Yunus Emre Divan's Cairo Manuscript on Poetry with “şimden girü” Redif

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı, 244 - 254, 30.11.2021

Erdoğan Boz

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1005672

Cited By: 1

Öz

There are about 40 known Yunus Emre Divans. Sometimes new ones are added to these manuscripts. However, there are also manuscripts whose existence has not been studied for a long time. The Cairo manuscript is one of them. In this article, brief information will be given about the Cairo manuscript of Yunus Emre's Divan. The poem with “şimden girü" redif in the manuscript will be transferred and a grammatical structure will be emphasized. The poem with redif "from now on giru" in the Cairo manuscript is found on pages 7a-b of the manuscript. This poem is not in the Fatih manuscript, According to Tatcı (1990: 291), this poem is in the Nuruosmaniye manuscript. In the text we have examined, the structure “-sA gerek şimden girü” is used twice in the first couplet and once in the other couplets, a total of 10 times. When these couplets are looked at, it is clearly seen that the structure of “-sA gerek şimden girü” adds modality meanings to the couplets (for detailed information and comparison, see Aslan Demir, 2008; Torun, 2013; Gencer Kamacı, 2020; Dinar, 2020). The modal meanings of possibility in the first line of the first couplet, desire in the second line, request in the second couplet, inference in the third couplet, necessity in In his publication, Gülsevin mentioned that the “-sA gerek” structure, contrary to popular belief, indicates more future tenses and has a meaning of necessity as a modality.the fourth and fifth couplets, strong necessity in the sixth and seventh couplets, necessity in the eighth couplet and imperative in the last couplet have been determined. According to our determinations, the structure göre “-sA gerek şimden girü” is under the verb modality as a compound modality marker, in the obligation modal; expresses necessity, necessity, and strong necessity. In dynamic mode, it reports a request.Also, in an example, in the information modality under the propositional modality; inference has been found.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Cairo Manuscript, Modality

Yunus Emre Divanı’nın Kahire Yazmasındaki, “Şimden Girü” Redifli Şiir Üzerine

Öz

Yunus Emre Divanı’nın bilinen 40 kadar yazması vardır. Bu yazmalara kimi zaman yenileri de eklenmektedir. Bununla birlikte varlığı uzun süredir bilinip üzerinde çalışma yapılmamış yazmalar da vardır. Kahire yazması bunlardan biridir. Bu yazıda Yunus Emre Divanı’nın Kahire yazması hakkında kısa bir bilgi verilecek ve yazmadaki “şimden girü” redifli şiir aktarılıp bir dilbilgisel yapı üzerinde durulacaktır. Kahire yazmasındaki “şimden girü” redifli şiir, yazmanın 7a-b yaprağında bulunmaktadır. Bu şiir Fatih yazmasında yoktur, Mustafa Tatcı’ya (1990) göre bu şiir Nuruosmaniye yazmasında bulunmaktadır. İncelemeye aldığımız metinde “-sA gerek şimden girü” yapısı birinci beyitte iki ve diğer beyitlerde birer kez olmak üzere toplamda 10 kez geçmektedir. Bu beyitlere bakıldığında “-sA gerek şimden girü” yapısının beyitlere kiplik anlamları (ayrıntılı bilgi ve karşılaştırma için bk. Sema Aslan Demir, 2008; Yeter Torun, 2013; Duygu Kamacı Gencer, 2020; Talat Dinar, 2020) kattığı açıkça görülmektedir. Birinci beytin ilk dizesinde ihtimal, ikinci dizesinde istek, ikinci beyitte istek, üçüncü beyitte çıkarım, dört ve beşinci beyitlerde gereklilik, altı ve yedinci beyitlerde güçlü gereklilik, sekizinci beyitte gereklilik ve son beyitte ise zorunluluk kiplik anlamları tespit edilmiştir. Gülsevin, yayınında “-sA gerek” yapısının sanılanın aksine daha çok gelecek zaman bildirdiğini ve kiplik olarak gereklilik anlamı taşıdığından bahsetmişti. Bizim tespitlerimize göre “-sA gerek şimden girü” yapısı bir birleşik kiplik işaretleyicisi olarak eylem kipliği altında yükümlülük kipliğinde; zorunluluk, gereklilik ve güçlü gereklilik bildirirken içedim kipliğinde; istek bildirmektedir. Ayrıca bir örnekte önerme kipliği altında bilgi kipliğinde; çıkarım tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Kahire Yazması, Kiplik

Kaynakça

• Aslan Demir, S. (2008). Türkçede İsteme Kipliği (Semantik -Pragmatik Bir İnceleme) Grafiker Kitabevi, Ankara.
• Babacan, V. (2017). Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyyesi ve Dîvânı, Doruk Yayınları, İstanbul.
• Boz, E. (2017). Risâletü’n-Nushiyye, Gazi Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Boz, E. (2021) Yunus Emre Seçkisi, Yunus Emre Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Dinar, T. (2020). “Kiplik”, Türkçede Dilbilgisel Ulamlar, Gazi Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Gencer Kamacı, D. (2020). Anlamsal Bir Fenomen Olarak Kiplik: Dede Korkut Örneği, Nobel Yayınları, Ankara.
• Gölpınarlı, A. (1965). Yunus Emre Risalat al-Nushiyya ve Divan, İstanbul.
• Gülsevin, G. (2019). XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili, (4. Bölüm Eski Anadolu Türkçesi) Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Nu.1343, Eskişehir.
• Hünerli, B. (2012). Türkiye Türkçesi Ağızlarında “Keri (Geri)” Sözcüğünün Eskicil Bir Kullanımı, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2 Spring 2012, p.597-604, Ankara.
• Tatcı, M. (1990). Yunus Emre Divanı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Timurtaş, F. K. (1980). Yunus Emre Divanı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Torun, Y. (2013). Türkçede Gelecek Zaman ve Kiplik Özellikleri, Karahan Kitabevi, Adana.
• Uysal, İ. N. (2014). Yunus Emre Divanı, Kesit Yayınları, İstanbul.
• Üşenmez, E. (2021) “Yunus Emre Divanı, Kahire (Mısır) Nüshası”, Fetih ve Medeniyet Dergisi, Eskişehir Valiliği Yayınları, Eskişehir.