Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türkiye'deki Televizyon Dizilerinde Sunulan Kadın Stereotipi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 631 - 650, 30.09.2020

Saadet Zeynep Varlı Gürer , Mert Gürer

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.684492

Cited By: 5

Öz

İnsanoğlunun geçmişten günümüze yaşadığı ilk ayrım kadın ve erkek olması yönündedir. İlk zamanlarda bu ayrım işbölümü yapılmasını kolaylaştıran bir etkenken zamanla egemenlik alanı erkekler lehine genişleyerek iktidar alanına dönüşmüştür. Erkeğin elde ettiği bu güç içinde yaşadığı toplumun yapısını da değişime uğratmıştır. Artık topluluklarda kadın ve erkeğin tanımlanması roller üzerinden gerçekleşmeye başlamıştır. Hangi cinsin nasıl görüneceği, hangi rolleri üstleneceği, hangi duygusal ve düşünsel ufuklarda gezmesi gerektiği toplum tarafından belirlenir olmuştur. Günümüzde bireyler cinsiyet rolüne dair kodlanmayı sadece aile ve akrabalarını seyrederek öğrenmemekte aynı zamanda kitle iletişim araçlarından da etkilenmektedirler. Modern zamanın en etkili hikaye anlatıcılardan biri olarak karşımıza çıkan televizyon ve onun içeriğindeki diziler bireylere içinde yaşadıkları toplumsal değerleri yansıtırken aynı zamanda toplumsal cinsiyete dair stereotipler de sunmaktadır. Bu stereotipler cinsiyet rollerinin normalleştirilmesine de etki etmektedir. Bu bağlamda çalışmada, 08-15 Mart 2019 tarihleri arasında ulusal kanallarda yayınlanmakta olan dizilerin tanıtımının yapıldığı ve bölümlerinin yer aldığı ilgili sayfalarda kadın karakterlerin nasıl tanımlandığı incelenmiştir. Dizilerdeki ana kadın karakterlerin betimlenmesine dair veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak irdelenmiştir. Elde edilen ana bulgu ekseninde, dizilerin tanıtım sayfalarında çizilen kadın stereotipinin toplumsal cinsiyet rollerine uygun olarak tasarlandığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Televizyon Dizisi, Stereotip

Woman Stereotypes in Turkish TV Series in the Context of Gender Roles

Öz

The earliest distinction that mankind has ever experienced throughout its existence is that of male and female gender. While this distinction was originally a factor to ease the teamwork, it was evolved into a leader’s territory through an expansion in favor of males. This additional power provided for men has also led to alterations in the constitution of the society that they belong to. Nowadays, the definitions of men and women are largely being made through their specific roles. The way a member of any gender class should look like, the roles they should play and the emotional and mindful horizons they should feel are more and more being dictated by the society. Individuals learn coding for gender relates roles not only by watching their families and friends but also through mass communication devices. The television which appears to be one of the most impressive storytellers in the modern era and the series that are broadcast on TV reflect the values of society that individuals belong to and at the same time they present stereotypes of social gender profiles. These stereotypes also play a role in the normalization process regarding gender roles. In this context to define the female characters in TV series, the websites of national TV channels and the introducing information about these TV series between March 8th and 15th, 2019 have been examined. Descriptive data concerning the lead female characters was evaluated using content analysis. The results obtained suggest that the female stereotype provided on the websites of TV series are designed in conjuction with social gender roles

