Şanlıurfa’dan İstanbul’a Gerçekleşen İç Göç Hareketlerinin Sosyo-Ekonomik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 3, 1057 - 1074, 26.09.2022

Filiz Özbay Murat Demir

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1052151

Öz

Ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve diğer dış faktörlerden dolayı birey ya da gurupların yerleşmek amacıyla gerçekleştirdikleri yer değiştirme hareketi olarak tanımlanan göç aynı zamanda bir tür sosyal değişim sürecini de ifade etmektedir. Türkiye’de iller ve bölgeler arasında görülen sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıkları, nüfus hareketlerine neden olmakta ve bunun sonucunda ise iç göç ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de iç göçler içinde yaşanılan dönemin koşullarına bağlı olarak farklılık gösterse de her dönemde güncelliğini koruyarak devam etmiştir. İç göç olgusunu incelemek için birçok faktörün göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Göçe kaynaklık eden faktörlerin dikkate alınması dengeli iç göç sağlama açısından daha gerçekçi politikaların yürütülmesine imkân sağlayacağından çalışmada iç göç hareketlerinin nedenleri, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi eksende ele alınmıştır. İç göç olgusuna dair bu eksenler dikkate alınarak Şanlıurfa özelinde değerlendirilmiştir. Şanlıurfa'dan İstanbul'a gerçekleşen iç göç hareketlerinin sebeplerini ve sosyo-ekonomik boyutlarını belirlemek amacıyla Şanlıurfa doğumlu olup bireysel veya hane halkıyla beraber İstanbul’a göç eden ve ikametgâhı İstanbul’da olan 450 kişiyle anket çalışması yapılmış, anket sonuçları istatistiksel analiz yöntemler yardımı ile incelenmiştir. Çalışma sonucunda Şanlıurfa'dan İstanbul'a gerçekleşen göç hareketlerinin odağında işsizlik, geçim sıkıntısı, eğitim, sağlık ve sosyal imkânsızlıklar gibi itici faktörlerin olduğu ve İstanbul’a göç eden bireylerin, göç ettikleri için memnun oldukları ve bu nedenle büyük çoğunluğunun geri dönmek istemediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göç, iç göç, tersine göç, Şanlıurfa

Teşekkür

Bu çalışma, birinci yazarın ikinci yazarın danışmanlığında yürüttüğü “İç Göç Hareketlerinin Sosyal ve Ekonomik Analizi: Şanlıurfa'dan İstanbul'a Gerçekleşen Göç Üzerine Bir İnceleme” başlıklı doktora tezinden üretilmiştir.

Socio-Economic Analysis of Internal Migration Movements from Şanlıurfa to Istanbul

Öz

Migration, which is defined as the movement of individuals or groups to settle due to economic, political, social, cultural, and other external factors, also expresses the process of social change. Socio-economic development differences between provinces and regions in Turkey cause population movements and internal migration occurs. Even though the internal migrations in Turkey differed depending on the conditions of the period, they continued in every period, keeping up to date. In order to examine the phenomenon of internal migration, many factors need to be considered. Since considering factors that cause migration will enable more realistic policies to be implemented in terms of providing balanced internal migration, the causes of internal migration movements have been taken into an economic, social, cultural, and political axis in the study. The phenomenon of internal migration was determined in Şanlıurfa, taking into account these axes. In order to reveal and determine the causes and socio-economic dimensions of the migration movements from Şanlıurfa to Istanbul, a survey was conducted with individuals 450 who were born in Şanlıurfa, migrated to Istanbul individually or with their households, and resided in Istanbul, and the survey results were analyzed with statistical analyzes. As a result of the study, it was determined that factors such as unemployment, financial difficulties, education, health, and social impossibilities were influential in the focus of migration movements from Şanlıurfa to Istanbul. 

