Gelişmekte Olan Ülkelerde Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemiyle Portföy Yatırım Tercihi Üzerine Bir Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 145 - 162, 22.03.2020

Sibel Fettahoğlu , Burcu Özcan , Havva Kocaman

https://doi.org/10.32709/akusosbil.462235

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, yabancı yatırımcıların portföy yatırım kararlarında çok amaçlı karar verme tekniklerini kullanarak yatırımcılara yol gösterilmesi amaçlanıştır. Bunu gerçekleştirmek için G7 ülkeleri yatırımcılar olarak belirlenmiştir. Çalışmada yatırım yapılacak ülke olarak Balkan ülkeleri seçilmiştir. Analizde kullanılan kriterler, ekonomik ve yerel olmak üzere iki ana faktör ve bunların alt faktörleri şeklinde belirlenmiştir. AHP yöntemi, çok amaçlı karar verme tekniklerinde kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde, MOORA yatırım yapılacak Balkan ülkesinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre bir ülkeye yatırım kararı verirken en etkin faktörler o ülkenin gayrisafi milli hasılası, ticari iklimi ve yatırım serbestliği olarak belirlenirken coğrafi mesafe ve iletişim maliyetleri en az etkili faktörler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

MOORA, AHP, portföy yatırım kararı, varlık dağıtımı

An Application of the Portfolio Investment Choices with Multi-Purpose Decision Making Methods in Emerging Countries

Öz

In this study, it is aimed to guide in foreign investors' decisions on portfolio investment decisions by using multi-purpose decision making techniques. To this end, G7 countries were identified as investors. As countries to be invested, selected countries in the Balkans were included in the analysis. Criteria used during the analysis are economic and locally defined as two main factors and their sub-factors. AHP method was used as multi-purpose decision making techniques to determine the weight of the criteria and MOORA was used to determine the Balkan country to be invested. As a result, findings show that for making investment decision to a country, country’s GNP amounts, commercial climate and investment freedom about the country are the most effective factors but geographic distance and information cost factors are the least effective factors.