Anahtar Kelimeler

Gender, TV Series, Stereotype

Kaynakça

• AKIN A. ve DEMİREL S. (2003). Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Sağlığa Etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 73-82. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/494.pdf, Erişim Tarihi (18.02.2019).
• ATKİSNON, R., SMİTH E. E. vd. (2002). Psikolojiye Giriş, Yavuz Alogan (Çev). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• BHASİN, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet Bize Yüklenen Roller, Kader Ay (Çev). İstanbul: KADAV Yayınları.
• BROWNE, B. (1998). Gender Stereotypes in Advertising on children's Television in the 1990s: A Cross-National Analysis. A Cross-National Analysis, Journal of Advertising, 27(1), 83-96.
• COLTRANE, S. and ADAMS, M. (1997). Work–Family Imagery and Gender Stereotypes: Television and the Reproduction of Difference. Journal Of Vocatıonal Behavıor, 50, 323–347.
• DEMİR, A. (2014). Roman ve Stereotip Türk Romanından Örneklerle. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• DÖKMEN, Z. (2009). Toplumsal Cinsiyet. Ankara: Remzi Kitabevi.
• ESSLİN, M. (2001). Televizyon Çağı TV Beyaz Camın Arkası. İstanbul: Pınar Yayınları.
• KASAPOĞLU, Aytül, vd. (2005). Değişen Toplumsal Yapıda Karakter. Ankara: Ütopya Yayınları.
• GİDDENS, A. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• HARTLEY, R.E. (1964). A Developmental Vıew Of Female Sex-Role Defınıtıon And Identıfıcatıon. Merrill-Palmer Quarterly of Behavior and Development, 10(1), 3-16. https://www.jstor.org/stable/23082921
• HEYWOOD, A. (2007). Siyasi İdeolojiler, A. K. Bayram, Ö. Tüfekçi, H. İnanç, Ş. Akın, B. Kalkan (Çev). Ankara: Adres Yayınları.
• ILGAZ, C. (2007). Medyada Kadın Olgusu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 19-30.
• İMANÇER, D. (2006). Cinsiyet Rolü Temsili: Medya Kültürü, Feminizm, Televizyon ve Seriyaller. Medya ve Kadın, Dilek İmançer (Ed.), Ankara: Ebabil Yayınları, 47-67.
• KARAKAYA, H. (2018). Toplumsal Cinsiyet Algısı Din ve Kadın. Journal of Analytic Divinity, 2(2), 36-62.
• KAYA, Ş.,Ş., (2011). Televizyonda Kadın, Sağlık ve Hastalık. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 2, 118-150.
• LAUZEN, M.M., DOZİER, D.M. and HORAN N. (2008). Constructing Gender Stereotypes Through SocialRoles in Prime-Time Television. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52(2), 200-214. DOI: 10.1080/08838150801991971
• MEDER, M. ve ÇİÇEK, Z. (2011). Mahremiyet Anlayışının Yerinden Edilmesinin Aracı Olarak Kadın Programlarının Türsel ve Söylemsel Analizi: Denizli Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 9-28.
• PİŞKİN, G. (2007). Binbir Gece Televizyon Dizisi ve Toplumumuzda Kadın. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 195-215.
• OAKLEY, A. (1985). Sex, Gender and Society. England: Gower Publishing Company Limited.
• OĞUZ, G.Y. (2000). Cinsiyet Rolleri ile İlgili Stereotiplerin Televizyonda Sunumu. Kurgu Dergisi, 17, 35-43.
• OMİ, M. and WİNANT, H. (1994). Racial Formation in the United States from the 1960s to the 1990s. New York: Roudledge, 3-13. http://homepage.smc.edu/delpiccolo_guido/Soc34/Soc34readings/omiandwinant.pdf Erişim (16.04.2019)
• SARUP, M. (1997). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, A.B. Güçlü (Çev). Ankara: Ark Yayınları.
• SCHNEİDER, Irmela (2001), Stereotip Teorisi Alman Televizyonunda Amerikan Dizilerini Araştırmaya Yönelik Ön Düşünceler, A. İmançer ve D. İmançer (Çev). Selçuk İletişim Dergisi, 2(1), 47-56.
• SİGNORİELLİ, N. ve BACUE, A. (1999). Recognition and Respect: A Content Analysis of Prime-Time Television Characters Across Three Decades. Sex Roles, 40(718), 527-544.
• ŞENEL, A. (2017). Siyasal Düşünceler Tarihi, Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• ÜNÜR, Ece (2015). Yerli Dizilerdeki Kimlik Kalıpları. Konya: Eğitim Kitabevi.
• WİLLİAMSON, Judith (1998). Kadın Bir Adadır: Dişilik ve Sömürgecilik. Eğlence İncelemeleri, Tania Modleski (Haz.), İstanbul: Metis Yayınları, 135-156.