TÜRK SİYASİ ELİTLERİ ARASINDA KADININ TEMSİLİ

Yıl 2004, Cilt: 6 Sayı: 1, 103 - 120, 11.08.2004

D. Ali Arslan

Öz

ÖZET
Elitler toplumsal kaynakların sahibi/yöneticisi olmaları ve karar alma sürecini yönlendirici konumda bulunmaları nedeniyle, birey ve toplum hayatında önemli bir yere sahiptirler. Çalışmanın temel amacı, Türk toplumunun bugününü ve yarınlarını şekillendirmede baskın rol oynayan günümüz Türk siyasi elitleri arasında kadının yeri ve etkinliği ile; demografik açıdan toplumun yaklaşık yarısını oluşturan Türk kadınının, günümüz Türk toplumunun siyasi güç pastasından aldığı payı sosyolojik açıdan incelemektir. Çalışma 1991 yılından 2004’e kadar olan süreci kapsamaktadır. Bu nedenle çalışmanın kapsamı, son 4 parlamento ile sınırlandırılmıştır. Çalışmanın teorik temelini “elit teorisi” oluşturmaktadır. Metodolojik açıdan ise, konumsal (kurumsal) analiz tekniği kullanıldı. Bu bağlamda, 1991’den günümüze Türk Parlamentosu’nda görev yapmış bütün milletvekilleri, günümüz Türk siyasi elitleri olarak tanımlandı. Bu tanımlama doğrultusunda son 4 parlamento dönemi ve genel seçim sonuçları incelendi.
Çalışmada ortaya konan bulgular, Türk siyasi hayatında erkeğin ezici bir egemenliğinin olduğunu göstermektedir. Üçüncü bin yılın başında, Türk kadınının siyasi elitler içinde temsil edilme oranı yüzde 5’i bulmamaktadır. Ayrıca, günümüz Türk toplumunda kadınların siyasi hayata katılımları konusunda sol partiler, sağ partilere oranla daha uygun ortam ve olanak yarattığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

kadın , elit , türk siyasi elit , elit teorisi

Kaynakça

• 1. AARONOVITCH, S. (1961), The Ruling Class, London: Lawrence & Wishart.
• 2. AARONOVITCH, S. (1959), Monopoly: A Study of British Monopoly Capitalism, London: Lawrence & Wishart.
• 3. ARSLAN, A. (2003-a), “80 Yılın Panoraması: Tek Partili Dönem ve Çok Partili Dönem Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profillerinin Karşılaştırmalı Analizi”, 8. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, s. 90, Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği - Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• 4. ARSLAN, A. (2003-b), “Çok Partili Dönem Türk Siyasi Elitlerinin Sosyolojik Profilleri”, Jeopolitik Bilimsel Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 7, Yaz 2003, ss. 131-138, İstanbul.
• 5. ARSLAN, A. (2003-c), “Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasi Hayatında Eşitsizlikler”, 4. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Türk Sosyoloji Derneği - Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, 16-18 Ekim 2003.
• 6. ARSLAN, A. (2001-a), “Türk Medya Elitleri: Bir Durum Tespiti”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi (Journal of Sociological Research), Cilt: 4, Sayı: 2, Kış 2001, ss. 135-164, Ankara: Türk Sosyoloji Derneği.
• 7. ARSLAN, A. (2001-b), “Cumhuriyet Dönemi (1920-1995)Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profili”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 2, 2001, ss. 5-16, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi. 8. ARSLAN, A. (1999-a), “Researching Sensitive Topics with Elites: Perspectives, Problems and Outcomes”, Guildford: University of Surrey.
• 9. ARSLAN, A. (1999-b), Who Rules Turkey: The Turkish Power Elite and the Roles, Functions and Social Backgrounds of Turkish Elites, Guildford: University of Surrey, Department of Sociology (PhD Thesis).
• 10. BACHRACH, P. & Baratz, M. (1962), “Two Faces of Power”, American Political Science Review, vol. LVI.
• 11. BONDER, G. (1986), “Kadınlar Açısından Siyasal Süreç”, Ekonomik, Toplumsal, Siyasal Yaşamda Kadın-TSBD 1986, Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayını.
• 12. ÇAĞLAR, A. & ARSLAN, A. (2000), “Cumhuriyet’ten Günümüze Türk Siyasi Liderleri: Atatürk’ten Demirel’e Üst Siyasi Elitler”, Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, 2000, ss. 499¬514, Ankara: Hacettepe Üniversitesi. 13. DOMHOFF, W. (1970), The Higher Circles, NewYork: Prentice Hall.
• 14. ETZONI, H. (1993), The Elite Connection, London: Polity Press.
• 15. GIDDENS, A. & Stanworth, (1980), Elites And Power in British Society, London: Cambridge University Press.
• 16. HUNTER, F. (1959), Top Leadership USA, Chapel Hill: University of Carolina Press.
• 17. MEISEL, J. (1962), The Myth of the Ruling Class: Gaetano Mosca and Elite, Michigan: Michigan UP.
• 18. MILLS, C.W. (1956), The Power Elite, London: Oxford University Press.
• 19. MOSCA, G. (1939), The Ruling Class, New York: McGraw Hill.
• 20. MOYSER, G. & Wagstaffe, M. (1987), Research Methods for Elite Studies, London: Allen & Unwin.
• 21. PRESTHUS, R. (1964), Men at the Top, New York: Oxford UP.
• 22. TÜRK SOSYAL BİLİMLER DERNEĞİ, (1986), Toplumsal, Ekonomik, Siyasal Yaşamda Kadın, Ankara: TSBD Yayınları.
• 23. TEKELİ, Ş. (1982), “Türkiye’de Kadının Siyasal Hayattaki Yeri”, Türk Toplumunda Kadın-TSBD 1986, İstanbul: Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları.
• 24. UNAT, Nermin Abadan (Der.) (1982), Türk Toplumunda Kadın, İstanbul: Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları.