Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: AB Ülkeleri ve Türkiye için Ekonometrik Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 563 - 578, 28.06.2024

Suzan Oğuz , Deniz Yalçıntaş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1137757

Öz

Eğitim ve sağlık alanına yönelik yapılan yatırımlar beşeri sermayenin önemli unsurları arasında yer almaktadır ve bu yatırımlar sosyal ve ekonomik hedefler için de önemli bir yerdedir. Beşeri sermayenin üretim ve ekonomik büyümede fiziksel sermaye kadar kritik bir rolü olduğu varsayılmaktadır. Nitekim beşeri sermayenin yeterli olması, ülke içinde çalışan kesimin yeteneklerini, üretkenlik düzeyini ve hayat standartlarını arttırarak ekonomik büyümeye katkı sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1999-2019 dönem verileri ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve Türkiye’de beşeri sermayenin ekonomik büyüme ile ilişkisini panel veri analizi yöntemi ile incelemektir. Çalışma kapsamında kurulan model için gerekli olan tüm testler “Arellano, Froot ve Rogers Tahmincisi” modelinin kullanılmasının uygun olduğunu göstermiştir. Yapılan analizler sonrası bulgular, beşeri sermaye ile ekonomik büyüme arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Eğitim harcamalarındaki meydana gelen 1 birimlik bir artış ekonomik büyüme üzerinde 0.5 birimlik artışa neden olurken; sağlık harcamalarında meydana gelen 1 birimlik bir artış ekonomik büyümede 0.15 birimlik bir artış meydana getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Beşeri Sermaye, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

The Effect of Human Capital on Economic Growth: An Econometric Analysis for EU Countries and Turkey

Öz

Investments in education and health are among the critical elements of human capital and these investments are also an important place for social and economic goals. Human capital is assumed to play as critical a role as physical capital in production and economic growth. Thus, sufficient human capital contributes to economic growth by increasing the skills, productivity level and living standards of the working people in the country. The aim of this study is to examine the relationship between human capital and economic growth in the European Union (EU) countries and Turkey, with the data for the period 1999-2019, using the panel data analysis method. All tests required for the model established within the scope of the study showed that the "Arellano, Froot and Rogers Estimator" model was appropriate to use. Findings after the analysis show that there is a positive and significant relationship between human capital and economic growth. While a 1 unit increase in education expenditures causes an increase of 0.5 units on economic growth; an increase of 1 unit in health expenditures creates an increase of 0.15 units in economic growth.

