Lider-Üye Etkileşimi ile Performans Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4, 1308 - 1321, 29.12.2021

Yener Akman

https://doi.org/10.32709/akusosbil.886078

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı lider-üye etkileşimi ile performans arasındaki ilişkiyi meta-analiz yöntemi ile incelemektir. Bu amaçla çalışmada yer alan araştırmaların bireysel ve genel etki değerleri hesaplanmıştır. Çalışma grubunu, 01.01.2000-31.12.2020 tarihleri arasında Türkiye’de yayımlanmış lider-üye etkileşimi ile çalışan performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen 23 bağımsız tez ve makale oluşturmaktadır. Çalışma grubunun katılımcı sayısının 7695 olduğu görülmüştür. Bu çalışmalara Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, ULAKBIM Ulusal Veri Tabanı ve Google Akademik üzerinden ulaşılmıştır. Meta-analizde yer alan araştırmalarda örneklem büyüklüğü ve Pearson korelasyon katsayı (r) değerlerinin olmasına dikkat edilmiştir. Araştırmaların etki büyüklükleri rastgele etkiler modeline göre belirlenmiştir. Analiz sürecinde CMA 3.0 programı kullanılmıştır. Çalışma bulgularına göre lider-üye etkileşimi ve çalışan performansı arasındaki ilişkinin pozitif yönlü ve orta düzeyde (r= .44) genel etki büyüklüğüne sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Lider-üye etkileşimi, performans, korelasyon, meta-analiz

Examining the Relationship between Leader-Member Exchange and Performance: A Meta-Analysis Study

Öz

The purpose of this study is to examine the relationship between leader-member exchange and performance with meta-analysis method. Accordingly, individual and general effect values of the studies were calculated. The study group has been formed 23 independent theses and articles which examined the relationship between the leader-member interaction with employee performance published between the dates 01.01.2000-31.12.2021 in Turkey. It was observed that the number of participants was 7695. These studies have been accessed through Council of Higher Education National Thesis Center, ULAKBIM National Database and Google Scholar. It was paid attention to have sample size and Pearson correlation coefficient (r) values in the studies. The effect sizes of the studies were determined according to the random effects model. CMA 3.0 program was used in the analysis. According to the findings, it was observed that the relationship between leader-member interaction and employee performance had a positive and medium level (r = .44) overall effect size.

