Normlar/Normaller/Lekeliler ve Aydın Kimliği

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 365 - 376, 31.12.2017

M. Hilmi Uçan

Öz

Teknolojik anlamda
başkalarına üstünlüğünü kabul ettirenler, çoğu zaman kendi dışındaki insanları,
uygarlıkları kendilerine benzetmeye, sömürmeye çalışmışlardır. Bu çabalarının
ardından da onların zenginliklerini kendi ülkelerine taşımanın peşine
düşmüşlerdir.

Benzetenler
yabancıdır. Bu nedenle, benzemeye çalışanlar, ne kadar benzemeye çalışırlarsa
çalışsınlar, benzetilenle aynılaşamazlar. Bir taraflarında -giysilerinde,
konuşmalarında, yaşam biçimlerinde- sırıtan, dikkat çeken bir leke oluşur. Leke
bir ilişki sonucu oluşur; öze ait, özgün değildir. Erwing Goffman bu durumu çok
geniş bir alanda (bedensel, kişisel, düşünsel, etnik…) ‘leke’ kavramı ile
açıklamaya çalışır.

Bu yazıda,
E.Goffman’ın leke kavramı enine boyuna tartışılacak değildir; Batı’yı taklit
eden aydınının konumu, bu kavram ve ‘modern’, ‘çağdaş’, ‘Batı’, ‘ilerleme’,
‘değişim’, ‘ilerleme’, ‘reform’ kavramları çerçevesinde verilmeye
çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Aydın, Modern, İlerleme, Norm, Leke

Kaynakça

• A.Mithat Efendi. 2004. Üss-i İnkılâp I, (Haz.) T.G. Seratlı, İstanbul: Selis Kitaplar.
• Benda, J. 1990. La Trahison des Clercs, Paris: Grasset.
• Dostoyevski, F.M. 2015. Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları, (Çev.) Ergin Altay, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Goffman, E. 2014. Damga, 2. Baskı, Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Said, E. 2004. Entelektüel, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tanpınar, A.H. 2005. Yaşadığım Gibi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Zarakol, A. 2012. Yenilgiden Sonra, Doğu Batı ile Yaşamayı Nasıl Öğrendi, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Ziya Paşa. 1992. Terci-i Bend/Terkib-i Bend, İstanbul: Çıdam Yayınları.