“Her Şeye Malik Ola, Bir Şeye Malik Olmaya” Yunus Emre’de Tüketim ve İsrafa Yönelik Denge Öğretisi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı, 1 - 15, 30.11.2021

Mehmet Surur Çelepi

https://doi.org/10.32709/akusosbil.937772

Cited By: 1

Öz

Yunus Emre XIII. yüzyılda yaşamış önemli bir bilgindir. Yunus Emre‟nin eserlerinde dile getirdiği fikirler ve onun zihin dünyası, hem kendi yüzyılındaki hem de günümüzdeki bazı sorunlar için önemli çözüm önerileri sunmaktadır. Küreselleşmenin ulusal kimlik, iktisadi yapı, kültürel ve ekolojik boyutları insanlığı birçok açıdan tehdit etmektedir. Küreselleşmenin yarattığı “Tüketiyorum, o hâlde varım” mottosu, başta ekoloji olmak üzere birçok alanı ve değeri tehdit etmektedir. Küreselleşme ile yaygınlaşan tüketim kültürü ve sonucu olan israf, XXI. yüzyılın en büyük sorunlarındandır. Küreselleşme ile yaygınlaşan tüketim ve sonucu olarak ortaya çıkan israf, Yunus Emre‟nin değindiği konulardandır. Yunus Emre insanın hayatında sahip olması gereken dengeyi işlerken tüketimin de bir dengeye sahip olması gerektiğini belirtmiştir. Yunus Emre, tüketimi sadece maddenin tüketimi olarak değil zamanın ve hayatın tüketimi olarak da kabul etmiştir. Maddenin, zamanın ve hayatın tüketiminin denge içinde olması gerektiğini belirtmiştir. Maddenin tüketimine yönelik denge öğretisini maddeye karşı tavır, cömertlik, cimrilik ve paylaşma ekseninde aktarmıştır. Zamanın tüketimine yönelik denge öğretisini fani zaman üzerine kurgulamıştır. Hayatın tüketimine yönelik denge öğretisini sahip olunması için çaba sarf edilmesi gereken mertebeler üzerinden açıklamıştır. Yaşadığımız çağda insanoğlunun içinde bulunduğu tüketim çıkmazına sunulan çözüm önerilerinin tümü Yunus Emre‟de bir tecrübe ve fikir olarak yer almaktadır. 2021 yılının Yunus Emre yılı olarak ilan edilmesi bu fikirlerin yaygınlaştırılması için bir fırsat olarak kabul edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, tüketim, israf, denge öğretisi

“Own Everything, Have Nothing” Balancing Teaching towards Consumption and Waste in Yunus Emre

Öz

Yunus Emre is an important scholar who lived in the 13th century. The ideas expressed by Yunus Emre in his works and his mental world offer important solutions for some problems both in his own century and today. The national identity, economic structure, cultural and ecological dimensions of globalization threaten humanity in many ways. The “I consume, then I exist” motto created by globalization threatens many areas and values, especially ecology. The consumption culture that has become widespread with globalization and the resulting waste, is one of the biggest problems of the 21st century. Consumption, which has become widespread with globalization, and waste, which has emerged as a result, are among the issues that Yunus Emre touches on. Yunus Emre stated that consumption should have a balance while processing the balance that a person should have in his life. Yunus Emre accepted consumption not only as the consumption of the substance but also as the consumption of time and life. He stated that the consumption of matter, time and life should be in balance. He conveyed the doctrine of balance towards the consumption of matter on the axis of attitude towards matter, generosity, stinginess and sharing. He based the doctrine of balance on the consumption of time on mortal time. He explained the doctrine of balance for the consumption of life through the order in which efforts must be made to have it. All of the solutions offered to the consumption impasse that humanity is in in the era in which we live are included in Yunus Emre as an experience and idea. The announcement of 2021 as the Year of Yunus Emre should be considered as an opportunity to spread these ideas.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, consumption, waste, balancing teaching

