Dijital Dramaturji Perspektifinden Algoritmik Aile

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: Aile Özel Sayısı, 219 - 233, 19.10.2025

Osman Metin

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1729011

Öz

Bu makalede, dijital teknolojilerin ve algoritmik platformların aile yaşamına etkisi, Erving Goffman’ın dramaturjik sosyoloji teorisi bağlamında incelenmektedir. Dijital çağda aile bireylerinin çevrimiçi platformlarda sosyal performansları, kendilerini idealize edilmiş biçimlerde sergiledikleri yeni sosyal sahneler oluşturmuştur. Aileler, sosyal medyada paylaşımlar yoluyla kamusal bir imaj yaratırken, özel hayatlarındaki gerçek çatışmaları ve gerilimleri dijital sahnenin arkasında gizlemektedirler. Bu süreçte aile, Goffman’ın tanımladığı performans ekipleri gibi davranarak, çevrimiçi izleyiciler için koordineli ve tutarlı bir görüntü sunma çabasındadır. Sosyal medya algoritmaları, ailelerin çevrimiçi performanslarını şekillendiren görünmez yönetmenler olarak çalışmaktadır. Algoritmalar, kullanıcıların haber akışını kişiselleştirerek hangi içeriğin kimlere ulaşacağını belirler ve böylece aile içi iletişimi ve paylaşımları yönlendirir. Bu durum, ailelerin daha fazla beğeni ve etkileşim almak adına algoritma dostu içerikler üretmesine neden olmakta, karmaşık aile dinamiklerini basitleştirilmiş ve idealize edilmiş şekillerde sunmalarına yol açmaktadır. Ayrıca algoritmalar, aile üyelerinin dünyaya ilişkin algılarını kişiselleştirilmiş içeriklerle farklılaştırarak, ortak bir dünya görüşü oluşturma kapasitelerini azaltmakta ve aile içindeki çatışma ve kopuklukları artırmaktadır. Makale, dijital dramaturji perspektifiyle algoritmik aile kavramını geliştirerek, günümüz aile yaşamının algoritmik aracılığını ve performatif doğasını detaylı biçimde analiz etmektedir. Sonuç olarak, ailelerin çevrimiçi varlıklarını yönetirken algoritmik okuryazarlık gibi becerileri geliştirmelerinin önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dijital dramaturji , algoritmik aile , Erving Goffman , sosyal medyada kendini sunma , izlenim yönetimi

Algorithmic Family from a Digital Dramaturgy Perspective

Öz

This article examines the impact of digital technologies and algorithmic platforms on family life within the context of Erving Goffman’s dramaturgical sociology theory. In the digital age, family members’ social performances on online platforms have created new social stages where they present themselves in idealized forms. While families create a public image through social media posts, they conceal the real conflicts and tensions in their private lives behind the digital stage. In this process, the family behaves like the performance teams defined by Goffman, striving to present a coordinated and consistent image to online audiences. Social media algorithms act as invisible directors shaping families’ online performances. Algorithms personalize users’ news feeds, determining which content reaches whom, thereby directing family communication and sharing. This situation leads families to produce algorithm-friendly content in order to get more likes and interactions, causing them to present complex family dynamics in simplified and idealized forms. Additionally, algorithms differentiate family members’ perceptions of the world through personalized content, reducing their capacity to form a shared worldview and increasing conflict and disconnection within the family. The article develops the concept of algorithmic families from a digital dramaturgy perspective, providing a detailed analysis of the algorithmic mediation and performative nature of contemporary family life. Ultimately, it emphasizes the importance of families developing skills such as algorithmic literacy when managing their online presence.

Anahtar Kelimeler

Digital dramaturgy , algorithmic family , Erving Goffman , self-presentation on social media , impression management

Kaynakça

• Aslan, D., & Zinderen, A. (2024). Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Rollerini Üstlenme Süreçlerinin Çocukların Bilinçli Medya Tüketimine Yansıması. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi(46), s. 75-96. doi:https://doi.org/10.17829/turcom.1489277
• Baştemur, Ş., & Kurşuncu, M. A. (2022). Sharenting: Why Parents Share Their Children’ Photos on Social Media? Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), s. 2911-2928.
• Boyd, D. (2010). Social Network Sites as Networked Publics: Affordances, Dynamics, and Implications. Z. Papacharissi içinde, A Networked Self (s. 39-58). New York: Routledge.
• Bullingham, L., & Vasconcelos, A. (2013, Ocak). ‘The presentation of self in the online world’: Goffman and the study of online identities. Journal of Information Science, 39(1), s. 101-113.
• Danış, M. S. (2022). Sosyal Medyada Yardımlaşmanın Sunumu. O. Metin (Ed.), Sosyal Medya ve Sosyal Kurumlar içinde (ss. 161 -182). Ankara: Tezkire Yayınları.
• Goffman, E. (2014). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı, & S. Ağırnaslı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Goffman, E. (2014). Gündelik Yaşamda Benliğin Sunumu. (B. Cezar, Çev.) İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Goffman, E. (2017). Etkileşim Ritüelleri Yüz Yüze Davranış Üzerine Denemeler. (A. Bölükbaşı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Hogan, B. (2010). The Presentation of Self in the Age of Social Media: Distinguishing Performances and Exhibitions Online. Bulletin of Science, Technology & Society, 30(6), s. 377-386. doi:10.1177/0270467610385893
• Hollenbaugh, E. E. (2021). Self-Presentation in Social Media: Review and Research Opportunities. Review of Communication Research, 9, s. 80-98. doi:10.12840/ISSN.2255-4165.027
• Kahraman, M. K., & Yiğit, İ. (2024). Yeni Medya Bölümü Öğrencilerinin Algoritma Okuryazarlıkları Üzerine Bir Araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 11(1), s. 155-180. doi:https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1338510
• Metin, O. (2022). Sosyal Medya ve Kitle İletişimi. O. Metin içinde, Sosyal Medya ve Sosyal Kurumlar (s. 11-26). Ankara: Tezkire Yayınları.
• Metin, O. (2024). Medya ve Gündelik Yaşam. F. Çakı içinde, Toplumsal Hayata Sosyolojik Bakış (s. 591-608). Ankara: Akademisyen Yayınevi. doi:10.37609/akya.1160
• Metin, O. (2025). (Sosyal) Medyanın Dili. K. Canatan içinde, Dil Sosyolojisi, Dil ve Toplum Etkileşimi (s. 115-130). Ankara: Akademisyen Yayınevi. doi:10.37609/akya.3668
• Salih, T., Melis, K., & Balcı, E. V. (2023). Yüz Yüze ve Sosyal Ağlardaki İlişkilerde Benlik Sunumu: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 13(3), s. 792-802.
• Suveren, Y., & Kosal, A. Z. (2021). Sosyal Medyada ‘Benliğin Sunumu’: Benlik ve Mahremiyetin Sunumunun Bireysel ve Toplumsal Anlamı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), s. 1226-1241. doi:https://doi.org/10.32709/akusosbil.990991
• Sütlüoğlu, T. (2015). Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Sosyalleşme ve Kimlik İnşası Süreçleri: Facebook Örneği. Folklor/Edebiyat, 23(83), s. 125-147.
• Taylor, C. (2006). Modern Toplumsal Tahayyüller. (H. Koyuhan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Yüksel, A., & Kaplan, İ. (2021, Ocak). Üniversite Öğrencisi Sosyal Medya Kullanıcılarının Mahremiyet Algısı. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 29(1), s. 59-81.