Anahtar Kelimeler

Leader-member exchange, performance, correlation, meta-analysis

Kaynakça

• Agarwal, U. A., Datta, S., Blake-Beard, S., ve Bhargava, S. (2012). Linking LMX, innovative work behaviour and turnover intentions: the mediating role of work engagement. Career Development International, 17(3), 208-230.
• Akman, Y. (2017). Sosyal sermaye ve öğretmenlerin okulları ile özdeşleşmeleri ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 263-281.
• Alev, S., ve Taş, D. (2020). Lider-üye etkileşimi, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: öğretmenler üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1611-1619.
• Anand, S., Hu, J., Vidyarthi, P., ve Liden, R. C. (2018). Leader-member exchange as a linking pin in the idiosyncratic deals-performance relationship in workgroups. The Leadership Quarterly, 29, 698-708.
• Arar, K., ve Abu Nasra, M. (2019). Leadership style, occupational perception and organizational citizenship behavior in the Arab education system in Israel. Journal of Educational Administration, 57(1), 85-100.
• Ariani, D. W. (2012). Leader-member exchanges as a mediator of the effect of job satisfaction on affective organizational commitment: an empirical test. International Journal of Management, 29, 46-56.
• *Aslaner, F., ve Artan, İ. H. (2019). Pozitif psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi vasıtasıyla bireysel performansı etkilemedeki rolü: perakende sektöründe bir araştırma. Business and Management Studies: An International Journal, 7(4), 1657-1689.
• *Bal Taştan, S. (2014). Examination of the relationship between leadermember exchange (LMX) quality and employee job performance in the moderating context of perceived role ambiguity. Interntional Journal of Management Economics and Business, 10(22), 211-233.
• Baltaş, A. (2015). Türk kültüründe yönetmek, yerel değerlerle küresel başarılar kazanmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bass, B. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Press.
• *Beltekin, E. (2019). Lider-üye etkileşimi algısı ile bireysel performans arasındaki ilişkide işe yönelik motivasyonun aracılık rolü: Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlükleri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Bilgin Yurdaöz, A. (2018). Meslek liselerindeki yöneticilerin gösterdiği etik liderlik tipi ile öğretmen performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Blau, P. (1964). Exchange and power in social life. New York: John Wiley.
• *Cerit, Y. (2012). Lider üye etkileşimi ile öğretmenlerin performansları arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(28), 33-46.
• *Cevrioğlu, E. (2007). Lider-üye etkileşimi ile bireysel ve örgütsel sonuçlar arasındaki ilişki: Ampirik bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Cogliser, C. C., Schriesheim, C. A., Scandura, T. A., ve Gardner, W. L. (2009). Balance in leader and follower perceptions of leader-member exchange: Relationships with performance and work attitudes. The Leadership Quarterly, 20, 452-465.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
• Cohen, J., Walkowitz, J., ve Ewen, R. B. (2000). Introductory statistics for the behavioral sciences. Orlando: Harcourt Brace College Publishers.
• Cooper, H., Hedges, L. V. ve Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and meta analysis. New York: Sage.
• Çalışkan, A. (2018). Dönüşümcü liderliğin iş performansına etkisi: lider üye etkileşimi ve örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 104-140.
• Çetin, Ş., Korkmaz, M., ve Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 7-36.
• *Çiçek, B., ve Çiçek, A. (2020). İşyeri nezaketsizliğinin yaratıcı çalışan performansı üzerindeki etkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İş ve İnsan, 7(2), 267-282.
• DeConinck, J. B. (2011). The effects of leader-member exchange and organizational identification on performance and turnover among salespeople. Journal of Personal Selling ve Sales Management, 31, 21-34.
• Dienesch, R., ve Liden, R. (1986). Leader-member exchange model of leadership: a critique and further development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
• *Doğru, Ç. (2016). Algılanan örgütsel destek ve lider-üye etkileşiminin bağlamsal performansa etkileri: Ankara'da bankacılık sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Dulebohn, J. H., Bommer, W. H., Liden, R. C., Brouer, R., ve Ferris, G. R. (2012). A metaanalysis of the antecedents and consequences of leader-member exchange: Integrating the past with an eye toward the future. Journal of Management, 38, 1715-1759.
• Dunegan, K. J., Uhl-Bien, M., ve Duchon, D. (2002). LMX and subordinate performance: the moderating effects of task characteristics. Journal of Business Psychology,17, 275-285.
• Gerras, S. J. (1992). The effect of cognitive busyness and nonverbal behaviors on trait inferences and leader-member exchange judgments. Dissertation abstracts international, 53(7-B), 3819-3820.