Kaynakça

• Akar, M. (2018). Tüketim ahlakı ve iktisatlı olmak. İsraf dengeyi ve ölçüyü kaybetmek içinde (ss. 29-42). Ankara: DİB Yayınları.
• Akarpınar, R. B. ve Arslan, M. (2020). Tekke-Tasavvuf Edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. içinde (ss. 501-556). Ö. Oğuz (Ed) Ankara: Grafiker Yayınları.
• Akyüz, A. (2018). Hz. Peygamberin dilinden israf. İsraf Dengeyi ve Ölçüyü Kaybetmek içinde (ss. 45-56). Ankara: DİB Yayınları.
• Arslan, Mustafa (2017). Yeni bir toplum ve medeniyet inşasının temel kodları ve Yunus Emre. II. Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri (ss.25-35). Manisa: Yunus Emre Belediyesi Yayınları.
• Barber, R. B. (2013). Cihad Mcdünyaya karşı: küreselcilik ve kabilecilik dünyayı nasıl yeniden şekillendiriyor? Küreselleşme, Kültür, Medeniyet. (H. Özdemir Çev.). K. Bülbül (Ed). İçinde (ss.92-112). Ankara: Orient Yayınları.
• Baudrıllard, J. (2019). Tüketim toplumu. (N. Tutal ve F. Keskin Çev.). İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Bocock, R. (2005). Tüketim. (İ. Kutluk Çev.) Ankara: Dost Yayınları.
• Bozatlı, M. (1996). Başbuğ Veli Hoca Ahmet Yesevi ve Türk Dünyası. Ankara: Çaçıl Matbaası.
• Çelepi, M. S. (2016a). Kültürel bellek çerçevesinde Ahmet Yesevi ile anlam bulan âlim devlet bütünleşmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 181-199.
• Çelepi, M. S. (2016b). Türk mistisizm geleneğinde Yunus Emre’nin sırra ermesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17 (38), 96-117.
• Erbaş, A. (2018). Sunuş. İsraf Dengeyi ve Ölçüyü Kaybetmek. içinde (ss. 7-13). Ankara: DİB Yayınları.
• Erdoğan, İ. ve Korkmaz, A. (2005). Popüler kültür ve iletişim. İzmir: Erk Yayınları.
• Evans, D. (2020). Sıfır atık, tüketim kültürü ve gıda israfı. (Yeşil Çev.) İstanbul: Yeni İnsan Yayınları.
• Gencer, B. (2010). Aşkınlıktan yüceliğe tüketim. Tüketim değerleri. İçinde (ss.25-45). İstanbul: İTO Yayınları.
• Gölpınarlı, A. (1960). Yunus Emre. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Karakaş M. (2009). Tüketim ve toplumsal yaşam. Feodaliteden küreselleşmeye. Ankara: Lotus Yayınları.
• Kocacık, F. (1998). Tüketim eğilimleri ve sorunları-Sivas merkez ilçe örneği. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Köprülü, F. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: DİB Yayınları.
• Lıeber, R. ve Weisberg, R. (2013). Küreselleşme, kültür ve kimlik krizi. Küreselleşme, kültür, medeniyet. (.K Bülbül Çev ve Ed.). içinde (ss.112-138). Ankara: Orient Yayınları.
• Martı, H. (2010). Tüketim hayatının amacı değil, anlam döngüsünün anlamı. Tüketim ve değerler içinde (ss. 133-141). İstanbul: İTO Yayınları.
• Mılhau, J. (1946). İsraf mefhumu hakkında bir tetkik. (N. M. Meray Çev.) İstanbul: Türk Ekonomi Derneği Yayınları.
• Nogara, B. (1946). Önsöz. İsraf mefhumu hakkında bir tetkik (N. M. Meray Çev.). İstanbul: Türk Ekonomi Derneği Yayınları.
• Odabaşı, Y. (2013). Tüketim kültürü/yetinen toplumdan tüketen topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özbolat, A. (2015). Kapitalizme eklemlenme, dindar orta sınıfta tüketim kültürü. Adana: Karahan Kitabevi.
• Öztürk, N. (2005). Kültürel değişim ve israf. İnsanları iflasa iten israf. içinde (ss. 59-65). Ankara: Yoyav Yayınları.
• Pekel, M. (2019). Zamanımızın hastalığı israf. Isparta.
• Sancaklı, S. (2018). Asrın Afeti İsraf. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tatcı, M. (2008a). Yûnus Emre Dîvânı Tenkitli Metin. İstanbul: H Yayınları.
• Tatcı, M. (2008b). Risâletü’n-Nushiyye Tenkitli Metin. İstanbul: H Yayınları.
• Tatcı, M. (2008c). Yûnus Emre Dîvânı İnceleme. İstanbul: H Yayınları.
• Türkiye İsraf Raporu (2018), Ticaret bakanlığı tüketicinin korunması ve piyasa gözetimi genel müdürlüğü.
• URL 1: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi:11.10.2021
• URL 2: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 11.10.2021
• Uslu, M. (1993). Bir Türk klasiği: Divan-ı Hikmet. Türk Yurdu Dergisi Hoca Ahmet Yesevî Özel Sayısı, 13 (73), 28-29.
• Uzgören, E. (2006). Tüketim ve üretim davranışları ekseninde israf. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Yaman, A. (2018). Dengeyi ve ölçüyü kaybetmenin adı: israf. İsraf dengeyi ve ölçüyü kaybetmek içinde (ss.13-26). Ankara: DİB Yayınları.