Memlûk Çağında 1304 Kahire Depremi ve Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 2, 171 - 181, 31.12.2016

Ahmet Sağlam

Öz

Depremler diğer doğal afetler gibi insanoğlunun tarih boyunca karşılaştığı
ve savaşlar kadar olumsuz etkilendiği felâketlerdir. Şehirleri enkaz yığınına
dönüştürürken gündelik hayatı sekteye uğratır. Sonuçta da yeni şehirler inşa
edilerek yeni yaşam alanları kurulur. Mısır’da 23 Zilhicce 703/27 Temmuz 1304
Perşembe günü sabahleyin erken saatlerde meydana gelen deprem başta Kahire
olmak üzere Mısır ve Suriye’de etkili olmuştur. Söz konusu depremi bölgenin on yıl
içinde yaşadığı doğal afetlerin yanı sıra siyasi ve askeri gelişmeler içerisinde ele
alıp değerlendirmelerde bulunacağız. 

Anahtar Kelimeler

Memlûkler, Mısır-Kahire

Kaynakça

• el-Aynî, Bedreddin. 1992. İkdü’l-Cümân fî Târîhi Ehli’z-Zemân: Asru Selâtîni’l-Memâlîk (Thk. Muhammed Muhammed Emin), Kahire: www.al-mostafa.com
• Baybars el-Mansûrî. 1998. Zübdetü’l-Fikre fî Târîhi’l-Hicre, (Thk. D. S. Richards), Beyrut: Das Arabische Buch Berlin.
• Bilge, Mustafa L. 2002. Kerek, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, C. XXV, s. 278-279.
• Hamevî, Ebu Abdullah Şihabüddin Yâkut. 1977. Mu’cemü’l-Büldân, I-V, Beyrut.
• İbn Devâdârî, Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek. 1971. Kenzü’d-Dürer ve Câmiu’l-Gurer I-IX, C. VIII, ed-Dürretü’z-Zekiyye fî Ahbâri’d-Devleti’tTürkiyye, (Thk. Ulrich Haarmann), Kahire.
• İbn Devâdârî, Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek. 1960. Kenzü’d-Dürer ve Câmiu’l-Gurer I-IX, C. IX, ed-Dürrü’l-Fâhir fî Sîreti’l-Meliki’n-Nâsır, (Thk. Hans Robert Roemer) Kahire.
• İbn İyas, Ebü’l-Berekat Zeynüddin Muhammed b. Ahmed. 1975. Bedâi’u’z-Zühûr, fî Vekâi’ı’d-Dühûr, C. I, (Thk. Muhammed Mustafa), Kahire.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İmadüddin İsmail b. Şihabüddîn Ömer. 1998. el-Bidâye ve’n-Nihâye, C. XVII, (Thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî), Cîze.
• İbn Tağriberdî, Ebü’l-Mehasin Cemalüddin Yusuf. (t.y.), enNücûmü’z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve’l-Kâhire, C. VIII, Kahire.
• İbnü’l-Cezerî, Ebu Abdullah Şemseddin Muhammed b. İbrahim b. Bekr. 1998. Târîhu Havâdîsü’z-Zemân ve Enbâihî ve Vefeyâtü’l-Ekâbîr ve’lA’yân min Ebnâihi = Târîhu’l-Cezerî, I-III, (Thk. Ömer Abdüsselam Tedmûri), Beyrut.
• Kallek, Cengiz. 2000. İrdeb, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. XXII, s. 440-442.
• Kalkaşendî, Ebü’l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. Ali. 1914. esSubhu’l-A’şâ fî Sınâati’l-İnşâ, I-XIV, (Thk. Muhammed Hüseyin Şemseddin), Beyrut.
• Makrîzî, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Ali b. Abdülkadir. 1954. Kitâbü’s-Sülûkli-Ma’rifeti Düveli’l-Mülûk, C. I, (Thk. Muhammed Mustafa Ziyade-Said Abdülfettah Ȃşûr), Kahire.
• Makrîzî, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Ali b. Abdülkadir. (t.y.), Kitâbü’l-Mevâız ve’l-İtibâr fi Zikri’l-Hıtât ve’l-Ȃsâr, C. II, Dâru Sâdır, Beyrut.
• Nüveyrî, Ebu’l-Abbas Şihabüddîn Ahmed b. Abdülvehhâb b. Muhammed el-Bekrî et-Teymî el-Kureşî. 2004. Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’lEdeb, C. XXXI (Thk. Necip Mustafa Fevvaz, Hikmet Keşlî Fevvaz), C. XXXII (Thk. Üstaz İbrahim Şemseddin), Beyrut.
• Ömerî, Ebü’l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. Yahyâ İbn Fazlullah. 2010. Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâliki’l-Emsâr, C. III, (Thk. Kamil Selman elCebûrî), Beyrut.
• Reşidüddin Fazlullah. 2013. Câmiu’t-Tevârih (İlhanlılar Kısmı), (Çev.) İsmail Aka, Mehmet Ersan ve Ahmad Hesamipour Khelejani, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Sahillioğlu, Halil. 1994a. Dirhem, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. IX, 368-371.
• Sahillioğlu, Halil. 1994b. Dinar, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. IX, 352-355.
• Sağlam, Ahmet. 2015. Memlûk Sultanı Nâsır Muhammed b. Kalavun’un Siyasi Faaliyetleri (684-741/1285-1341), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi,Manisa.