, 17(23), 23-47 Aytekin ve Kaygın (2005).
• Başkan, E. S. 2010. Fındık Borsaları ve Lisanslı Depoları Nasıl Olmalıdır?, Giresun Ticaret Borsası AB Proje Geliştirme ve Uygulama Merkezi.
• Bhatnagar, R. ve Sohal, A. S. 2005. “Supply Chain Competitiveness: Measuring The Impact of Location Factors, Uncertainty and Manufacturing Practices”, Technovation, 25(5), 443-456.
• Can, T. vd. 2006. “Dışbükey Programlama ile Lojistik Merkezi Tespiti”, Yönetim: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi, 54, 17-25. Canadian Urban Institute. 2000. Industrial Sector Study: Warehousing and Distribution, Toronto: Canadian Urban Institute.
• Demirdöğen, O. ve Bilgili, B. 2004. “Organize Sanayi Bölgeleri İçin Yer Seçimi Kararlarını Etkileyen Faktörler: Erzurum Örneği”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 305-324.
• Eleren, A. 2006. “Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Belirlenmesi; Deri Sektörü Örneği”,Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 405-416. Fındık Lisanslı Depo Yönetmeliği. 2006. T.C. Resmi Gazete, 26247, 02.08.2006. Karadeniz vd. 2009. Fındık Yetiştiriciliği, 1. Baskı, Giresun: Giresun Ziraat Odaları Başkanlığı Bilimsel Yayınları.
• Keskin, H. D. ve Abdioğlu, Z. 2011. “Factors Affecting the Geographical Distribution of Bank Branches in Turkey”, European Journal of Social Sciences, 19(4), 573-587.
• Kişoğlu, S. 2004. “Kuruluş Yeri Seçiminin Boyutsal Analiz Yöntemi İle Belirlenmesi; Giyim Sektörü Örneği”, Mühendis ve Makine Dergisi, 530 (45), 43-47.
• Konuk, A. ve Saraç, S. 1986. “Tesis Yeri Seçiminde Taşıma Maliyeti Optimizasyonu ve Kuyu Yeri Seçimi Uygulaması”, Madencilik Dergisi, 15(1), 29-38.
• Krugman, P. 1991. “Increasing Returns and Economic Geography”, Journal of Political Economy, 99(3), 483-499.
• Krugman, P. 1999. “The Role of Geography in Development”, International Regional Science Review, 22(2), 142-161.
• Melo, M. T. vd. 2009. “Facility Location and Supply Chain Management - A Review”, European Journal of Operational Research, 196, 401-412.
• Ömürberk, N. vd. 2013. “Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesinde Bir Uygulama”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 101-116.
• Özdemir, M. 2005. Fındık ve Yetiştiriciliği, Trabzon: Sakarya Matbaacılık.
• Pallant, J. 2005. SPSS Survival Manual, 2th Ed., Buckingham: Open University Press.
• Sivitanidou, R. 1996. “Warehouse and Distribution Facilities and Community Attributes: An Empirical Study”, Environment and Planning A, 28(7), 1261-1278.
• Targa, F. vd. 2006. “Influence of Transportation Access on Individual Firm Location Decisions”, Transportation Research Record: Journal of the Transportation Research Board, 1977, 179-189.
• TS/3074 Kabuklu Fındık Ve TS/3075 İç Fındık Standartlarının Dış Ticarette Zorunlu Uygulamaya Konulmasına İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ, (2004), T.C. Resmî Gazete, 24818, 12.03.2004.
• Tutar, B. 2010. Adana İli ve İlçelerindeki Yatay Betonarme Hububat Depo Yapılarının Mevcut Durumu, Geliştirme Olanakları, Planlanması ve Lisanslı Depoculuk, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Hekimoğlu ve Altındeğer, 2006: 2.
• Uludağ, A. S. ve Deveci, M. 2013. “Kuruluş Yeri Seçim Problemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması Ve Bir Uygulama”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 257-287. URL, “Fındık Depoları”, (t.y.), http://www.gidacilar.net/tahillarindepolanmasi/findik-depolama-ve-depo-kosullari 1540.html, (14.11.2012). URL, “Fındıklarda Aflatoksin Oluşumuna Etki Eden Faktörlerin ve Önleyici Tedbirlerin Belirlenmesi Projesi”, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Sonuç Raporu Mayıs 2002 - Mayıs 2005, http://www.ftg.org.tr/Aflatoksin-SONUC-rapor 2005-1.pdf, (10.11.2012). URL, “Fındık Sektörü Raporu” (2012) http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/raporlar/FindikSektorRaporu.pdf, (24.01.2013).
• Usta, R. 2007. “Türkiye’nin Fındık İhracatında Pazar ve Mamul Geliştirme Çalışmalarının 1996-2005 Dönemi İtibariyle İncelenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(1), 155-171, Okuroğlu ve Örüng, 2000: 43.
• Warffemius, P. M. J. 2007. Modeling the Clustering of Distribution Centers Around Amsterdam Airport Schiphol, Erasmus Universiteit Rotterdam