Dijital Vatandaşlık Ölçeği (DVÖ): Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, , 310 - 327, 31.01.2024

Hasan Tutar , Ahmet Tuncay Erdem , Nevzat Şahin

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1337114

Öz

Bu ölçek geliştirme çalışmasının temel amacı, insanların dijital vatandaşlık yetkinliğini ölçmek için güvenilir ve geçerli bir ölçek geliştirmektir. Çalışmanın nitel aşamasında, Dijital Vatandaşlık Ölçeği (DVÖ) için madde havuzu oluşturulmuş, daha sonra pilot çalışma yapılarak maddelerin sadeleştirilmesi, test ve tekrar test analizi, keşfedici ve doğrulayıcı yapı analizi yapılmıştır. Verilere yapı, uyum ve ayrım geçerliği ile güvenirlik testleri gerçekleştirilmiştir. Test-tekrar test analizi ile ölçeğin anlaşılırlığı analiz edilmiştir. Dijital Vatandaşlık Ölçeği; Dijital Yetkinlik, Dijital Güven ve Dijital Kaygı olmak üzere üç alt boyuttan ve 23 ifadeden oluşmaktadır. Ölçüt bağımlı geçerlik için Dijital Dönüşüm Niyeti ölçeği kullanılmıştır. Çalışma sonuçları, Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin yüksek iç tutarlılığa, test-tekrar test güvenilirliğine ve yapı geçerliliğine sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Vatandaşlık, Dijital Yetkinlik, Dijital Güven, Dijital Kaygı, Dijital Okuryazarlık

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

122G157

Teşekkür

Desteğinden dolayı TÜBİTAK ve tüm çalışanlarına teşekkür ederiz.

Digital Citizenship Scale (DCS): Validity and Reliability Study

Öz

The primary purpose of this scale development study is to develop a reliable and valid scale to measure people's digital citizenship competence. In the qualitative phase of the study, an item pool was created for the Digital Citizenship Scale (DCS). Then, a pilot study was conducted to simplify the items, test and retest analysis, and exploratory and confirmatory structure analysis. Structure, concordance, discriminant validity, and reliability tests were performed on the data. With the test-retest study, the intelligibility of the scale was -analyzed. Digital Citizenship Scale: It consists of three sub-dimensions, Digital Competence, Digital Trust, and Digital Anxiety, and 23 statements. The Digital Transformation Intent scale was used for criterion-dependent validity. The study results show that the Digital Citizenship Scale has high internal consistency, test-retest reliability, and construct validity.

Anahtar Kelimeler

Digital Citizenship, Digital Competence, Digital Trust, Digital Anxiety, Digital Literacy

