Transformation of Nationalism, Building of New Nation and Borders in Türkiye: Changing Borders of National Identity

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 4, 1540 - 1559, 25.12.2023

Kerem Özbey

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1107668

Öz

This study aims to understand the transformation of nationalism in Türkiye, the rebuilding process of the nation depending on this transformation, and the effects of this process on the borders. Based on the argument that the transformation of borders in Türkiye is not independent from the transformation of nationalism and the new nation-building process, the main problematic of this study is how nationalism transformed from Kemalist nationalism to Islamic conservative nationalism in the dominant political sphere in Türkiye, what kind of nation-building process this transformation created and how this process affected borders. Within the framework of this problematic, the changing meaning of borders in the process of constructing a new nation of Islamic conservative nationalism has been focused and the changing structure of the borders of national identity has been discussed. It has been observed that while Kemalist nationalism constructs national identity within the borders of Anatolia and limited to the Republican period, Islamic conservative nationalism creates the new nation building in the contexts of Turkish, Muslim and Ottoman identities outside the current borders of Türkiye. It has been understood that the construction of the new nation is shaped by the common history, religion, identity, geography, language and origin of belonging in the lands dominated by the Ottoman Empire, in the Islamic geography and in the Turkish world. Türkiye's reintegration beyond national borders with Turks, Muslims and its Ottoman past showed the new boundaries reached by national identity in the new Türkiye. In this respect, it has been seen that the borders in the New Türkiye were reconstructed in the geographical contexts that Turkish, Muslim and Ottoman identities reached.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, new nation building, national identity, borders, Türkiye

Türkiye’de Milliyetçiliğin Dönüşümü, Yeni Millet İnşası ve Sınırlar: Milli Kimliğin Değişen Sınırları

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de milliyetçiliğin dönüşümünü, bu dönüşüme bağlı olarak milletin yeniden inşa sürecini ve bu sürecin de sınırlara etkilerini anlamayı amaçlamaktadır. Türkiye’de sınırların dönüşümünün milliyetçiliğin dönüşümünden ve yeni millet inşası sürecinden bağımsız olmadığı argümanından hareketle, çalışmada, Türkiye’de milliyetçiliğin egemen politik alanda Kemalist milliyetçilikten İslami muhafazakâr milliyetçiliğe nasıl dönüştüğü, bu dönüşümün nasıl bir millet inşası sürecini oluşturduğu ve bu sürecin sınırları nasıl etkilediği bu çalışmanın temel sorunsalını oluşturmaktadır. Bu sorunsal çerçevesinde, İslami muhafazakâr milliyetçiliğin yeni millet inşası sürecinde sınırların değişen anlamlarına odaklanılmış ve milli kimliğin sınırlarının değişen yapısı ele alınmıştır. Kemalist milliyetçiliğin Anadolu sınırları içerisinde ve Cumhuriyet dönemiyle sınırlı bir şekilde milli kimliği inşa ederken, İslami muhafazakâr milliyetçiliğin yeni millet inşasını mevcut Türkiye sınırlarının dışındaki Türk, Müslüman ve Osmanlı kimliklerinin olduğu bağlamlarda oluşturduğu gözlenmiştir. Yeni millet inşasının Osmanlı’nın hâkim olduğu topraklarda, İslam coğrafyasında ve Türk dünyasında ortak tarih, din, kimlik, coğrafya, dil ve köken aidiyeti üzerinden şekillendiği anlaşılmıştır. Türkiye’nin ulusal sınırların ötesindeki Türklerle, Müslümanlarla ve Osmanlı geçmişiyle yeniden bütünleşmesi, yeni Türkiye’de milli kimliğin ulaştığı yeni sınırları göstermiştir. Bu açıdan Yeni Türkiye’de sınırların Türk, Müslüman ve Osmanlı kimliklerinin ulaştıkları coğrafi bağlamlarda yeniden inşa edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, yeni millet inşası, milli kimlik, sınırlar, Türkiye

