Sosyal Sermayeye Eleştirel Bakmak

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 23 - 37, 30.06.2017

Ali Haydar Beşer İsmail Hira

Öz

Bu çalışmada son dönemlerde kullanımı hızlı bir şekilde artan „sosyal sermaye‟ kavramı eleştirel bir gözle ele alınmıştır. Kavramın tarihsel seyri ve öne çıkan teorisyenleri zikredilmiş, sonrasında kavrama eleştirel bakmanın imkanı üzerinde durulmuştur. Eleştirel bakmayı zorlaştıracak unsurlar olduğu tespit edilmiştir. Sosyal sermayeye yönelik eleştirilerin üç kategoride veya düzeyde toplanabileceği görülmüştür: 1. Kavramsal/felsefî eleştiriler, 2. Sosyal sermaye teorilerine ve metodolojisine yönelik eleştiriler, 3. Sosyal sermaye ölçümlerine yönelik eleştiriler. Bunlar arasından sadece ilki ele alınarak literatürdeki kavramsal/felsefî eleştiriler zikredilmiş ve değerlendirilmiştir. İki kelimeden meydana gelen bir kavramsal terkip olarak sosyal sermaye tahlil edilmiş; tanımındaki aşırı muğlaklığın kavramın bilimselliğini zedelediği tespitinde bulunulmuş; sosyal bilimler ve hatta doğa bilimleri tarafından fazla sorgulanmaksızın birçok konu ile ilişkili olarak kullanıldığı ve bu popülerliğinin akademisyenleri cezbettiği vurgulanmış; OECD ve Dünya Bankası gibi uluslararası resmî kurumların da kullanımıyla politik bir yöne çekildiği belirtilmiş ve fakat diğer taraftan kavramın sosyal bilimlerin bazı problemlerini aşma potansiyelini de bünyesinde barındırdığı teslim edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye, Sosyal Bilim, Eleştiri

Kaynakça

• Adler, P. S. ve Kwon, Seok-Woo (2002). Social Capital: Prospects for a New Concept, Academy of Management Review, 27(1), 17-40.
• Bebbington, A. (2010). Sosyal Sermaye ve Kalkınma Çalışmaları 1: Eleştiri, Tartışma, İlerleme?, (Ed.) Mehmet Murat Şahin ve Ahmet Zeki Ünal, Sosyal Sermaye, İstanbul: Değişim Yayınları.
• DeFilippis, J. (2001). The Myth of Social Capital in Community Development, Housing Policy Debate, 12 (4), 781-806.
• Durlauf, S. N. (1999). The Case „Against‟ Social Capital, Focus, 20 (3), 6-11.
• Edwards, R., Franklin, Jane ve Holland, Janet (2003). Families and Social Capital: Exploring the Issues, Families & Social Capital ESRC Research Group Working Paper, No.1. London: South Bank University.
• Faist, T. (2003). Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar, (Çev.) Azat Zana Gündoğan ve Can Nacar, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Farrell, C. (2007). Thinking Critically About Social Capital, Irish Journal of Sociology, 16 (2), 27-49. Field, J. (2008). Sosyal sermaye, (Çev.) Bahar Bilgen ve Bayram Şen, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Fine, B. (2007). 6 Social Capital, Development in Practice, 17 (4/5), 566-574.
• Fine, B. (2008). Sosyal Sermaye Sosyal Bilime Karşı (Çev.) Ayşegül Kars, İstanbul: Yordam Kitap.
• Fine, B. (2010). Sosyal Sermaye, (Ed.) Mehmet Murat Şahin ve Ahmet Zeki Ünal, Sosyal Sermaye, İstanbul: Değişim Yayınları.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük Çözülme, (Çev.) Hasan Kaya, İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Haynes, P. (2009). Before Going Any Further with Social Capital: Eight Key Criticisms to Adress, Ingenio Working Paper Series, 2009/2.
• Keeley, B. (2007). Human Capital: How What You Know Shapes Your life, OECD, http://www.oecd.org/insights/37966934.pdf, (Erişim Tarihi: 21.02.2016).
• Poder, T. G. (2011). What is Really Social Capital? A Critical Review, The American Sociologist, 42 (4), 341-367.
• Ponthieux, S. (2004). The Concept of Social Capital: A Critical Review, 10th ACN Conference, Paris.
• Pope, J. (2003). Social Capital and Social Capital Indicators: A Reading List, Public Health Information Development Unit, Working Paper Series, No.1.
• Scholz, C. W. (2003). Approaches to Social Capital: The Emergence and Transformation of a Concept, American Sociological Association 2003 Annual Meeting.
• Şan, M. K. (2006). Bilgi Toplumuna Geçişte Sosyal Sermayenin Taşıdığı Önem ve Türkiye Gerçeği, 5. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt.1, 113-140.
• Şan, M. K. ve Şimşek, Rıdvan (2011). Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel-Sosyolojik Arkaplanı, Akademik İncelemeler Dergisi, 6 (1), 88-110.
• Şan, M. K. Ve Akyiğit, Handan (2015). Sosyal Sermaye Tartışmaları ve Türkiye‟de Sosyal Sermayenin Ölçülmesi Sorunu, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 123-134.
• The World Bank. What is social capital, http://web.worldbank.org, (Erişim Tarihi: 21.02.2016).
• Thompson, D. (2009). What Does „Social Capital‟ Mean, Australian Journal of Social Issues, 44 (2), 145-161.
• Waldinger, R. (2016). What Makes a Good Life? Lessons From the Longest Study on Happiness, TED Talks, https://www.youtube.com/watch?v=8KkKuTCFvzI, (Erişim Tarihi: 25.01.2016)