COVID-19 Salgınının Ailelerin Gündelik Tüketim Örüntülerine Etkileri: İstanbul/Bağcılar Örneği

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 761 - 776, 24.06.2023

Semanur Çakır , Mozharul Islam

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1124362

Cited By: 1

Öz

Günümüzde tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 Salgını toplumlar üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri olan bulaşıcı bir hastalıktır. Tüm toplumsal kurumları etkileyen bu salgınla birlikte gündelik yaşamda birtakım değişiklikler söz konusu olmuştur. Tüketim de bu değişikliklerin yaşandığı alanlardan biridir. Yapılan bu araştırmanın genel amacı salgın döneminde ailelerin tüketim eğilimlerinin incelenmesidir. Bu çalışmayla birlikte ailelerin olağanüstü durumlar karşısında yaşadıkları endişe sonucunda tüketim eğilimleri sosyal bir bakış geliştirerek araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma alanı olarak İstanbul/ Bağcılar seçilmiştir. Bağcılar'da yaşayan ailelerin tümü araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu araştırmada kartopu örneklem tekniğiyle aile üyelerine ulaşılmıştır. 17 kişiyle derinlemesine yüz yüze mülakatın gerçekleştiği bu araştırmada yapılandırılmamış görüşme tekniği kullanılmış olup görüşme sonucunda elde edilen bulgular yorumlayıcı yöntem ile analiz edilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bulgulara göre; salgın döneminde tüketimin en fazla arttığı sektör, gıda sektörü olmuştur. Bu durumda referans gruplarının etkisi söz konusudur. Gıda sektöründen sonra artışın yaşandığı bir diğer sektörler ise medya ve sağlık sektörüdür. Bunun nedeni ise salgın döneminde fiziksel mesafeden kaynaklı olarak insanların yüz yüze iletişim kuramaması sonucu iletişimlerini sosyal medya araçlarıyla gerçekleştirmesinden kaynaklanmaktadır. Tüketimde azalmanın yaşandığı sektör ise giyim sektörüdür. Bunun nedeninin bulaşa maruz kalma korkusu ve endişeden kaynaklandığı da elde edilen bulgular arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, pandemi, COVID-19, aile

Teşekkür

Bu çalışma, ikinci yazar danışmanlığında birinci yazar tarafından yazılan “COVID-19 Salgınının Ailelerin Tüketim Örüntülerine Etkileri: İstanbul/Bağcılar Örneği” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Bu çalışmanın ilk hâli 18.12.2021 tarihinde İstanbul’da çevrimiçi düzenlenen 5. Uluslararası Akademik Öğrenci Çalışmaları Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Impacts of COVID-19 Pandemic on the Daily Consumption Patterns of Families: The Case of Istanbul/Bağcılar

Öz

The Covid-19 Pandemic is an infectious disease that positively and negatively affects societies worldwide. While affecting all social institutions, this Pandemic has changed daily life consumption. The general purpose of this research is to examine the consumption trends of families during this Pandemic. In this study, we explored the consumption trends resulting from the anxiety experienced in extraordinary situations by families by developing a social perspective. We have chosen İstanbul / Bağcılar as the research study area. All families living in Bağcılar constitute the universe of the study. We have reached the sample through the snowball sampling technique in this qualitative research. We conducted in-depth face-to-face interviews with 17 people using an unstructured interview technique and analyzed the findings obtained through the interview with the interpretive method. The results show that the sector in which consumption increased the most during the Pandemic period is the food sector, followed by the media and health sectors. Since people cannot communicate face-to-face due to physical distance during the Pandemic period, they communicate through social media tools. The influence of the reference group is involved in this case. The findings show that consumption has been decreased in the clothing sector due to the fear of exposure to contamination and anxiety.

