Ziya Gökalp and the Formation of Turkish Nationalism: Intersections of Ideology, Identity and Culture

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: Ölümünün 100. Yılında Ziya Gökalp ve Sosyoloji Sempozyumu Özel Sayısı, 245 - 259, 27.12.2024

Osman Metin

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1566504

Öz

This study aims to examine Ziya Gökalp's understanding of the interactions between ideology, identity and culture and the impact of these elements on the formation of Turkish nationalism. Gökalp laid the theoretical foundations of Turkish nationalism and shaped the ideological structure of the nation-state during the decline of the Ottoman Empire and the founding years of the Republic of Turkey. The importance of the study lies in analyzing the thought of Gökalp, a critical figure in understanding the social and cultural dynamics of modern Turkey. His distinction between the concepts of hars and civilization contributed significantly to the adaptation of Turkish society to universal values while preserving its national identity in the modernization process. As a methodology, Gökalp's works and academic studies on him were examined and his contributions to the theory of nationalism and the construction of national identity were analyzed. In particular, within the framework of the principles of “Turkification, Islamization, Modernization”, it was tried to examine how Gökalp emphasized the multidimensional structure of national identity and the role of these principles in uniting different segments of Turkish society under a common national identity. As a result, Gökalp's treatment of the intersections of ideology, identity and culture had a profound and lasting impact on the formation of Turkish nationalism and the shaping of modern Turkey. By advocating a holistic approach to language, religion, history and culture, his ideas have been decisive in the construction of national identity and the ideological structure of the nation-state. This study reveals the impact of Gökalp's legacy and his ideas on the social and cultural structure of modern Turkey.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Turkish Nationalism, Cultural Ideology, Identity Construction, Heritage and Civilization

Ziya Gökalp ve Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: İdeoloji, Kimlik ve Kültürün Kesişim Noktaları

Öz

Bu çalışma, Ziya Gökalp'in ideoloji, kimlik ve kültür arasındaki etkileşimleri nasıl ele aldığını ve bu unsurların Türk milliyetçiliğinin oluşumundaki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Gökalp, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş sürecinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında, Türk milliyetçiliğinin teorik temellerini atarak ulus-devletin ideolojik yapısını şekillendirmiştir. Çalışmanın önemi, modern Türkiye'nin sosyal ve kültürel dinamiklerini anlamada kritik bir figür olan Gökalp'in düşüncelerinin analiz edilmesinden kaynaklanmaktadır. Onun hars ve medeniyet kavramları arasındaki ayrımı, Türk toplumunun modernleşme sürecinde milli kimliğini koruyarak evrensel değerlere uyum sağlamasına önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Yöntem olarak, Gökalp'in eserleri ve hakkında yapılan akademik çalışmalar incelenmiş, onun milliyetçilik teorisi ve ulusal kimlik inşasına katkıları analiz edilmiştir. Özellikle "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" prensipleri çerçevesinde, Gökalp'in milli kimliğin çok boyutlu yapısını nasıl vurguladığı ve bu prensiplerin Türk toplumunun farklı kesimlerini ortak bir ulusal kimlik altında birleştirmedeki rolü ele alınmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, Gökalp'in ideoloji, kimlik ve kültürün kesişim noktalarını ele alışı, Türk milliyetçiliğinin oluşumunda ve modern Türkiye'nin şekillenmesinde derin ve kalıcı etkiler bırakmıştır. Onun düşünceleri, dil, din, tarih ve kültürün bütüncül bir şekilde ele alınmasını savunarak, milli kimliğin inşasında ve ulus-devletin ideolojik yapısının oluşumunda belirleyici olmuştur. Bu çalışma, Gökalp'in mirasının ve onun fikirlerinin modern Türkiye'nin sosyal ve kültürel yapısına olan etkisini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Türk Milliyetçiliği, Kültürel İdeoloji, Kimlik İnşası, Hars ve Medeniyet

Kaynakça

• Altıntaş, İ. N., & Gölen, Z. (2020, 10 25). Ziya Gökalp’in Türkçülük Düşüncesinin Milli Tarih Ders Kitaplarına Yansıması. Turkish History Education Journal, 9(2), s. 425-443.
• Balcı, M. (2018, 4 21). Some Remarks on Certain Keywords in Ziya Gökalp’s Thought. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies, 11, s. 1-14.
• Berkes, N. (2017). Türkiye'de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bulut, B. (2021, 03 20). Ziya Gökalp’ın Manzumelerinde Toplumsal Hafızanın İnşası Olarak Mitik Mekân. Dil ve Edebiyat Araştırmaları(23), s. 49-75.
• Doğanoğlu, M. (2016, 12 21). “Türkleşmek İslamlaşma Masırlaşmak"tan “Türkçülüğün Esasları"na Ziya Gökalp ve Ulus Tasavvuru. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4), s. 1195-1210.
• Ercilsin, Y. (2024, 5 28). Ziya Gökalp'in Küçük Mecmua'daki Yazılarında Türk Ulusal Kimliğinin İlkeleri (1922-1923). TAM Akademi Dergisi, 3(1), s. 19-30.
• Feroz, A. (2012). Modern Türkiye'nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Georgeon, F. (1996). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Gökalp, Z. (1973). Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri 1. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Gökalp, Z. (1991). Türk Uygarlığı Tarihi. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Gökalp, Z. (2018). Türkçülüğün Esasları. 2018: Tutku Yayınevi.
• Gökalp, Z. (2018a). Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak. Ankara: Tutku Yayınevi.
• Gürsoy, Ş., & Çapcıoğlu, İ. (2006, 08 01). Bir Türk Düşünürü Olarak Ziya Gökalp: Hayatı, Kişiliği ve Düşünce Yapısı Üzerine Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47(2), s. 89-98.
• Heyd, U. (2023). Türk Milliyetçiliğinin Temelleri, Ziya Gökalp’in Hayatı ve Eserleri. (C. Meriç, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Köker, L. (2000). Modernleşme, Kemalizm ve demokrasi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Landau, J. M. (1999). Pantürkizm. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Lewis, B. (1991). Modern Türkiye'nin Doğuşu. (M. Kıratlı, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Mardin, Ş. (1983). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2000). Türkiye'de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2002). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nefes, T. S. (2013, 5 14). Ziya Gökalp’s Adaptation of Emile Durkheim’s Sociology in his Formulation of the Modern Turkish Nation. International Sociology, 28(3), s. 335-350.
• Nefes, T. S. (2017, 10 9). The Sociological Foundations of Turkish. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 20(1), s. 15-30.
• Parla, T. (2020). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm. İstanbul: Metis Yayıncılık.