Anahtar Kelimeler

Migration, internal migration, return migration, Şanlıurfa

Kaynakça

• Akış, A. ve Akkuş, A. (2003). Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) Şanlıurfa'daki göçe etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 529-542.
• Bahar, O. ve F.K. Bingöl. (2010). Türkiye’de iç göç hareketlerinin istihdam ve işgücü piyasalarına etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 43-61.
• Chakma, B. M. & Akhy, A. A. (2015). Hill to plain: causes and ımpacts of ınternal migration of ındigenous peoples in bangladesh. Sociology Mind, 5, 268-275. http://dx.doi.org/10.4236/sm.2015.54024
• Çelik, F. (2007). Türkiye’de iç göçler: 1980-2000. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 87-109.
• Çelik, R. ve Arslan I. (2018). Göç ve işsizlik arasındaki ilişki: Amprik bir uygulama. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 74, s.65-75.
• Çiftçi, M. (2011). Türkiye'de iç göçte sosyal ağ kullanımı üzerindeki etkenler. Sosyoekonomi, 15(15), 105-124.
• Demir, E. (2019). Notlarım: örneklem kuramı. Ankara üniversitesi, eğitim bilimleri enstitüsü, ölçme ve değerlendirme anabilim dalı, Ankara.
• Doh, R. (1984). Inter-provincial migration in Turkey and its socio-economic background: a correlation analysis. Nüfus Bilim Dergisi, 66, 49-61.
• Dücan, E. (2016). Türkiye’de iç göçün sosyo-ekonomik nedenlerinin bölgesel analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 167-184.
• Ercilasun, M., Gencer, E.A. ve Ersin, Ö. (2011). Türkiye’deki iç göçleri belirleyen faktörlerin modellenmesi. Uluslararası Avrasya Ekonomileri Konferansı, 319-324.
• Filiztekin, A. ve Gökhan, A. (2008). The Determinants of Internal Migration In Turkey. http://research.sabanciuniv.edu/11336/1/749.pdf
• Gedik, A. (1997). İnternal mıgratıon ın Turkey, 1965-1985:test of conflıctıng fındıngs ın the lıterature. Review Of Urban And Regional Studies, 9, 170-179.
• Gimba, Z. & Kumshe, M. G. (2011). Causes and effects of rural-urban mıgratıon ın borno state: a case study of maıdugurı metropolıs. Asian Journal Of Business And Management Sciences, 1(1), 168-172.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2006). Türkiye göç ve yerinden olmuş nüfus araştırması, Ankara.
• https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr, (Erişim Tarihi: 21.12.2020).
• Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47-57.
• Millington, J. (1994). Migration, wages, unemployment and the housing market a literature review. International Journal of Manpower, 15(9), 89-133.
• Munro, J.M. (1974). “Migration in Turkey”. Economic Development And Cultural Change, 22(4), 634-653.
• Newman, A.R. (1981). A test of the okun-richardson model of ınternal migration. Economic Development And Cultural Change, 29(2), 295-307.
• Özyakışır, D. (2013). Göç, kuram ve bölgesel bir uygulama. Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Pissarides, C.A. & Wadsworth, J. (1989). Unemployment and the ınter-reginal mobility of labour. The Economic Journal, 99 (397), 739-755.
• Rogers, A. (1967). A regression analysis of ınterregional migration in California. The Review of Economics and Statistics, 49(2), 262-267.
• Sjaastad, L. A. (1962). The costs and returns of human migration. The Journal of Political Economy, 70(5), 80-93.
• Tekeli, İ. (2016). Göç ve ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tuncer, K. (2008). Türkiye’de iç göçler ve göç edenlerin nitelikleri (1965-2000). T.C. Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
• TÜİK (2019). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109 &dil=1, (Erişim Tarihi: 03.05.2019).
• Üçdoğruk, Ş. (2002). İzmir’deki iç göç hareketinin çok durumlu logit teknikle incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 157-183.
• Yamak, R. ve Yamak, N. (1999). Türkiye’de gelir dağılımı ve iç göç. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 16-28.