Anahtar Kelimeler

European Union, Human Capital, Economic Growth, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Abbas, Q. & Foreman-Peck, J. S. (2008). Human Capital and Economic Growth: Pakistan 1960-2003, Lahore Journal of Economics, 13(1): 1-27.
• Abılle, A. B. & Obıero, W. L. (2021). The Impact of Human Capital and Defense Expenditures on Economic Growth: Panel Analysis for Selected SSA Countries, Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1): 14-26.
• Asterıou, D. & Agıomırgıanakıs, G. M. (2001). Human Capital and Economic Growth: Time Series Evidence from Greece, Journal of Policy Modeling, 23: 481-489.
• Balmumcu, Ö. & Bozkurt, K. (2018). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Panel Veri Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı): 391-406.
• Çakmak, E. & Gümüş, S. (2005). Türkiye'de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Ekonometrik Bir Analiz (1960-2002), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(1): 59-72.
• Çelik, T., Çelik, B. & Barak, D. (2017). Geçiş Ekonomilerinde Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3): 877-890.
• Çetin, M. & Işık, H. (2014). Türkiye ve Avrupa Birliği Ekonomilerinde Yenilikler ve Ar-Ge’nin Teşviki: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme, Maliye Dergisi, 166(1): 75-94.
• Cohen, D. & Soto, M. (2007). Growth and Human Capital: Good Data, Good Results, Journal of Economic Growth, 12(1): 51-76.
• Federal Reserve Board. (2021). www.federalreserve.gov, Erişim Tarihi: 20.03.2021.
• Fonseca, T., De Farıa, P. & Lima, F. (2019). Human Capital and Innovation: The Importance of the Optimal Organizational Task Structure, Research Policy, 4(3): 616-627.
• Gómez, S. R., Sánchez, R. A., García, C. G., & Pérez, G. J. (2020). The VIF and MSE in Raise Regression, Mathematics, 8(4): 605.
• Gürış, S. (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri, Der Yayınları: İstanbul.
• Hanif, N. & Arshed, N. (2016). Relationship Between Education and Economic Growth: SAARC Countries, International Journal of Economics and Financial Issues, 6(1): 294-300.
• Hatam, N., Touranı, S., Rad, E. H., & Bastani, P. (2016). Estimating the Relationship Between Economic Growth and Health Expenditures in ECO Countries Using Panel Cointegration Approach, Acta Medica Iranica, 54(2): 102-106.
• Herd, P. (2010). Education and Health In Late-Life Among High School Graduates: Cognitive versus Psychological Aspects of Human Capital, Journal of Health and Social Behavior, 51(4): 478-496.
• Hsiao, C. (2007). Panel Data Analysis-Advantages and Challenges, Test, 16(1): 1-22.
• Intisar, A. R., Yaseen, M. R., Kousar, R., Usman, M., & Makhdum, M. S. A. (2020). Impact of Trade Openness and Human Capital on Economic Growth: A Comparative Investigation of Asian Countries, Sustainability, 12(7): 2930.
• Jones, C. I. & Wıllıams, J. C. (2000). Too Much of a Good Thing? The Economics of Investment in R&D, Journal of Economic Growth, 5(1): 65-85.
• Keskin, R. & Gökalp, F. (2016). Çalışma Sermaye Yönetiminin Firma Karlılığı Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1):, 15-25.
• Koç, A. (2013). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yatay Kesit Analizi ile AB Ülkeleri Üzerine Bir Değerlendirme, Maliye Dergisi, 165: 241-285.
• Kurt, D. B. & Güvenek, B. (2021). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Eğitim Göstergeleri İle Avrupa Birliği Ülkeleri Örneği, İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1): 17-39.
• Maitra, B. (2016). Investment in human capital and economic growth in Singapore, Global Business Review, 17(2): 425-437.
• Manga, M., Bal, H., Algan, N. & Kandır, E. D. (2015). Beşeri Sermaye, Fiziksel Sermaye ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Brics Ülkeleri ve Türkiye Örneği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1): 45-60.
• Mekdad, Y., Dahmani, A. & Louraj, M. (2014). Public Spending on Education and Economic Growth in Algeria: Causality Test, International Journal of Business and Management, 2(3): 55-77.
• Mirowsky, J. & Ross, C. E. (1998). Education, Personal Control, Lifestyle and Health: A Human Capital Hypothesis, Research on Aging, 20(4): 415-449.
• Morina, F., Hysa, E., Ergün, U., Panait, M., & Voıca, M. C. (2020). The Effect of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Case of the CEE Countries, Journal of Risk and Financial Management, 13(8):177.
• OECD. (2021). www.data.oecd.org, Erişim Tarihi: 21.03.2021.
• Oğuz, S. & Yaşar, Dinçer, F. C. (2021). OECD Ülkelerinde Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1): 47-62.
• Oketch, M. O. (2006). Determinants of Human Capital Formation and Economic Growth of African Countries, Economics of Education Review, 25(5): 554-564.
• Onalı, E., Gınestı, G., & Vasılakıs, C. (2017). How Should We Estimate Value-Relevance Models? Insights from European Data, The British Accounting Review, 49/5, 460-473.
• Özkan, G. & Yılmaz, H. (2017). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 121(1), 1-12.
• Prasetyo, P. E., & Kistanti, N. R. (2020). Human Capital, Institutional Economics and Entrepreneurship as a Driver for Quality & Sustainable Economic Growth, Entrepreneurship and Sustainability Issues, 7(4), 2575.
• Sağlam, M., Özüdoğru, O. F. & Çiray, F. (2011). Avrupa Birliği Eğitim Politikaları ve Türk Eğitim Sistemi’ne Etkileri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 87-109.
• Şahin, D. & Durmuş, S. (2019). Türkiye’de Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 210-223.
• Sapuan, N. M. & Roly, M. R. (2021). The Impact of ICT and FDI as Drivers to Economic Growth In ASEAN-8 Countries: A Panel Regression Analysis, International Journal of Industrial Management, 9, 91-98.
• Siddiqui, A. & Rehman, A. U. (2017). The Human Capital and Economic Growth Nexus: In East and South Asia, Applied Economics, 49/28, 2697-2710.
• Şimşek, M. & Kadılar, C. (2010). Türkiye’de beşeri Sermaye, Ihracat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Ilişkinin Nedensellik Analizi, ÇÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 115-140.
• Söylemez, A. & Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2020). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 175-195.
• Tatoğlu, F. Y. (2016). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. Beta Yayınevi: İstanbul.
• The World Bank. (2021). www.databank.worldbank.org, Erişim Tarihi: 20.03.2021.
• Vinod, H. D. & Kaushık, S. K. (2007). Human Capital and Economic Growth: Evidence from Developing Countries, The American Economist, 51(1), 29-39.
• Wang, K. M. (2011). Health Care Expenditure and Economic Growth: Ouantile Panel-Type Analysis, Economic Modelling, 28, 1536-1549.
• Yılmaz, Z., Pınar, Ö. & Gümüşsoy, F. G. (2019). Türkiye’de Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Yaklaşımı, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-16.
• Zhang, C. & Zhuang, L. (2011). The Composition of Human Capital and Economic Growth: Evidence From China Using Dynamic Panel Data Analysis, China Economic Review, 22(1), 165-171.