Proje Numarası

122G157

Kaynakça

• Ahmed, S., Shah, M.A., & Wakil, K. (2020). Blockchain as a trust builder in the smart city domain: A systematic literature review. IEEE Access, 8, 92977-92985. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2020.2993724.
• Albright, J.J., & Park, H.M. (2009). Confirmatory factor analysis using amos, LISREL, Mplus, SAS/STAT CALIS. Technical Working Paper: Indiana University.
• Al-Salman, H.I., & Salih, M.H. (2019). A review cyber of industry 4.0 (Cyber-Physical Systems (CPS), The Internet Of Things (IoT) and the internet of services (IoS)): Components, and security challenges. In Journal of Physics: Conference Series, 1424(1), IOP Publishing. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1424/1/012029.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi Yayınları.
• Cahen, F., & Borini, F.M. (2020). International digital competence. Journal Of International Management, 26(1), 100691. https://doi.org/10.1016/j.intman.2019.100691.
• Choi, M. (2016). A concept analysis of digital citizenship for democratic citizenship education in the ınternet age. Theory & Research in Social Education, 44(4), 565-607. https://doi.org/10.1080/00933104.2016.1210549.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education (5th ed). Routledge Falmer, Taylor & Francis Group.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Ensağ, E.A. (2021). Dijital dönüşüm, smart ve inovatif teknolojilerin tüketici satın alma davranışlarına etkisinin teknoloji kabul modeli ile incelenmesi: beyaz eşya sektöründe bir uygulama [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Elçi, A.C., & Sarı, M. (2016). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersinde dijital vatandaşlık: Bir ölçek geliştirme çalışması. Journal of Human Sciences, 13(2), 3602-3613. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3838.
• Erdem, C., & Koçyiğit, M. (2019). Dijital vatandaşlık ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara 28. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S.Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223. https://doi.org/10.5336/medsci.2011-26747.
• Farmer, L. (2010). 21. Century standarts for information literacy. Leadership, 39(4), 20-22.
• Fernández-Prados, J.S., Lozano-Díaz, A., & Ainz-Galende, A. (2021). Measuring digital citizenship: A comparative analysis. In Informatics 8(1). https://doi.org/10.3390/informatics8010018.
• Fioravanti, G., Casale, S., Benucci, S.B., Prostamo, A., Falone, A., Ricca, V., & Rotella, F. (2021). Fear of missing out and social networking sites use and abuse: A meta-analysis. Computers in Human Behavior, 122, 106839. https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106839.
• Firk, S., Gehrke, Y., & Wolff, M. (2020). Digital anxiety in the organization: consequences and mitigating factors. In Academy of Management Proceedings Briarcliff Manor. https://doi.org/10.5465/AMBPP.2020.20365abstract.
• Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal Of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104.
• Geçkil, T., & Tikici, M. (2015). Örgütsel demokrasi ölçeği geliştirme çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 48(4).
• Godhe, A.L. (2019). Digital literacies or digital competence: Conceptualizations in nordic curricula. Media and Communication, 7(2), 25-35. https://doi.org/10.17645/mac.v7i2.1888.
• Gold, D., Garcia, M., & Knutson, A.V. (2019). Going public in an age of digital anxiety: How students negotiate the topoi of online writing environments. In Composition Forum Association of Teachers of Advanced Composition, 41.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., & Tatham, R. (2006). Multivariate data analysis (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Hair, J.F., Sarstedt, M., Ringle, C.M., & Mena, J.A. (2012). An assessment of the use of partial least squares structural equation modeling in marketing research. Journal of the academy of marketing science, 40(3), 414-433. https://doi.org/10.1007/s11747-011-0261-6.
• Hidayah, N., Ramli, M., Kirana, K.C., Hanafi, H., Yunita, M., & Rofiqoh, R. (2023). Conceptual design of digital anxiety detection-tools for students school anxiety. In International Conference on Educational Management and Technology (ICEMT 2022), 335-341. https://doi.org/10.2991/978-2-494069-95-4_39.
• Ilyas, G., Rahmia, S., Tamsah, H., & Yusriadi, Y. (2022). Does fear of missing out give satisfaction in purchasing based on social media content? International Journal of Data and Network Science, 6(2), 409-418. https://doi.org/10.5267/j.ijdns.2021.12.013.
• Joreskog, K., & Sorbom, D. (1993). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. University Press of America.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. baskı). Nobel yayın dağıtım.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315788135.
• Kline, R. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed.). The Guilford Press.
• Kluiters, L., Srivastava, M., & Tyll, L. (2023). The impact of digital trust on firm value and governance: An empirical investigation of US firms. Society and Business Review, 18(1), 71-103. https://doi.org/10.1108/SBR-07-2021-0119.
• Ko, G., Amankwah-Amoah, J., Appiah, G., & Larimo, J. (2022). Non-market strategies and building digital trust in sharing economy platforms. Journal of International Management, 28(1), 100909. https://doi.org/10.1016/j.intman.2021.100909.
• Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U., & Yakar, H. (2017). Gençlere yönelik dijital vatandaşlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 298-316. https://doi.org/10.18009/jcer.335806.
• Lee, N. M., Varshney, L.R., Michelson, H.C., Goldsmith, P., & Davis, A. (2022). Digital trust substitution technologies to support smallholder livelihoods in sub-saharan Africa. Global Food Security, 32, 100604. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2021.100604.