Anahtar Kelimeler

MOORA, AHP, portfolio investment decision, asset allocation

Kaynakça

• Abid, F. & Bahloul, S. (2011). Selected MENA countries attractiveness to G-7 investors. Economic Modelling, 28(5), 2197-2207.
• Başoğlu, U. (2000). Finansal serbestleşme ve uluslararası portföy yatırımları[Financial liberalisation and international portfolio investments]. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 87-99.
• Brauers, W. K. M. & Zavadskas, E. K. (2006). The MOORA method and its application to privatization in a transition economy. Control and Cybernetics, 35(2), 445-469.
• Brauers, W. K. M. & Zavadskas, E. K. (2012). Robustness of MULTIMOORA: a method for multiobjective optimization. Informatica, 23(1), 1-25.
• Brauers, W. K. M., Ginevicius, R. & Podvezko, V. (2010). Regional development in Lithuania considering multiple objectives by the MOORA method. Technological and Economic Development of Economy, 16(4), 613-640.
• Brinson, G., Hood, L. & Beebower G. (1986). Determinants of portfolio performance. Financial Analysts Journal, July/August, 39-48. doi: https://doi.org/10.2469 /faj.v51.n1.1869
• Çolak, Ö. F. (2012). Balkan ülkelerine yönelik sermaye hareketleri: Bulgaristan Örneği [Capital movements towards the Balkan countries: The case of Bulgaria]. Ö. F. Çolak (Ed), Avrupa Birliğine giriş sürecinde Balkanlarla ilişkiler ve Türkiye ekonomisi. Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu.
• Dağdeviren, M. & Eren T. (2001). Tedarikçi firma seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin kullanılması[Analytical hierarchy process and use 0-1 goal programming methods in selecting supplier firm]. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52. https://doi.org/10.17341/gummfd.36633
• Dağdeviren, M. Akay, D. & Kurt M. (2004). İş değerlendirme sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve uygulaması [Analytical hierarchy process and its implications in job evaluation process]. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2), 131-138. Doi: https://doi.org/10.17341/gummfd.81697
• Dalalah, D. AL-Oqla, F. ve & Hayajneh M. (2010). Application of the analytic hierarchy process (AHP) in multicriteria analysis of the selection of cranes. Jordan Journal of Mechanical and Industrial Engineering, 4(5), 567-578.
• Demirtaş, Ö. & Güngör, Z. (2004). Portföy yönetimi ve portföy seçimine yönelik uygulama [Portfolio management and an implication for portfolio selection]. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 1(4), 103-109.
• Elbir, C. (2010). Yabancı sermaye hareketlerinin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama (Yüksek lisans tezi) [The impact of foreign capital movements on economic growth: An application on Turkey, Master Thesis]. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Fettahoğlu, A. (2016). Portföy yönetimi [Portfolio management]. İzmit: Umuttepe Yayınevi.
• GeoDataSource. (www.geodatasource.com/distance-calculator)
• Heritage. (http://www.heritage.org/index/explore.aspx?nomobile&view=by-region-country-year) (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).
• International Monetary Fund (2018), Total portfolio investmenttable. http://data.imf.org/ regular.aspx?key=60587815 (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).
• International Monetary Fund (2018). Exports table. http://data.imf.org/ regular.aspx?key=61013712 (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).
• Kılıçarslan, İ. N. (2008). Global varlık dağıtımında gelişen piyasaların rolü (Yüksek lisans tezi) [The role of emerging markets in global assets distrubition, Master thesis]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Korkmaz, T., Aydın, N. & Sayılgan G. (2013). Portföy yönetimi [Portfolio management]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisi.
• Kuruüzüm, A. & Atsan, N. (2001). Analitik hiyerarşi yöntemi ve işletmecilik alanındaki uygulamaları [The analytic hierarchy process approach and its applications in business]. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 83-105.
• Kwiesielewicz, M. & Uden, E. V. (2004). Inconsistent and contradictory judgements in pairwaise comparison method in the AHP. Computers and Operations Research, (31), 713-719. https://doi.org/10.1016/S0305-0548(03)00022-4
• Markowitz, H. (1952). Portfolio selection. The Journal of Finance, 7(1), 77-91.doi: https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1952.tb01525.x
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: a analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, (48), 9-26. https://doi.org/10.1016 /0377-2217(90)90057-I
• Saaty, T. L. (2008). Decision Making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
• Şaban, M. (2015). Balkan ülkelerinde yabancı yatırımların borsa endeksi üzerine etkisi: Makedonya örneği (Yüksek lisans tezi) [The effect of foreign investments on the stock market index in the Balkan Countries: Example of Macedonia, Master Thesis]. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Şalvarcı, T. N. & Manap, D. G. (2016). Hizmet sektöründeki personelin seçiminde AHP ve Vikor yönteminin kullanımı: özel hastaneler açısından bir Uygulama [Use of AHP and VIKOR method in personnel selection in the service sector: An investigation in terms of private hospitals]. The Journal of Academic Social Science Studies, (44), 249-262.
• Sarıçalı, G. & Kundakçı, N. (2016). AHP ve Copras yöntemleri ile otel alternatiflerinin değerlendirilmesi [Evaluation of hotel alternatives with AHP and COPRAS methods]. International Review of Economics and Management, 4(1), 45-66. http://dx.doi.org/10.18825/irem.00736
• Supçiller, A. A. & Çapraz, O. (2011). AHP-Topsis yöntemine dayalı tedarikçi seçimi uygulaması [Supplier selection application based on AHP-topsis method]. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 12(13), 1-22.
• The Google. https://www.google.com/voice/b/0/rates?hl=en&p=hangout (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).
• The IMF. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/02/weodata/weoselgr.aspx (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).
• The Scribd. https://tr.scribd.com/document/268550703/BER-2014 (Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018).