Çalışanların Liderlik, Mobbing ve İş Tutumu Arasındaki İlişkilerinin İncelenmesi: Nahçivan Öğretmenler Enstitüsü

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 473 - 485, 26.01.2021

Mustafa Tunay , Ruslan Kamilov

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.817851

Cited By: 1

Öz

Yapılan bu çalışmada liderlik, mobbing (yıldırma) ve iş tutumu gibi kavramlar üzerinde durularak ve geçmişten günümüze süregelen liderlik teorilerine, mobbing algılarına detaylı olarak yer verilmiştir. Liderlik tarzlarından hangilerinin mobbing oluşumuna zemin hazırladığını, bunun çalışanların iş tutumu performansları üzerinde nasıl etkiler oluşturabileceği ve çalıştığı kurumlardaki çalışma süresinin liderlik tarzları ile mobbing algısının arasındaki ilişkiyi ölçerek, bunun iş tutumu üzerinde nasıl etki yaratabileceği gibi hususlar, yapılan bu çalışmada belirtilmiştir. Çalışmada araştırma birimi olarak, Nahçivan Özerk Cumhuriyeti!nde bulunan Nahçivan Öğretmenler Enstitüsü (NÖE) seçilmiştir. Nahçivan Öğretmenler Enstitüsü bünyesinde yer alan yöneticiler (rektör, rektör yardımcısı, dekan ve bölüm başkanı) ve çalışanları (öğretim görevlisi/üyesi) arasındaki iletişim şekli ve davranış tarzlarını belirlemek amacıyla SPPS 22 istatiksel analiz programından yararlanılmıştır. Çalışanların demografik özelliklerinin yanı sıra, çalıştıkları birimlerinden de bilgi edinerek liderlik tarzlarının ve mobbing algısının; çalışanların iş tutumu, iş performansı üzerine etkilerinin önemi vurgulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, çalışanların mobbing davranışı ve liderlik özellikleri ile iş tutumu arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Mobbing, İş Tutumu, Performans

