BATI UYGARLIĞI KARŞISINDA NAMIK KEMAL

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 61 - 84, 03.06.2012

Hilmi Uçan

Öz

Tanzimat dönemi bir buhran, bir geçiş dönemidir. Osmanlı/İslam uygarlığı Batı’nın sanayi devriminden sonra büyük bir kriz yaşadı. Tanzimat fermanı ile doruk noktaya ulaşan bu kriz Osmanlı’yı kimlik bunalımına itti. Namık Kemal, Osmanlının içine düştüğü bunalımı bir geri kalmışlık, bir tür tembellik, Batı’nın yaşadığı sanayi devrimini iyi izlememe sorunu olarak algılar ve uygarlıktan ne anladığını, krizden nasıl çıkılması gerektiğini açıklamaya çalışır. ‘Medeniyet’ sözcüğüne yüklediği anlam, daha çok teknolojik gelişmedir. Namık Kemal, sentez önerisinde bulunan bir Osmanlı aydınıdır. Doğu/Batı sentezini ister. Ne var ki Batı’yı olduğu gibi taklit etmek istemez. Batı’nın daha çok tekniğini almaktan yana görüş bildirir. Onun medeniyet ve medeniyeti oluşturan bakış açısı, teknik, yönetim biçimi, şehircilik, mimari gibi olgular hakkındaki görüş ve önerileri bugün de benzer şekilde sürdürülmektedir. Biz bu yazıda, Namık Kemal’in uygarlıktan ne anladığını ve bu bağlamda bunalımdan çıkış için çözüm önerilerini açıklamaya çalışacağız.

ABSTRACT
The Tanzimat Era was a period of depression and transition. The Ottoman/Islamic civilisation experienced tremendous crisis after the Industrial Revolution of the West. Reaching its culmination with Tanzimat (The Rescript of Gülhane), this chaos plunged Ottomans into an identity crisis, which cannot be compared with those previously suffered. Namık Kemal views the crisis into which Ottomans fell as a matter of underdevelopment, a kind of laziness, and an underestimation of the Industrial Revolution which the West was enjoying, and explains how he interprets the term “civilisation” and how to get out of the crisis. The meaning he assignees to “civilisation” is mostly technological development. He is an Ottoman intellect advocating a synthesis; favouring a synthesis of East and West. However, he is reluctant to imitate the west as it is. He holds the opinion that they should at large adopt the technology of the West. His
opinions about civilisation and its pillars, as well as his ideas and proposals about key concepts like technology; government, urban planning, and architecture are similarly maintained today. This article seeks to describe Namık Kemal’s interpretation of “civilisation” and, within this context, his resolutions for finding an outlet out of this depression.

Anahtar Kelimeler

Namık Kemal , Tanzimat , Uygarlık , Civilisation

Kaynakça

• A.MİTHAT EFENDİ. (2004). Üss-i İnkılâp I, (Haz.Tahir Galip Seratlı), İstanbul: Selis Kitapları.
• BERKES, Niyazi. (2010). Türkiye’de Çağdaşlaşma, 15.baskı, İstanbul: YKY.
• BOZDAĞ, İsmet (Haz). (1975). Abdülhamit’in Hatıra Defteri, 3.baskı, İstanbul: Kervan Yay.
• DONBAY, Ali. (1992). “Namık Kemal’in Hürriyet Gazetesindeki Makaleleri”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniv.Sos.Bil.Enst.
• EBUZZİYA TEVFİK. (2006). Yeni Osmanlılar, İstanbul: Pegasus Yay.
• HABİB İ. (1340). Türk Teceddüt Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Matbaa-i Amire.
• KARAKOÇ, Sezai. (1986). Düşünceler I, İstanbul: Diriliş Yay.
• KOÇAK, Cemil. (2001). “Namık Kemal”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, C:I, İstanbul: İletişim Yay.
• KUNTAY, M.Cemal. (2010). Namık Kemal II, İstanbul: İş Bankası Yay.
• MARDİN, Şerif (1996). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, İstanbul: İletişim Yay.
• MERİÇ, Cemil. (1974). Ümrandan Uygarlığa, İstanbul: Ötüken Yay.
• MERİÇ, Cemil. (1978). Mağaradakiler, İstanbul: Ötüken Yay.
• MERİÇ, Cemil. (1979). Bu Ülke, İstanbul: Ötüken Yay.
• N.KEMAL (2005). Namık Kemal, Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri, Bütün Makaleleri I, (Haz.Nergis Y.Aydoğdu-İ.Kara) İstanbul: Dergâh Yay.
• KEMAL Namık. (2008). Önsözler, (Haz. H.Sazyek-E.Sazyek), Ankara: Akçağ Yay.
• KEMAL Namık. (1962). Renan Müdâfaanamesi, Ankara: Millî Kültür Yay.
• ÖZEL, İsmet. (1977). “Bir Medeniyet Kurmak”, Düşünce Dergisi, Sayı: 7 (Ekim).
• TANPINAR, A.Hamdi. (2001). 19.Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 9.baskı, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• TANPINAR, A. Hamdi. (2000). Edebiyat Üzerine Makaleler, (Haz. Z. Kerman), 6.baskı, İstanbul: Dergâh Yay.
• TOYNBEE, Arnold. (1980). Medeniyet Yargılanıyor, İstanbul: Yeryüzü Yayınları
• ÜLKEN, H.Ziya. (1966). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Selçuk Yayınları.