• Golden, T. D., ve Veiga, J. F. (2008). The impact of superior-subordinate relationships on the commitment, job satisfaction, and performance of virtual workers. The Leadership Quarterly, 19, 77-88.
• *Gökgöz, S. (2016). Lider üye etkileşiminin algılanan iş performansına etkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• Graen, G. B. (1976). Role-making process within complex organization. In M. D. Dunnette, (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology, (pp. 1201-1245). Chicago: Rand McNally.
• Graen, G. B., ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6, 219-247.
• *Gündoğdu Özel, E. (2018). İş performansının artırılmasında motivasyonel faktörlerin rolü; yenilikçi davranışın aracılık rolü: mersin bölgesi özel bankalarında bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi, Mersin.
• *Gürbüz, S., ve Ayhan, Ö. (2017). Lidere yakın olmanın dayanılmaz hafifliği: lider-üye etkileşimi, görev performansı, tecrübe ve terfi edebilirlik arasındaki ilişkilerin testi. Türk Psikoloji Dergisi, 32(80), 1-15.
• Harris, K. J., Wheeler, A. R., ve Kacmar, K. M. (2009). Leader-member exchange and empowerment: direct and interactive effects on job satisfaction, turnover intentions, and performance. The Leadership Quarterly, 20, 371-382.
• Haynie, J. J., Cullen, K. L., Lester, H. F., Winter, J., ve Svyantek, D. J. (2014). Differentiated leader-member exchange, justice climate, and performance: Main and interactive effects. The Leadership Quarterly, 25, 912-922.
• Huang, X., Chan, S. C. H., Lam, W., ve Nan, X. (2010). The joint effect of leader-member exchange and emotional intelligence on burnout and work performance in call center in China. The International Journal of Human Resource Management, 21, 1124-1144.
• Huang, J., Wang, L., ve Xie, J. (2014). Leader - member exchange and organizational citizenship behavior: the roles of identification with leader and leader's reputation. Social Behavior and Personality, 42, 1699-1712.
• Huang, J., Wang, Y., ve You, X. (2015). The job demands-resources model and job burnout: The mediating role of personal resources. Current Psychology, 35, 562-569.
• *Kalyar, M. N. (2017). Psikolojik sermaye, lider-üye etkileşimi ve motivasyon ara değişkenleri bağlamında etik liderliğin yaratıcılık ve performans üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• *Kandemir, G. (2016). Lider-üye etkileşiminin bireysel performansa etkisinde örgütsel bağlılığın rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• *Karaman, E. (2018). Lider-üye etkileşimi ile bireysel performans arasındaki ilişki: çorum ilindeki ilk ve orta dereceli okullarda bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• *Karayel, M., Akkoç, İ, ve Birer, İ. (2018). Örgütsel destek, sosyal destek ve lider desteğinin iş performansına etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 301-333.
• Khorakian, A., ve Sharifirad, M. S. (2019). Integrating implicit leadership theories, leader-member exchange, self-efficacy, and attachment theory to predict job performance. Psychological Reports, 122(3), 1117-1144.
• Kuvaas, B., Buch, R., Dysvik, A., ve Haerem, T. (2012). Economic and social leader-member exchange relationships and follower performance. The Leadership Quarterly, 23, 756-765.
• Lee, A., Thomas, G., Martin, R., ve Guillaume, Y. (2019). Leader-Member exchange (LMX) ambivalence and task performance: the cross-domain buffering role of social support. Journal of Management, 45(5), 1927-1957.
• Li, X., Sanders, K., ve Frenkel, S. (2012). How leader–member exchange, work engagement and HRM consistency explain Chinese luxury hotel employees’ job performance. International Journal of Hospitality Management, 31(4), 1059-1066.
• Liden, R., ve Maslyn, J. (1998). Multidimensionality of leader member exchange: an empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
• Lipsey, M. W., ve Wilson, D. B. (2001). Practical meta-analysis. Applied Social Research Methods Series (Vol. 49). Thousand Oaks, CA: Sage publications.
• Littel, H. J., Corcoran, J., ve Pillai, V. (2008). Systematic reviews and meta-analysis. New York: Oxford University Press.
• Markham, S. E., Yammarino, F. J., Murry, W. D., ve Palanski, M. E. (2010). Leader–member exchange, shared values, and performance: Agreement and levels of analysis do matter. The Leadership Quarterly, 21, 469-480.
• Martin, R., Guillaume, Y., Thomas, G., Lee, A., ve Epitropaki, O. (2016). Leader-member exchange (LMX) and performance: a meta-analytic review. Personnel Psychology, 69, 67-121.
• Mazur, K. (2012). Leader-member exchange and individual performance. The meta-analysis. Management, 16(2), 40-53.
• Meng, F., ve Wu, J.(2015). Merit pay fairness, leader-member exchange, and job engagement: evidence from Mainland China. Review of Public Personnel Administration, 35, 47-69.
• Michael, D. (2011). Supportive supervisor communication as an intervening influence in the relationship between LMX and employee job satisfaction, turnover intentions, and performance. Journal of Behavioral Studies in Business, 4, 1-28.