Kaynakça

• Aktoprak, E. (2016). Postkolonyal bir dava olarak yeni Türkiye’nin yeni ulusu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 1-32.
• Anderson, B. (2014). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Batuman, B. (2019). Milletin mimarisi: Yeni İslamcı ulus inşasının kent ve mekân siyaseti. (Ş. Tokel, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Berkes, N. (2007). Türkiye’de çağdaşlaşma. (A. Kuyaş, Haz.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bora, T. (2017). Cereyanlar: Türkiye’de siyasi ideolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2018). Zamanın kelimeleri: Yeni Türkiye’nin dili. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bölükbaşı, A. (2021). “Gönül coğrafyamıza dönüş mü? Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi’nde coğrafya ve kimlik ilişkisinin yeniden tanımlanması”. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi. 7(14), 14-42.
• Bölükbaşı, Y. Z. (2016). Dış politika yapım sürecinde milliyetçiliğin rolü: Ak parti örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Calhoun, C. (2012). Milliyetçilik. (B. Sütçüoğlu, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Carr, E. H. (2012). Milliyetçilik ve sonrası. (O. Akınhay Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Christofis, N. (2018). The AKP’s yeni Türkiye: Challenging the Kemalist narrative?. Mediterranean Quarterly. 29(3), 11-33.
• Davutoğlu, A. (2008). Turkey’s foreign policy vision: An assessment of 2007. Insight Turkey. 10(1), 77-96.
• Davutoğlu, A. (2012). Principles of Turkish foreign policy and regional political structuring. TEPAV Turkish Policy Brief Series.
• Ekşi, M. (2009). Türkiye-Azerbaycan ilişkileri: Söylemden reelpolitiğe. Avrasya Etüdleri, 36, 95-112.
• Erder, S. (2011). Zor ziyaret: Nataşa mı? Döviz getiren bavul mu? Eski doğu bloku ülkelerinden gelen kadınların emek piyasasına girişi. Birkaç arpa boyu: 21. yüzyıla girerken Türkiye’de feminist çalışmalar. Prof. Dr. Nermin Abadan-Unat’a Armağan. (S. Sancar, Der.), (1. Cilt.), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2021). Suriyeliler barometresi 2020: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Erdoğan, R. T. (2018). Yeni Türkiye vizyonu: 2023’e doğru. (1. Cilt), Ankara: Cumhurbaşkanlığı Yayınları.
• Erözden, O. (2013). Ulus-devlet. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Gellner, E. (2008). Uluslar ve ulusçuluk. (B. Ersanlı ve G. Göksu Özdoğan, Çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Gökalp, Z. (2005). Yeni Türkiye’nin hedefleri. (Y. Toker, Haz.). İstanbul: Toker Yayınları.
• Göle, N. (2002). Melez desenler: İslam ve modernlik üzerine. İstanbul: Metis Yayınları.
• Güder, S. ve Mercan, M. H. (2012). 2000 sonrası Türk dış politikasının temel parametreleri ve Ortadoğu politikası. İnsan ve Toplum. 2(3), 57-92.
• Gülalp, H. (2003). Kimlikler siyaseti: Türkiye’de siyasal İslamın temelleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gülalp, H. (2007). Sonuç: Ulus-devlet aşılıyor mu?. (H. Gülalp, Haz). Vatandaşlık ve etnik çatışma: Ulus-devletin sorgulanması. içinde (ss. 173-181). İstanbul: Metis Yayınları.
• Hayes. C. J. (2011). Milliyetçilik: Bir din. (M. Çiftkaya Çev.). İstanbul: İz Yayınları.
• İçduygu, A. (2004). Türkiye’de kaçak göç. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• İçduygu, A. ve Aksel, D. B. (2012). Türkiye’de düzensiz göç. Ankara: Uluslararası Göç Örgütü Türkiye.
• İçduygu, A., Erder, S. ve Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin uluslararası göç politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• İlhan, R. S. (2013). Arap baharı ve Osmanlı’nın yası bağlamında modern Türk kimliği. Akademik Ortadoğu. 8(1), 25-49.
• Kalaycı, İ. (2014). Ortadoğu’dan Türkiye’ye yapılan göçler 1923-2000. Mairitius: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Karakaş, M. (2007). Türk ulusçuluğunun inşası. Ankara: Elips Kitap Yayınları.
• Kaya, A. (2014). Uluslararası göç teorileri bağlamında yeni göç türlerini anlamaya çalışmak: Türkiye’de ‘yabancı’ ve ‘öteki’ olmak. Türkiye ve yeni uluslararası göçler. (M. Tuna Edt.). Bursa: Sentez Yayınları.
• Kaya, İ. (2016). Giriş: Yeni Türkiye’nin toplumsal yapısına ilişkin eleştirel çözümlemeler. (İ. Kaya, Der.). Yeni Türkiye’nin toplumsal yapısı. içinde (ss. 7-13). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Koyuncu, B. (2014). Benim milletim: AK parti iktidarı, din ve ulusal kimlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2002). Türkiye’de toplum ve siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2007). Siyasal ve sosyal bilimler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Najmabadi, A. (2016). Sevgili ve ana olarak erotik vatan: Sevmek, sahiplenmek, korumak. (A. Altınay, Der.). Vatan millet kadınlar. içinde (ss. 118-154). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar I-II. (S. Özge, Çev.). İstanbul: Yayınodası Yayınları.
