Impact of Derivational Morpheme Teaching on Word Derivation Skill of Learners of Turkish as Foreign Language

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 774 - 791, 30.09.2019

Muhammet Raşit Memiş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.521295

Öz

This
research was carried out to reveal the impacts of derivational morpheme
teaching on word derivation skill of the students learning Turkish as a foreign
language, and was performed with the use of quasi-experimental design with
pre-test and post-test control group, which is one of the quantitative research
methods. The study group of the research consisted of 26 foreign students
learning Turkish at B2 level at Ondokuz Mayıs University in 2016-2017 academic
year. The application process of the research was carried out within the last 8
weeks until the completion of the educational program for the students at B2 level.
The data and analyses showed that the students learning Turkish as a foreign
language benefited significantly from the derivational morpheme teaching and
that the word derivation skill of the experimental group improved more
effectively than the control group. It was also found that learners' success in
terms of word derivation skill was influenced by the origin and structure of
their native languages. As a result of the detailed analysis carried out on the
data, it was found out that the learners in the experimental group are able to
derive 34.3 more words (19.6%) by using derivational suffixes than learners in
control group, and teaching derivational morphemes contributes to the word
derivation skill in a size of 0.97% for each suffix, according to the
evaluation made over 175 words. These findings indicate that if all of the
suffixes are included to the process of teaching Turkish as foreign language,
the derivational skill of the learners will benefit from this teaching at the
rate of 24.2%.

Anahtar Kelimeler

Word derivation skill, derivational morpheme teaching, teaching Turkish as foreign language

Yapım Eki Öğretiminin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Kelime Türetme Becerisi Üzerindeki Etkisi

Öz

Yapım eki
öğretiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kelime türetme becerisi
üzerindeki etkisini ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmada
nicel araştırma yöntemlerinden öntest–sontest kontrol gruplu yarı deneysel
desen tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim
yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma
Merkezi’nde Türkçe öğrenen B2 düzeyindeki 26 yabancı öğrenci oluşturmaktadır.
Araştırmanın uygulama süreci B2 kurundaki öğrencilerle bu kur tamamlanana kadar
geçen 8 hafta içerisinde gerçekleştirilmiştir. Uygulama kapsamında seçilen 25
yapım ekinin her birine 2 şer ders saati ayrılmış, bu saatlerden ilk saat
öğretim ikinci saat ise alıştırma-pekiştirme çalışmaları için kullanılmıştır.
Analizler, Türkçe öğrenenlerden yapım eki öğretimi alan grubun kelime türetme
becerisi bakımından daha fazla gelişim gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca
kelime türetme becerisindeki başarıda öğrenenlerin ana dillerinin kökeni ve
yapısının da etkisinin bulunduğu belirlenmiştir. Veriler üzerinde yapılan
detaylı inceleme sonucunda, 175 kelime üzerinden yapılan değerlendirmeye göre
deney grubundaki öğrenenlerin yapım eklerini kullanarak ortalama 34.3 daha
fazla sözcük türetebildiği (%19,6) ve yapım eki öğretiminin kelime türetme
becerisine yapım eki başına %0,97 oranında katkı sağladığı tespit edilmiştir.
Bu bulgular, araştırma çerçevesinde öğretimi yapılan yapım eklerinin tamamının
Türkçe öğretim sürecine dâhil edilmesi hâlinde, öğrenenlerin hâlihazırdaki
uygulamalarla sahip oldukları kelime türetme becerilerinin %24,2 oranında
gelişim göstereceğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kelime türetme becerisi, yapım eki öğretimi, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Aksan, D. (1971). Kelimebilimi ve anlambilimi ölçütlerinden yararlanarak bir yazı dilinin eksikliğini saptama yolları, I: Kavram alanı – kelime ailesi ilişkileri ve Türk yazı dilinin eksikliği üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 253-262.
• Aksan, D. (2008). Türkçenin Gücü, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aydoğdu, Ş. (2002). "Diller dünyasına genel bir bakış ve Türkçenin konumu üzerine", Dil Dergisi 114: 51-71.
• Banguoğlu, T. (1995). Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Başdaş, C. (2006). "Türkçede Üçüncü Grup (Ara) Ekler", B. Üniversitesi (Dü.), I. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayında Sunulan Bildiri içinde (s. 1-6). Ankara: Bilkent Üniversitesi.
• Demir, N. ve Yılmaz, E. (2009). Türk Dili El Kitabı,Ankara: Grafiker Yayınları.
• Demircan, Ö. (2004). Türkiye Türkçesinde Ek – Kök Birleşmeleri. Ankara: Papatya Yayınları.
• Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretimi, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Eker, S. (2011). Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2008). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak BYT.
• Gedizli, M. (2012). Türkçede tek şekilli ve çok işlevli yapım ekleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4): 3351-3369.
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Gülensoy, T. (2010). Türkçe El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karaağaç, G. (2012). Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karadağ, Ö., & Kurudayıoğlu, M. (2010). Türkçedeki kelime türetme özelliğinin ilköğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarına yansıması. Türklük Bilimi Araştırmaları 27: 437-455.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri,Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2009b). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma / dinleme) geliştirmedeki rolü, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Onan, B. (2009b). "Eklemeli dil yapısının Türkçe öğretiminde oluşturduğu bilişsel (kognitif) zeminler", Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11): 237-264.
• Schmitt, N. (2007). Current perspectives on vocabulary teaching and learning. J. Cummins, & C. D. (Eds.) içinde, International Handbook of English Language Teaching (s. 827-841). Berlin: Springer US.
• Üstünova, K. (2004). Eklerin öğretimi üzerine bir iki söz. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 11: 241-250.