• Lindfors, M., Pettersson, F., & Olofsson, A. D. (2021). Conditions for professional digital competence: The teacher educators' view. Education Inquiry, 12(4), 390-409. https://doi.org/10.1080/20004508.2021.1890936.
• Lythreatis, S., Singh, S.K., & El-Kassar, A.N. (2022). The digital divide: A review and future research agenda. Technological Forecasting and Social Change, 175, 121359. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.121359.
• Mackenzie, S.B., & Podsakoff, P.M. (2012). Common method bias in marketing: Causes, mechanisms, and procedural remedies. Journal of Retailing, 88(4), 542-555. https://doi.org/10.1016/j.jretai.2012.08.001.
• Mcgarr, O., & Mcdonagh, A. (2021). Exploring the digital competence of pre-service teachers on entry onto an initial teacher education programme in Ireland. Irish Educational Studies, 40(1), 115-128. https://doi.org/10.1080/03323315.2020.1800501.
• Metin, Ö., & Cin, M. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yönelik dijital vatandaşlık yeterlik ölçeği'nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(2), 445-469. https://doi.org/10.17943/etku.897150.
• Mi, H. (2022). From "extension" to "amputation": Technological constructions and digital anxiety of bodies in cyberspace-a critical perspective based on design philosophy. In International Conference on Human-Computer Interaction, Cham: Springer International Publishing, 484-496. https://doi.org/10.1007/978-3-031-06047-2_36.
• Mossberger, K., Tolbert, C.J., & Mcneal R. (2008). Digital citizenship: the internet, society, and participation. The MIT Press.
• Nguyen, T.T., & Reddi, V.J. (2021). Deep reinforcement learning for cyber security. IEEE Transactions on Neural Networks and Learning Systems. https://doi.org/10.1109/TNNLS.2021.3121870.
• Omolara, A.E., Alabdulatif, A., Abiodun, O.I., Alawida, M., Alabdulatif, A., & Arshad, H. (2022). The internet of things security: A survey encompassing unexplored areas and new insights. Computers & Security, 112, 102494. https://doi.org/10.1016/j.cose.2021.102494.
• Özcan, K., & Balyer, A. (2013). Liderlik oryantasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 136-150.
• Öztürk, G. (2021). Digital citizenship and its teaching: A literature review. Journal of Educational Technology and Online Learning, 4(1), 31-45.
• Pettersson, F. (2018). On the issues of digital competence in educational contexts-a review of literature. Education and information technologies, 23(3), 1005-1021. https://doi.org/10.1007/s10639-017-9649-3.
• Polanco-Levicán, K., & Salvo-Garrido, S. (2022). Understanding social media literacy: A systematic review of the concept and its competences. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(14), 8807. https://doi.org/10.3390/ijerph19148807.
• Pöntinen, S., & Räty-Záborszky, S. (2020). Pedagogical aspects to support students' evolving digital competence at school. European Early Childhood Education Research Journal, 28(2), 182-196. https://doi.org/10.1080/1350293X.2020.1735736.
• Rasi, P., Vuojärvi, H., & Rivinen, S. (2021). Promoting media literacy among older people: A systematic review. Adult Education Quarterly, 71(1), 37-54. https://doi.org/10.1177/0741713620923755.
• Sá, M.J., Santos, A.I., Serpa, S., & Ferreira, C.M. (2021). Digital literacy in digital society 5.0. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 10(2), 1-9. https://doi.org/10.36941/ajis-2021-0033.
• Scherer, R.F., Luther, D.C., Wiebe, F.A., & Adams, J.S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological reports, 62(3), 763-770. https://doi.org/10.2466/pr0.1988.62.3.763.
• Seemma, P.S., Nandhini, S., & Sowmiya, M. (2018). Overview of cyber security. International Journal of Advanced Research in Computer and Communication Engineering, 7(11), 125-128. https://doi.org/10.17148/IJARCCE.2018.71127.
• Spante, M., Hashemi, S.S., Lundin, M., & Algers, A. (2018). Digital competence and digital literacy in higher education research: Systematic review of concept use. Cogent Education, 5(1), 1519143. https://doi.org/10.1080/2331186X.2018.1519143.
• Sundararajan, A. (2019). Commentary: The twilight of brand and consumerism? Digital trust, cultural meaning, and the quest for connection in the sharing economy. Journal of Marketing, 83(5), 32-35, https://doi.org/10.1177/0022242919868965.
• Sümbüloğlu, V., & Sümbüloğlu, K. (2005). Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve büyüklüğü. Alp Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.
• Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 649-669. https://doi.org/10.16992/ASOS.538.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Psikologlar Derneği Yayınları. Tutar, H., & Erdem, A.T. (2022). Örnekleriyle bilimsel araştırma yöntemleri ve-SPSS uygulamaları. Seçkin Yayıncılık.
• Tutar, H. (2023). Sosyal Bilim Araştırmalarında Kullanılan Yöntem ve Teknikler. Umuttepe Yayınları.
• Watts, L.K., Wagner, J., Velasquez, B., & Behrens, P.I. (2017). Cyberbullying in higher education: A literature review. Computers in Human Behavior, 69, 268-274. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.12.038.
• Xu, H., Wang, X., Wang, Y., Li, N., Tu, Z., Wang, Z., & Xu, X. (2020). Domain priori knowledge based integrated solution design for internet of services. In 2020 IEEE international conference on services computing (SCC), 446-453. https://doi.org/10.1109/SCC49832.2020.00065.
• Yalçınkaya, B., & Cibaroğlu, M.O. (2019). Dijital vatandaşlık algısının incelenmesi: Ampirik bir değerlendirme. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1188-1208.
• Yılmaz, O., & İbret, B.Ü. (2023). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 59-77.
• Yılmaz, O., & İbret, B.Ü. (2023). Velilerin dijital vatandaşlık düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. International Journal of Progressive Studies in Education, 1(2), 65-89. https://doi.org/10.5281/zenodo.8347034.