Classification of Statistical Regions by Clustering Analysis According to Health Indicators in Turkey

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 2167 - 2189, 31.05.2022

Aslı Köse

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1021019

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to evaluate the statistical regions with hierarchical clustering analysis according to the data in 2019 health service demand, production and capacity dimensions. The data in these dimensions in the 2019 health statistics yearbook have different measurement rates were taken standardized Z values and analyzed with the SPSS for Windows 15.0 program. In hierarchical clustering analysis, agglomerative hierarchical clustering and Ward's method were chosen. In the study, the data of 12 statistical regions were evaluated separately and together in the 3 dimensions. Cluster groups were determined according to the agglomerative table and tree diagram of each evaluation. Statistical regions were grouped in 3 clusters in the stages of evaluation separately and together in terms of health service demand, production and capacity dimensions. Geographical proximity, socio-economic development level, population density parameters have a decisive role in the clustering of statistical regions.

Anahtar Kelimeler

Health Indicators, Statistical Regions, Clustering Analysis

Türkiye’de Sağlık Göstergelerine Göre İstatistik Bölgelerin Kümeleme Analizi İle Sınıflandırılması

Öz

Bu çalışmanın amacı 2019 yılı sağlık hizmeti talep, üretim ve kapasite boyutlarındaki verilere göre istatistik bölgelerin hiyerarşik kümeleme analizi ile değerlendirilmesidir. 2019 sağlık istatistiği yıllığındaki bu boyutlardaki veriler farklı ölçüm oranlarına sahip olduğundan standartlaştırılmış Z değerleri alınmış ve analizler SPSS for Windows 15.0 programı ile yapılmıştır. Hiyerarşik kümeleme analizinde aglomeratif hiyerarşik kümeleme ile Ward’s yöntemi seçilmiştir. Araştırmada 12 istatistik bölgeye ait veriler 3 boyutta ayrı ayrı ve birlikte değerlendirilmiştir. Her bir değerlendirmeye ait aglomeratif tablo ve ağaç diyagramına göre küme grupları belirlenmiştir. Sağlık hizmeti talep, üretim ve kapasite boyutlarında ayrı ayrı ve birlikte değerlendirme aşamalarında istatistik bölgeler 3 kümede gruplanmıştır. İstatistik bölgelerin kümelenmesinde coğrafi yakınlık, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi, nüfus yoğunluğu parametreleri belirleyici role sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Göstergeleri, İstatistik Bölge, Kümeleme Analizi

Kaynakça

• ALPAR, R. (2013). Uygulamalı Çok Değişkenli, İstatistiksel Yöntemler, Detay Yayıncılık, Ankara.
• AKDENİZ, M., UNGAN, M., & YAMAN, H. (2010). “The Development Of Family Medicine As a Discipline in Turkey” Gerofam, 1(1), 29-40.
• AYDIN, G. Z. (2021). “Critic ve Topsis Yöntemleriyle Türkiye’de Bölgesel Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi” Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2) , 412-433.
• KASAPOĞLU, A. (2016). “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Dönüşümü” Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 19(2), 131-174. BOYACI, İ. (2021). “Türkiye Sağlık Sisteminin Dönüşümü (2003-13): Sağlık Hizmet Bölgeleri Planlaması ve Şehir Hastaneleri” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40), 358-376. ÇAĞLAR, A. & KETEN, N. D. (2019). “İllerin Sağlık Endeksi: Bileşik Endeks Yaklaşımı ile Bir Deneme” Duzce Medical Journal, 21(1), 42-53.
• ÇETİNTÜRK, İ. & GENÇTÜRK, M. (2020). “OECD Ülkelerinin Sağlık Harcama Göstergelerinin Kümeleme Analizi İle Sınıflandırılması” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 228-244.
• ÇELİK, Ş. (2013). “Kümeleme Analizi İle Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), 175-194.
• ÇINAROĞLU, S. & AVCI, K. (2014). “İstatistiki Bölge Birimlerinin Sağlık Göstergeleri Bakımından Kümelenmesi” Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 17(2), 89-97.
• ERTÜRK, N. & AYDIN, B. (2017). “Türkiye’de Yaşam Memnuniyeti Endeksi Çerçevesinde Bölgesel Karşılaştırmalar” Politik Ekonomik Kuram, 1(2), 118-142.
• GENÇOĞLU, P. (2018). “Türkiye’de İllerin Gelişmişlik Düzeyi Dikkate Alınarak Sağlık Hizmetlerinin Kümeleme Analizi Aracılığıyla Değerlendirilmesi” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 52, 301-324.
• KALANLAR, B. (2018). “Türkiye’nin Yüzüncü Yılında Sağlık Sektörü, Mevcut Durum ve Öngörüler” Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(3), 495-510.
• KALAYCI, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayıncılık, Ankara.
• KAR, A. & ÖZER, Ö. (2020). “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Altyapı Kaynaklarının, Hizmet Kullanım Düzeylerinin Ve Sağlık Sonuçlarının Bölgesel Düzeyde Karşılaştırılması” Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 331-350.
• KOYUNCUGİL, A., S. & ÖZGÜLBAŞ, N. (2009). “Veri Madenciliği: Tıp ve Sağlık Hizmetlerinde Kullanımı ve Uygulamaları” Bilişim Teknolojileri Dergisi, 2(2), 21-32.
• MUT, S. & AKYÜREK, Ç.E. (2017). “OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergelerine Göre Kümeleme Analizi İle Sınıflandırılması” International Journal of Academic Value Studies, 3(12), 411-422.
• NAKİP, M. (2006). Pazarlama Araştırmaları Teknikler Ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ÖZDAMAR, K. (2010). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• PEKTAŞ, A.O. (2013). SPSS ile Veri Madenciliği, Dikey Eksen Yayıncılık, İstanbul.
• PEKKAYA, M., & DÖKMEN, G. (2019). “OECD Ülkeleri Kamu Sağlık Harcamalarının ÇKKV Yöntemleri İle Performans Değerlendirmesi” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 923-950.
• RESMİ GAZETE, “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının Tanımlanması”, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm#3/, 10.09.2021. SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ, “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019”, https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html/, 20.08.2021.
• SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ, “Sağlık İstatistikleri Haber Bülteni 2020”, https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/41611/0/haber-bulteni-2020pdf.pdf/, 30.08.2021.
• SONĞUR, C. (2016). “Sağlık Göstergelerine Göre Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Ülkelerinin Kümeleme Analizi” Sosyal Güvenlik Dergisi, 6 (1), 197-224.
• ŞANTAŞ, F. & ŞANTAŞ, G. (2018). “Türkiye’nin, Bölgelerin ve İllerin Sağlık Değişkenleri Açısından Mevcut Durumu ve Sıralanması” Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2419-2432.
• TEKİN, B. (2015). “Temel Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’deki İllerin Gruplandırılması: Bir Kümeleme Analizi Uygulaması” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (2), 389-416.
• TENGİLİMOĞLU, D., IŞIK, O. & AKBOLAT, M. (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Nobel Kitabevi, Ankara.