• *Özer, Ö. (2019). Hemşirelerde lider-üye etkileşimi ve çalışan performansının incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(6), 11-21.
• *Özkan, M. (2017). Lider-ast etkileşim düzeyinin astların iş performansı üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, N., ve Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: liderüye etkileşiminin aracılık rolü. İlköğretim Online, 16(4), 1451-1468.
• *Özutku, H., Ağca, V., ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşimi teorisi çerçevesinde, yönetici-ast etkileşimi ile örgütsel bağlılık boyutları ve iş performans arasındaki ilişki: Ampirik bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
• Rockstuhl, T., Dulebohn, J. H., Ang, S., ve Shore, L. M. (2012). Leader–member exchange (LMX) and culture: A meta-analysis of correlates of LMX across 23 countries. Journal of Applied Psychology, 97, 1097-1130.
• Rothstein, H. R., Sutton, A. J., ve Borenstein, M. (Eds.). (2005). Publication bias in meta-analysis: Prevention, assessment and adjustments. West Sussex: John Wiley ve Sons.
• Quade, M. J., McLarty, B. D., ve Bonner, J. M. (2020). The influence of supervisor bottom-line mentality and employee bottom-line mentality on leader-member exchange and subsequent employee performance. Human Relations, 73(8) 1157-1181.
• Scandura, T. A., ve Pellegrini, E. K. (2008). Trust and leader-member exchange: a closer look at relational vulnerability. Journal of Leadership ve Organizational Studies, 15, 101-110.
• Schriesheim, C. A., Neider, L. L., Scandura, T. A., ve Tepper, B. J. (1992). Development and preliminary validation of a new scale (LMX-6) to measure leader-member exchange in organizations. Educational and Psychological Measurement, 52, 135-147.
• Shore, L. M., Tetrick, L. E., Lynch, P., ve Barksdale, K. (2006). Social and economic exchange: Construct development and validation. Journal of Applied Social Psychology, 36(4), 837-867.
• Tastan, S. B., ve Davoudi, S. M. M. (2015). An examination of the relationship between leader-member exchange and innovative work behavior with the moderating role of trust in leader: a study in the Turkish context. Social and Behavioral Sciences,181, 23-32.
• Tekin, E. (2018). Lider-üye etkileşiminin çalışan performansı üzerindeki etkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracı rolü. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 343-363.
• *Turgut, H., Tokmak, İ. ve Ateş, M. F. (2015). Lider-üye etkileşiminin işgören performansına etkisinde çalışanların örgütsel adalet algılarının rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 417-442.
• Tutar, H., ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: Ostim imalât işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(2), 195-218.
• Uhl-Bien, M., Graen, G. B., ve Scandura, T. A. (2000). Implications of leader-member exchange (LMX) for strategic human resource management systems: relationships as social capital for competitive advantage. Research in Personnel and Human Resources Management, 18, 137-186.
• *Uludağ, G. (2019). Lider üye etkileşiminin işgören performansına etkisi üzerine bir alan araştırması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 719-739.
• *Uzun, S. A. (2019). İlkokul öğretmenlerinin lider üye etkileşimine ilişkin algılamalarının görev ve bağlamsal performansları üzerindeki etkisini belirlemede iş tatmininin aracı rolü: kayseri ilinde bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Ankara.
• *Üçler, Ç., ve Taştan, S. B. (2017) Investigating the relations of psychological contract, organizational transparency and leader-member exchange with employee performance behaviors. Journal of Behavior at Work, 2(2), 89-107.
• *Veli, M. F. (2019). Tekstil sektöründe lider üye etkileşiminin çalışanların örgütsel bağlılık ve performansları üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Volmer, J., Spurk, D., ve Niessen, C. (2012). Leader-member exchange (LMX), job autonomy, and creative work involvement. The Leadership Quarterly, 23(3), 456-465.
• Walumbwa, F. O., Cropanzano, R., ve Goldman, B. M. (2011). How leader–member exchange influences effective work behaviors: social exchange and internal-external efficacy perspectives. Personnel Psychology, 64(3), 739-770.
• Wang, H., Law, K. S., Hackett, R. D., Wang, D., ve Chen, Z. X. (2005). Leader-member exchange as a mediator of the relationship between transformational leadership and followers’ performance and organizational citizenship behaviour. Academy of Management Journal, 48(3), 420-432.
• Wang, Z., Xu, H., Liu, Y., ve Jiang, F. (2015). The antecedents and consequences of leadermember exchange differentiation: A resource perspective. In academy of management proceedings. Academy of Management.
• Wang, Y., Chen, C. C., Lu, L., Eisenberger, R., ve Fosh, P. (2018). Effects of leader-member exchange and workload on presenteeism. Journal of Managerial Psychology, 33(7), 511-523.
• *Yadmaa, N. (2020). Lider üye etkileşiminin kariyer memnuniyeti ve bireysel performans üzerindeki etkisi: Moğolistan sağlık kurumlarında bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.