Context as the Epistemological Precondition for Understanding

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 714 - 722, 24.06.2023

Fatih İbiş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1060483

Cited By: 1

Öz

No text can be thought of independently of the possibilities and conditions surrounding human beings. The human experience, which is at the base of every written text, reveals the human contexts that bring the texts into existence. Therefore, the understanding of texts depends on certain contexts. The meaning of a text is primarily to understand the contexts that bring it into being. It is possible to identify and summarize these contexts as text and subject context. In the context of the text, the language used in the text, the internal consistency of the text and the thematic and terminological contexts that affect the formation of the text appear. In short, the context of the text constitutes the constituent elements of the text. In the context of the subject, we see that factors such as the historical conditions of the subject who created the text, the anthropological heritage and the situation of the reader reading the text come to the fore. The context of the subject can also be considered as the constituent elements of the subject. The ground of meaning that creates a text generally reveals itself through the dialectic between these two contexts. In the final analysis, it is possible to summarize the issue as follows: The text is determined to the context. Reading the texts as if they were written in a contextless environment disconnected from time, place, people and life ultimately makes it impossible for a healthy understanding to take place. The study aims to analyze this record from a philosophical point of view and to reveal the functionality of the context while understanding the texts.

Anahtar Kelimeler

Understanding, meaning, context, text, epistemology

Anlamın Epistemolojik Ön Koşulu Olarak Bağlam

Öz

Hiçbir metin insanı çevreleyen imkan ve koşullardan bağımsız olarak düşünülemez. Kaleme alınan her metnin temelinde bulunan insan tecrübesi metinleri var eden insanî bağlamları açığa vurur. Dolayısıyla metinlerin anlaşılması belli bağlamlarla mukayyettir. Bir metnin anlamı öncelikle onu vücuda getiren bağlamları anlamaktan geçer. Bu bağlamları metin ve özne bağlamı şeklinde belirlemek ve özetlemek mümkündür. Metin bağlamında metinde kullanılan dil, metnin sahip olduğu iç tutarlılık ve metnin oluşumuna etki eden tematik ve terminolojik bağlamlar karşımıza çıkmaktadır. Kısaca metin bağlamı metnin kurucu unsurlarını teşkil etmektedir. Özne bağlamında ise metni kuran öznenin tarihsel koşulları, devraldığı antropolojik miras ve yazarın elinden çıktıktan sonra metni okuyan okurun psikolojik, sosyolojik, ekonomik vs. durumu gibi faktörlerin öne çıktığını görüyoruz. Özne bağlamı da öznenin kurucu unsurları olarak değerlendirilebilir. Bir metni var eden anlam zemini genel olarak bu iki bağlam arasındaki diyalektikte kendini açığa vurur. Son tahlilde meseleyi şöyle özetlemek mümkündür: Metin (text), bağlamla (context) mukayyettir. Metinlerin zamandan, mekandan, insandan, yaşamdan kopuk bağlamsız bir ortamda yazılmışçasına okunması neticede sağlıklı bir anlama ediminin gerçekleşmesini olanaklı olmaktan çıkarır. Metnin kendi içinde anlamlı olduğu ve bağlamdan habersiz biçimde okuyan bir okur için de anlam taşıdığı muhakkaktır. Metin müstakil olarak anlamlıdır. Bağlam ise bu metni daha anlamlı hale getiren en önemli anlam aracıdır. Metin anlamlıdır; bağlamla metin daha anlamlıdır da denilebilir. Çalışma işbu kaydın felsefî açıdan analizini, metinleri anlarken bağlamın işlevselliğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anlamak, anlam, bağlam, metin, epistemoloji

Teşekkür

Bu makale, yazarın 2012 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalında Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün danışmanlığında tamamladığı “Özne-Metin İlişkisinin Metodik ve Teolojik Boyutu” başlıklı doktora tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Aristoteles. (1996). Metafizik. (A. Arslan, Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Benveniste, E. (1994). Genel dilbilim sorunları. (E. Öztokat, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bor, İ. (2006). İlahi kelâmın imkân ve tabiatı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Eco, U. (2008). Yorum ve aşırı yorum. (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Kocabaş, Ş. (2002). İfadelerin gramatik ayrımı. İstanbul: Küre Yayınları.
• Rickman, H. P. (2000). Anlama ve insan bilimleri. (M. Dağ, Çev.). Samsun: Etüt Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2006). Wittgenstein-Yaşamı, felsefesi, yapıtları. İstanbul: MTV Yayınları.
• Tatar, B. (2004). Hermenötik. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Wittgenstein, L. (1961). Tractatus logico-philosophicus. (D.F.Pears-B.F.McGuinness, Çev.). London: Routledge-Kegan Paul.
• Wittgenstein, L. (2005). Felsefî soruşturmalar. (H. Barışcan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.