Kaynakça

• ALTUNTAŞ, C. (2010). Mobbing kavrami ve örnekleri üzerine uygulamali bir çalişma. Journal of Yaşar University, 5(18), 2995-3015.
• BENNIS, W. G., McGREGOR, C. ve SCHEIN, E. H. (1966). Leadership and motivation: essays of Douglas McGregor. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• CEVRİOĞLU, E. (2007). Lider-Üye Etkileşimi ile Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Afyon, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• CİLGA, İ. (2009). Sosyal dışlanmanın dinamiği, bilimin, mesleğin dışlanması ve öngörüler. Journal of Society & Social Work, 20(2), 7-26.
• ÇEKMECELİOĞLU, H. G. ve DİNÇEL, G. (2013). Çalışanların iş tutum ve davranışlarının kurumsal itibar üzerindeki etkileri. Electronic Journal of Social Sciences, 12(47),125-139.
• ÇEKMECELİOĞLU, H. G., & GÜNSEL, A. (2011). Rol stresi kaynaklarının iş tutumları açısından değerlendirilmesi: Kimya sektöründe bir uygulama. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 33-43.
• ÇOBANOĞLU, Ş. (2005). Mobbing ve başa çıkma yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayıncılık.
• DUFFY, M. ve SPERRY, L. (2007). Workplace mobbing: Individual and family health consequences. The Family Journal, 15(4), 398-404.
• DÜNDAR, G., & ACAR, A. (2008). İşyerinde psikolojik yıldırmaya (mobbing) maruz kalma sıklığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 111-120.
• ERDEM, O., & DİKİCİ, A. M. (2009). Liderlik ve Kurum Kültürü Etkileşimi. Electronic Journal of Social Sciences, 8(29), 198-213.
• FİLİZ, Z. ve KOLUKISAOĞLU, S. (2012). Doğrusal Olmayan Kanonik Korelasyon Analizi ve Bir Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 59-74.
• GÖKÇEK, H. (2006). Çalışanların Performans Değerlendirmesinde Tutumun Etkisi: Tutum Ölçekleri ile İlgili Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜRBÜZ, S., ERKUŞ, A. ve SIĞRI, Ü. (2010). İş tatmini ve iş performansının yeni öncülü: temel benlik değerlendirmesi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2(1), 69-76.
• IMMEGART, G. L. (1988). Leadership and leader behavior. Handbook of research on educational administration, 259-277.
• JANSSEN, O. ve VAN YPEREN, N. W. (2004). Employees' goal orientations, the quality of leader-member exchange, and the outcomes of job performance and job satisfaction. Academy of management journal, 47(3), 368-384.
• KARAVARDAR, G. (2009). İş yaşamında psikolojik yıldırma ve psikolojik yıldırmaya direnç gösteren kişilik özellikleri ile ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Işletme Anabilim Dalı Insan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• KARCIOĞLU, F. ve ÇELİK, Ü. (2012). Mobbing (yıldırma) ve örgütsel bağlılığa etkisi. Atatürk üniversitesi iktisadi ve idari bilimler dergisi, 26(1), 59-75.
• KESKEN, J., & AYYILDIZ, N. A. (2008). Liderlik yaklasimlarinda yeni perspektifler: pozitif ve otantik liderlik. Ege Academic Review, 8(2), 729-754.
• KILIÇ, E. D., Üstün, A., & Önen, Ö. (2011). Öğrenen örgütlerde etkili liderlik: Burdur örneği. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 6(1), 5-22.
• LEWIS, D. (1996). Voices in The Social Work Environment And Health Outcomes. Europe Journal of Work Organizational Psyhol, 5, 65-81.
• LEYMANN, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and victims, 5(2), 119-126.
• LEYMANN, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European journal of work and organizational psychology, 5(2), 165-184.
• LEYMANN, H. ve GUSTAFSSON, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stress disorders. European Journal of work and organizational psychology, 5(2), 251-275.
• LIKERT, R. (1932). A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 22 140, 55.
• McGREGOR, D. (1944). Conditions of effective leadership in the industrial organization. Journal of Consulting Psychology, 8(2), 55.
• MEHMET, İ., BEDÜK, A., & AYDOĞAN, E. (2004). Örgütlerde takım çalışmasına yönelik etkin liderlik nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 423-446.
• ÖNEN, S. M. ve KANAYRAN, H. G. (2015). Liderlik ve motivasyon: kuramsal bir değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 43-64.
• SANTOS, J. R. A. (1999). Cronbach’s alpha: A tool for assessing the reliability of scales. Journal of extension, 37(2), 1-5.
• SARUHAN, Ş. C. ve YILDIZ, M. L. (2009). Çağdaş yönetim bilimi. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• ŞİMŞEK, A. S. (2013). Mobbing Kaderimiz Midir?. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 1(2), 36-45.
• TARLIĞ, Y.T. (2006). Performans Değerleme Süreci ile Performans Değerleme Sonuçlarının Kullanıldığı Alanlara Karşı Çalışan Tutumunu Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TAŞ, A. ve ÖNDER, E. (2010). Yöneticilerin liderlik davranışlarının personel iş doyumuna etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 17-30.
• TINAZ, P. (2006). Mobbing: İşyerinde psikolojik taciz. Çalışma ve Toplum, 3, 11-22.
• UĞURLUOĞLU, Ö. ve ÇELİK, Y. (2009). Örgütlerde stratejik liderlik ve özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2), 121-156.
• VANDEKERCKHOVE, W., & COMMERS, M. R. (2003). Downward workplace mobbing: a sign of the times?. Journal of business Ethics, 45(1-2), 41-50.
• YAMAN, E. (2009). İşyerinde psiko şiddet-mobbing, Ankara: Nobel Yayınları.
• ZEHİR, C. ve ERDOĞAN, E. (2011). The association between organizational silence and ethical leadership through employee performance, Procedia Social and Behavioral Sciences, (24), 1389-1404.
• ŽUKAUSKAS, P. ve VVEINHARDT, J. (2009). Diagnosis of mobbing as discrimination in employee relations. Inžinerinė ekonomika, (4), 103-113.