Anahtar Kelimeler

Consumption, pandemic, COVID-19, family

Kaynakça

• Aydemir, M. A. (2006). Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma; Türkiye'de Modern Tüketim Kültürü'nün Tarihsel ve Toplumsal Gelişim Seyri. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 16, 201-214.
• Baudrillard, J. (2010). Tüketim Toplumu (F. Keskin ve H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beck, U. (2019). Risk Toplumu Başka Bir Modernliğe Doğru (K. Özdoğan ve B. Doğan, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Bourdieu, P. (2005). The Social Structures of the Economy. Cambridge/Madlen: Wiley.
• Cantek, L. (2005). Gündelik Yaşam ve Basın(1945-1950) Basında Gündelik Yaşama Yansıyan Tartışmalar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, S. (2022, 03). Covid-19 Salgınının Ailelerin Tüketim Örüntülerine Etkileri: İstanbul/Bağcılar Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Çakır, S. ve Islam, M. (2021). Tüketim Toplumu Bağlamında Salgın Döneminde Ailelerin Tüketim Eğilimleri: İstanbul/Bağcılar Örneği. 5. Uluslararası Akademik Öğrenci Çalışmaları Kongresi (5th International Academic Student Studies Congress), İstanbul.
• Dündar, M. (2020). Covid-19'un Tüketici Harcamalarına Etkisi. Ankara: TEPAV.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İlhan, M. ve Islam, M. (2021). Perception and Management of Leisure-Time Among Housewives in Turkey: A Sociological Analysis in the Context of Inequality. The 5th Kanita International Conference on Gender Studies, Universiti Sains Malaysia, Penang.
• Kılıç, O. (2020). Tarihte Küresel Salgın Hastalıklar ve Toplum Hayatına Etkileri. M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut (Ed), Küresel Salgının Anatomisi İnsan ve Toplumun Geleceği içinde (ss. 15-53). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Kızılçelik, S. (2013). Frankfurt Okulu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köse, H. (2010). Medya ve Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Neuman, W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayın Odası Siyasal Kitabevi.
• Poyraz, E. ve Özalp, H. (2016). Kültür Endüstirisi ve Tüketim Bağlamında "Örnek Aile" Filminin Bir Analizi. Intermedia Internatinonal e-Journal, 3 (5), 371-386. doi: 10.21645/intermedia.2017.20
• Rose, D. ve Harrison, E. (2007). The Euroean Socio-economic Classification: A New Social Class Schema for Comparative European Research. European Societies, 9 (3), 459-490. doi: 10.1080/14616690701336518
• Sağlık Bakanlığı (2020). COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html (Erişim tarihi: 25.04.2022).
• Senemoğlu, O. (2017). Tüketim, Tüketim Toplumu ve Tüketim Kültürü. İnsan ve İnsan, 4 (12), 66-86.
• Sunar, L. (2020). Salgınla Başa Çıkmak: Hayat İçin Sosyoloji. İstanbul: TYAP.
• Topçuoğlu, N. (1996). Basında Reklam ve Tüketim Olgusu. Ankara: Vadi Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2020). Hanehalkı Tüketim Harcaması, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Household-Consumption-Expenditures-2019-33593 (Erişim tarihi: 12.10.2021).
• Türkiye İstatistik Kurumu (2021). Tüketici Fiyat Endeksi, Şubat 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Subat-2021-37380 (Erişim tarihi: 12.10.2021).
• Yanıklar, C. (2010). Kültürel Sermaye, Eğitim ve Toplumsal Tabakalaşma: Pierre Bourdieu'nun Yeniden Üretim Kuramına Eleştirel Bir Bakış. Sosyoloji Dergisi, 12, 122-138.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, E., Yıldız, R., ARI, Ö. ve Evren, M. (2020). Epidemik Toplum. İstanbul: İZÜ Yayınları.
• Yılmaz Uçak, E. ve Akça, Ü. (2020). Üretim Çağından Tüketim Çağına: Üretim Sistemlerinin Dönüşümü ve Tüketim. SDÜ Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 51, 121-133.
• Yılmaz, A. ve Uzunçelebi, H. (2015). Modern Tüketim Kültüründen Postmodern Tüketim Kültürüne Geçişin Elektronik Ticaret Üzerinde Oluşturduğu Etkiler. Atatürk İletişim Dergisi, 9, 13-34.