Yatırım Bankaları Hisse Senedi Değerleri ve Tahvil Faizlerine Yönelik İlişki Düzey Analizi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 3, 954 - 968, 26.09.2022

Meltem Keskin , Ahmet Yücel

https://doi.org/10.32709/akusosbil.814414

Öz

Yatırım bankaları, finansal araçları kullanarak sağladıkları kaynakları yatırıma dönüştürebilme yeteneğine sahiptirler. Bu özellikleri sayesinde, yatırım bankaları bulundukları ülke ekonomisinin önemli bir parçasını oluştururken aynı zamanda en önemli sektörlerden birini de temsil ederler. Sermaye piyasalarında işlem gören bu bankalar, özel işletmelerin ve devletlerin uzun dönemli fon taleplerini karşılayabilmek amacıyla, tahvil benzeri menkul kıymetleri piyasalara arz edebilecek yetki ile donatılmışlardır. Ekonomik kalkınma projeleri için sermaye artıracak alternatif enstrümanlar gereklidir. Tahviller, uygun şartlarda finansman sağlamak amacı ile ihraç edilen ve ihracatçısına borçlanma yoluyla fon yaratma fırsatı sunan finansal araçlardan biridir. Tahvil ihracı yoluyla kalkınma için sermayeye erişim, borç sermaye piyasalarının gelişimini sağlarken piyasalarının büyümesine de katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmanın temel motivasyonu, on yıllık tahvil faizleri ile BIST 100’de işlem gören yatırım bankalarının hisse değerleri arasında bir ilişki olup olmadığıdır. Çalışmada kullanılan veri seti 2015 – 2020 yılları arası BIST 100’de işlem gören Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası Anonim Şirketi (A.Ş.), GSD Yatırım Bankası A.Ş., Merrill Lynch Yatırım Bank A.Ş. ve Credit Agricole Yatırım Bankası Türk A.Ş. hisse değerleri ile Türkiye on yıllık tahvil verimi oranlarından oluşmaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda lineer regresyon modellemesi, korelasyon ve gama (γ) ilişki katsayısı yöntemleri uygulanmıştır. Yapılan değerlendirme sonucu yatırım bankalarının hisse değerleri ile Türkiye on yıllık tahvil verim oranları arasında istatistiksel olarak 0.05 güven düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yatırım bankaları, BIST 100, tahvil, lineer regresyon

Correlation Analysis of Investment Banks’ Stock Values and Bond Interests

Öz

Investment banks can provide funds and convert those funds into financial investment instruments. With these characteristics, investment banks form an important part of the economy of the country in which they are located and also represent one of the most important sectors. These banks, which are traded on the stock exchange, are empowered to provide the markets with long-term funds such as bonds to meet the requirements of private companies and governments. Alternative instruments for raising capital are needed for economic development projects. Bonds are financial instruments issued to provide financing on favorable terms. Bonds are one of the financial instruments that provide funds to the exporter through borrowing. Access to capital for development through bond issuance enables the development of debt capital markets and contributes to the growth of their markets. The main motivation of this study is to determine whether there is a relationship between ten-year bond yields and investment bank stock values traded on BIST 100. The dataset used in the study covers the period of 2015-2020. This dataset consists of the stock values of Turkey Investment and Development Bank Incorporated Company (Inc.), GSD Investment Bank Inc., Merrill Lynch Investment Bank Inc., Credit Agricole Investment Bank Turk Inc., and the ratios of ten-year bond yields of Turkey. As the methodology of the study, the methods of linear regression modeling, correlation, and gamma (γ)-relationship coefficient were applied. As a result of the evaluation, the relationship between the BIST 100 investment banks' stock values and ten-year bond yields is statistically significant at the 0.05 confidence level.

