4. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Derslerinde Sorulan Öğretmen Sorularının Bloom Taksonomisinin Bilişsel Alanına Göre İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 173 - 186, 30.12.2017

Aydın Yılmaz , Ahmet Ali Gazel

Öz

Bu çalışmada 2014-2015
eğitim-öğretim yılında Sosyal Bilgiler derslerinde öğretmenler tarafından
sorulan sorular, Bloom taksonomisine göre incelenmiştir. 4. Sınıf ve 7. Sınıf
Sosyal Bilgiler derslerine giren iki öğretmenin dört hafta derslerine girilerek
gözlenmesi sonucu elde edilen sorular betimsel analiz ile incelenmiştir. Nitel
olarak yapılan bu araştırmanın yöntemi gözlem ve görüşme olup, veri toplama
aracı olarak, Yapılandırılmamış gözlem formu ve uzman görüşü alınarak
hazırlanmış görüşme formu kullanılmıştır. Yapılan çalışmada öğretmenlerin ilk
olarak Bloom taksonomisinin bilişsel alanında bulunan bilgi basamağındaki
soruları tercih ettiği görülmüştür. İkinci sırada ise kavrama basamağı soruları
gelmektedir. Analiz, sentez ve değerlendirme basamaklarında sorulan soruların
sayısının oldukça az olduğu görülmüştür. Uygulama düzeyinde ise hiç soru
sorulmadığı belirlenmiştir. Görüşme formu aracılığıyla toplanan verilerde öğretmenlerin
daha çok üst düzey sorular sorulması gerektiğini düşündüğü fakat uygulamada alt
basamaklardaki soruları tercih ettikleri görülmüştür. Öğretmenler tarafından
görüşme formu aracılığıyla örnek olarak sorulan sorularda da yine Bloom
taksonomisine göre alt basamakta ki soruların sorulduğu belirlenmiştir. Sonuç
olarak öğretmenlerin aslında üst düzeyde soruların sorulmasının gerektiğini
düşündüğü ancak soru sorarken alt basamaktaki soruları daha çok kullandıkları
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretmen Soruları, Bloom Taksonomisi

Kaynakça

• Aydemir, H. 2012. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem, Teknik Ve Stratejileri Kullanma Yeterlikleri. Hikmet Yurdu Düşünce – Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. C: 5, (9) 81-100.
• Ayvacı, Ş. H. ve Türkdoğan, A. 2010. Yeniden Yapılandırılan Bloom Taksonomisine Göre Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının İncelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi.7(1).
• Ayvacı, Ş. H. ve Şahin, Ç. 2009. Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ders Sürecinde ve Yazılı Sınavlarda Sordukları Soruların Bilişsel Seviyelerinin Karşılaştırılması. Eğitim Fakültesi Dergisi XXII (2),441- 455.
• Çalışkan, H. 2011. Öğretmenlerin Hazırladığı Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi. 36- 160.
• Çalışkan, H. ve Yıldız, M. 2008. 1998 ve 2004 Programlarına Göre Hazırlanan İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Ünite Değerlendirme Sorularının Analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 121, 75-88.
• Çelikkaya, T. , Karakuş, U. ve Öztürk Demirbaş, Ç. 2010. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme - Değerlendirme Araçlarını Kullanma Düzeyleri ve Karsılaştıkları Sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 11,Sayı 1, 57–76.
• Dindar, H. ve Demir, M. 2006. Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Fen Bilgisi Dersi Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3). 87-96.
• Doğanay, A. 2004. Sosyal bilgiler eğitiminin genel amaçları ne olmalıdır. I. Sosyal Bilgiler Eğitimi Kongresi Bildirileri Kitabı.
• Gazel, A. A. ve Erol H. 2012. İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Programındaki Kazanımların Taksonomik Açıdan Değerlendirilmesi. AKU, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi.5(2), 202-222.
• Hickman, S. 2006. “Social significance of patterns of questioning in classroom discourse” avaliable. https://docs.google.com/document/d/...t1scI/edit?hl=en_US Kabapınar,Y. ve Ataman M. 2010. İlköğretim Sosyal Bilgiler (4-5. Sınıf) Programları’ndaki Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. İlköğretim Online, 9(2), 776-791.
• Köken, N. 2002. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Soru Sorma Metodu’nun Önemi. Sosyal Bilimler Dergisi. 4(2).67-90.
• Kratwhol, D.R. 2002. A Revision of Bloom‟s taxonomy: An overview. Theory into practice, 41 (4), 212–218.
• Memişoğlu, H. 2012. İlköğretim 4-5 Sosyal Bilgiler Ders Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 1 (2).
• Miles, M. B. ve Hubermann, A. M. 1994. Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Miller, A. D. 2004. “Cogito, ergosum”: applying Bloom’s revised taxonomy within the framework of teaching for understanding to enhance the frequency and quality of students’ opportunities to develop and practice higher-level cognitive processes. Unpublished Doctoral Dissertion. Kalamazoo College, Michigan.
• Özçelik, D.A. 1998. Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Tuğrul, B. 2002. Bloom’un Taksonomik Süreçlerine Etkileşimci Taksonomi Açısından Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23: 267-274.
• Tekin, H. 2004. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Yargı Yayınevi.
• Yeşil, R. 2008. Sosyal Bilgiler Derslerinde Öğretmen ve Öğrenci Soruları (Kırşehir Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. (9)1, 59-72.
• Yılmaz, K ve Şeker, M. 2011. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgilere Karşı Tutumlarının İncelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. 11.