• Öniş, Z. (2011). Multiple faces of the new Turkish foreign policy: Underlying dynamics and a critique. Insight Turkey. 13(1), 47-65.
• Özyürek, E. (2008). Modernlik nostaljisi: Kemalizm, laiklik ve gündelik hayatta siyaset. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Sancar, S. (2013). Türk modernleşmesinin cinsiyeti: Erkekler devlet, kadınlar aile kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Saraçoğlu, C. (2011). İslami muhafazakâr milliyetçiliğin millet tasarımı: AKP döneminde Kürt politikası. Praksis. (26), 31-54.
• Saraçoğlu, C. (2013). AKP, milliyetçilik ve dış politika: Bir milliyetçilik doktrini olarak stratejik derinlik. Alternatif Politika. 5(1), 52-68.
• Smith, A. D. (2010). Milli kimlik. (B. S. Şener, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Smith, A. D. (2013). Milliyetçilik: Kuram, ideoloji, tarih. (Ü. H. Yolsav, Çev.). Ankara: Atıf Yayınları.
• Şen, Y. F. (2015). Adalet ve kalkınma partisi’nin milliyetçilik söylemi: Bir siyasal söylem çözümlemesi. Muhafazakâr Düşünce Dergisi. 11(44), 157-180.
• Şirin Öner, N. A. (2012). Göç çalışmalarında temel kavramlar. Küreselleşme çağında göç: Kavramlar, tartışmalar. (S. G. Ihlamur Öner ve N. A. Şirin Öner Der.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Telatar, G. (2015). Ak Parti’nin düzen kurucu dış politika söylemi ve Ortadoğu. Alternatif Politika. 7(3), 490-523.
• TİKA Faaliyet Raporu. (2022). https://www.tika.gov.tr, (Erişim Tarihi: 05.03.2022).
• Timur, T. (2014). AKP’nin önlenebilir karşı-devrimi. İstanbul: Yordam Kitap Yayınları.
• Tokdoğan, N. (2018). Yeni osmanlıcılık: Hınç, nostalji, narsisizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türk, H. B. (2014). Muktedir: Türk sağ geleneği ve Recep Tayyip Erdoğan. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türkdoğan, O. (2013). Türk ulus-devlet kimliği. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. (2022). “ABD’de Türk ve Müslüman Toplumuyla Buluşma Programında Yaptığı Konuşma”, https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/98789/abd-de-turk-ve-musluman-toplumuyla-bulusma-programinda-yaptiklari-konusma. (Erişim Tarihi: 04.03.2022).
• URL-1; “Erdoğan: Türkiye sadece Türkiye değildir”, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-turkiye-sadece-turkiye-degildir-40250602. (Erişim Tarihi: 18.03.2022).
• URL-2; “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Üsküp’teki Kardeşlerimiz Gönül Sınırlarımızın İçindedir”, http://www.yenibalkan.com/tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-uskupteki-kardeslerimiz-gonul-sinirlarimizin-icindedir. (Erişim Tarihi: 09.03.2022).
• URL-3; “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Üsküp’teki Kardeşlerimiz Gönül Sınırlarımızın İçindedir”, http://www.yenibalkan.com/tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-uskupteki-kardeslerimiz-gonul-sinirlarimizin-icindedir. (Erişim Tarihi: 09.03.2022).
• URL-4; “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bizler Ensar Sizler Muhacir”, https://www.sabah.com.tr/aktuel/2014/10/07/cumhurbaskani-erdogan-bizler-ensar-sizler-muhacir?paging=2. (Erişim Tarihi: 19.03.2022).
• URL-5; “Başbakan Erdoğan Trabzon’da”, https://www.sondakika.com/politika/haber-basbakan-erdogan-trabzon-da-4-2-5344268/. (Erişim Tarihi: 19.03.2022).
• URL-6; “Erdoğan: Türkiye sadece Türkiye değildir”, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-turkiye-sadece-turkiye-degildir-40250602. (Erişim Tarihi: 19.03.2022).
• URL-7; “Cumhurbaşkanı Erdoğan Kocaeli’nde konuştu”, https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-kocaelide-konustu-347918.html. (Erişim Tarihi: 19.03.2022).
• URL-8; “Türk Devletleri Teşkilatı Sekizinci Zirve Bildirisi”, https://tccb.gov.tr/assets/dosya/2021-11-12-turkkonseyi-bildiri.pdf. (Erişim Tarihi: 28.03.2022).
• URL-9; “Ailenin Yeni Üyesi”, https://www.trtizle.com/belgesel/ailenin-yeni-uyesi. (Erişim Tarihi: 28.03.2022).
• Uzgel, İ. (2013). Dış politikada AKP: Stratejik konumdan stratejik modele. (İ. Uzgel ve B. Duru, Der.). AKP kitabı: Bir dönüşümün bilançosu (2002-2009). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Ünal-Çınar, R. (2019). Yeni Türkiye söyleminde bellek-iktidar mücadelesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• White, J. (2013). Muslim nationalism and the new Turks. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Yaşlı, F. (2012). AKP ve yeni rejim. Ankara: Tan Kitabevi Yayınları.
• Yaşlı, F. (2014). AKP, cemaat, sünni-ulus: Yeni Türkiye üzerine tezler. İstanbul: Yordam Kitap Yayınları.
• Yavuz, M. H. (1998). Turkish identity and foreign policy in flux: The rise of neo-Ottomanism. Critique: Critical Middle Eastern Studies. 7(12), 19-41.
• Yıldız, A. (2016). Ne mutlu Türküm diyebilene: Türk ulusal kimliğinin etno-seküler sınırları (1919-1938). İstanbul: İletişim Yayınları.