Anahtar Kelimeler

Investment banks, BIST 100, bond, linear regression

Kaynakça

• Akbulak, Y., Kavaklı E. ve Tokmak A. (2004). Kayıp yıllar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ali, B.J.A. ve Oudat, M.S. (2020). Financial risk and the financial performance in listed commercial and ınvestment banks in Bahrain bourse. International Journal of Innovation, Creativity and Change. 13 (129), 160-180.
• Aspal, P. K. ve Nazneen, A. (2014). An empirical analysis of capital adequacy in the Indian private sector banks. American Journal of Research Communication, 2 (11), 28-42.
• Astrauskaite, I. And Paskevicius, A.(2014). Compotition between banks and bond markets; hardly ımpected or softly complemented. Procedia Economics and Finance, 9, 111-119.
• Bacak, A. (2007). Türkiye’de kalkınma ve yatırım bankacılığı ve finansal performanslarının değerlendirilmesi (Türkiye kalkınma bankası- TKB- incelemesi). (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi SBE. İşletme Anabilim Dalı, Muğla.
• Barun, M. ve Bariones, I. (2006). The development of bond markets around the world. Manuscript, Universidad Adolfo Ibafez (February). https://www.anderson.ucla. edu/documents/areas/fac/gem/bond_mkt.pdf (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Bayrakcı, G. N. (2022). Analysis of the factors affecting the profitability of banks in Turkey by lasso regression. AYBU Business Journal, 2(1), 46-57.
• BDDK (2020). Kalkınma ve yatırım bankaları. https://www.bddk.org.tr/Kuruluslar-Kategori/Bankalar/1 (Erişim Tarihi: 17.10.2020).
• BIST (2020). Piyasalar ve endeksler. https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/862/piyasalar (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Bigpara (2020). BIST Üyesi kalkınma/yatırım bankaları. http://bigpara.hurriyet.com. tr/bilgi/bist-uyeleri/yatirim-kalkinma-bankalari/ (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Bloem, M. P. and Mahieu, R. J. (2013). Factor decomposition and diversificaiton in european corporate bond markets, Journal Of International Money And Finance, 32, 194-213.
• Bowerman, B. L., O’Connell, R. T., Murphree, E. S. ve Orris, J. B. (2013). İşletme istatistiğinin temelleri, (N.Orhunbilge, Çev.). Ankara: Nobel.
• Bulut, C. ve Canbolat, Y.B. (2003). Türkiye ekonomisinde artan kamu açıklarının enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru üzerindeki etkileri, Journal of Qafkaz University, 13-28.
• Çelik, İ. E, (2011). Türk bankacılık sektöründe yatırım bankacılığı uygulaması ve ekonomiye etkisi. (Yayınlanmış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık Anabilim Dalı. İstanbul.
• Çevik, H.,H. (2013). Türkiye’nin kısa dönem elektrik yük tahmini, (Yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Daily News (2015). Istanbul exchange names finance professor as chairman ahead of IPO. https://www.hurriyetdailynews.com/istanbul-exchange-names-finance-professor-as-chairman-ahead-of-ipo-80474 (Erişim tarihi: 04.06.2021).
• Demir, Y., ve Terzioğlu, M. (2014). Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının imkb 100 endeksi üzerine etkisi: çok değişkenli regresyon analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (1), 47-59.
• Ekinci, A. ve Gül, E. (2003). Türkiye’de para arzının makroekonomik değişkenler üzerinde etkisinin ekonometrik analizi: 1990–2002 dönemi uygulaması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1–13.
• Ergün, S. (2015). Banka tahvil ihraçlarının firma değerine etkisi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. (Yayınlanmış yüksek lisans). Abant İzzet Baysal Üniversitesi SBE İşletme Anabilim Dalı İşletme Bilim Dalı, Bolu.
• Ferreira, M., Miguel, A., ve Ramos, S. (2006). The determinants of mutual fund performance: a cross-country study, Spectrum, 28, 1-54.
• Freixas, A. and Rochet, J. C. (2008), Microeconomics of banking, Boston: MIT Press.
• Geddes, A., Schmidt, T.S. ve Steffen, B. (2018). The multiple roles of state investment banks in low-carbon energyfinance: An analysis of Australia, the UK and Germany. Energy Policy. 115, 158-170. Doi:10.1016/j.enpol.2018.01.009
• Gemici, K. ve Lai, K. P. Y. (2020) How ‘global’ are investment banks? An analysis of investment banking networks in Asian equity capital markets, Regional Studies, 54(2), 149-161, Doi: 10.1080/00343404.2019.1584393
• Hadımoğulları S. ve Kaderli, Y. (2019). Türkiye’de tahvil piyasası ve tahvil yatırım getirilerinin alternatif yatırım araçları ile karşılaştırılması. Turan-Sam Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; 11(43), 454-461.
• İslamoğlu, E., ve Bulut, H. An Applıcatıon for central bank foreıgn exchange reserves: comparısıon of classıcal and robust regressıon methods. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3 (1), 91-103.
• Jaffee, D. ve Andrei, S. (1988). Costs of financial distress, delayed calls of convertible bonds and the role of investment banks. Chicago: Princeton University.
• Karahanoğlu, İ. (2017). Türk kalkınma ve yatırım bankalarının aktif karlılığını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 50 (2), 167-186.
• Karslı, M., (2005). Sermaye piyasası borsa menkul kıymetler, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kirazcı, A. D. (2005). Yapılandırılmış menkul kıymetler. Sermaye Piyasası Kurulu Ortaklıklar Finansmanı Dairesi. Yeterlik Etüdü. Ankara. https://www.spk.gov.tr/SiteApps/ Yayin/YayinGoster/383 (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Koç, S., Bağcı, A. ve Işık, K.(2016), Kalkınma ve yatırım bankalarının performansları açısından değerlendirilmesi: Türkiye ölçeği (2002-2012). Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (1), 227-256.
• Lewis, S.L., Montgomery, D.C. ve Myers, R.H. (2001). Confidence ınterval coverage for designed experiments analyzed with GLMs. Journal of Quality Technology, 33, 279-292.
• Massa. M., Zaldokas, A., (2014). Investor base and corprate borrowing: evidence from ınternational bonds, Journal Of International Economics, 92, 95-110.
• McCullagh, P. ve Nelder, J.A. (1989) Generalized linear models. 2nd Edition, London: Chapman and Hall.
• Myers, R.H., Montgomery, D.C. ve Vining, G.G. (2001). Generalized linear models with applications in engineering and the sciences. New York: John Willey & Sons.
• Neumayer, E., (2003), The determinants of aid alloacation of regional multinational development banks and united nations agencies, International Studies Quarterly, 47(1), 101-122.
• Oudat, S.M. ve Ali, B.J.A. (2021). The Underlying effect of risk management on banks' financial performance: an analytical study on commercial and ınvestment banking in Bahrain. Elementary Education Online, 20(5), 404-414. doi: 10.17051/ilkonline. 2021.05.42
• Özdemir, Ö. (1999). Hisse senedi ile değiştirilebilir tahviller, Türk sermaye piyasasında uygulanabilirliği, öneriler. Sermaye Piyasası Kurulu Ortaklıklar Finansmanı Dairesi. Yeterlik Etüdü. Ankara. https://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/467. (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Redcliff, Michael. (1987), Sustainable development, exploring the contradictions, Routledge. New York.
• Resmi Gazete (1992). Tahvillerin kurul kaydına alınmasına ilişkin esaslar tebliği. Seri: II, No: 13. tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21284_1.pdf erişilmiştir. (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Roon, de Frans and Veld, C. (1998). “Announcement Effects of Convertible Bond Loans and Warrant – Bond Loans: An Empirical Analysis for The Dutch Market”. Journal of Banking and Finance, 22, 1481 – 1506.
• Rybczynski T.M., (1996). Investment banking:its evolution and place in the financial system, investment banking theory and practise. 2nd edn. Euromoney Books. London.
• Samıkaş, M. C. ve Düzakın, H. (2012). Türkiye’deki a ve b tipi yatırım fonlarının performans analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (3), 391-410.
• Sarı, B. (2014). Hisse senetleri getirilerinin lojistik regresyon ve doğrusal regresyon modelleri ile bir analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Sermaye Piyasası Kurulu, (1982). 12.5.1982 tarihli ve 17692 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri, 2, 2 sayılı “Tahvillerin Halka Arzına İlişkin Esaslar”.
• Sermaye Piyasası Kurulu, (2013). Borçlanma araçları tebliği. (7/6/2013 tarihli ve 28670 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2017/03/20170308-7.htm (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Sofi, N., Arifin, R. ve Priyono, A. A. (2017). Pengaruh e-commerce strategy, service performance dan kepuasan sebagai moderatıng variable terhadap loyalitas nasabah bank bri unisma malang. Jurnal Ilmiah Riset Manajemen, 6(1).
• Süer, S. (2007). Uluslararası piyasalarda alternatif finansman kaynakları açısından özel sektör tahvil fiyatlaması; uygulama. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Bankacılık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Şen, Ayşe, (2004). Yatırım bankacılığı ve sermaye piyasaları. Yeterlilik Etüdü. SPK. İstanbul.
• Şendoğdu, A.A. (2014). Özel kamu ve katılım bankalarında müşteri memnuniyet ve müşteri sadakatine yönelik bir arattırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 19(1), 91-106.
• Şenel, C., ve Şekeroğlu, S. (2019). Yatırım ve kalkınma bankalarının etkinliklerinin vza yöntemiyle analizi ve türk bankacılık sektöründe bir uygulama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 54(1), 565-580.
• Tayyar, T., Gümüştekin, E., Dayan, K. ve Mandi, E. (2020). Covid-19 krizinin Türkiye’deki sektörler üzerinde etkileri: Borsa İstanbul sektör endeksleri araştırması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Salgın Hastalıklar Özel Sayısı. 293-320.
• TBB (2020). Türkiye bankacılık sistemi üye bankalar bilgisi. https://www.tbb.org.tr/ modules/banka-bilgileri/banka_Listesi.asp?tarih=23/11/2018 (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Thumrongvite, P., Kim Y. ve Pyun, C. S. (2013). Llinking the missing market: the effect of bond markets on economic growth, International Review Of Economics And Finance, 27, 529-541.
• Ünal, O. K., (1998). Sermaye piyasalarında hisse senedi ile değiştirilebilir tahviller, Yaklaşım Dergisi, 69, 31-39.
• Vatansever, M. ve Hepsen, A. (2013). Determining Impacts on Non-Performing Loan Ratio in Turkey, Journal of Finance and Investment Analysis, 2(4), 119-129.
• Wadud, M. (2017). Determinants of Share Prices of Listed Commercial Banks in Bangladesh. ONE Bank Limited, September 17. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3106243 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3106243
• Yetkin, M.A. (2020). Korona virüsün borsa İstanbul’a etkisi üzerine bir araştırma ve stratejik pandemi yönetimi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(2) Doi: 10.29106/ fesa.736419