Koronavirüs Pandemi Sürecinin Türkiye’de BIST Alt Sektör Endeksleri Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 413 - 428, 31.01.2023

Gökhan Güven , Önder Uzkaralar

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1150866

Öz

Bu çalışmada COVİD-19’un Borsa İstanbul Alt Sektör endeksleri üzerinde etkisini incelemek amacıyla Basit Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıştır. Analizde bağımsız değişken olarak COVID-19 günlük vaka sayısı, bağımlı değişkenler olarak ise Borsa İstanbul Alt Sektör (Turizm, Ulaştırma, Tekstil-Deri, Gıda-İçecek, Sınai) endeks verileri kullanılmıştır. Veri seti olarak 11.03.2020-09.04.2021 tarihleri arası günlük veriler tercih edilmiştir. Tercih edilen veri setinin zaman aralığının belirlenmesinde COVID-19 salgının Türkiye’deki ilk görüldüğü 11 Mart 2020 günü dikkate alınmıştır. Analiz sonucunda COVID-19 salgının Turizm, Tekstil ve Sınai Sektör Endeksleri üzerinde nispeten yüksek düzeyde anlamlı ve olumsuz etkisinin olduğuna dair bulgulara erişilmiştir. Gıda-İçecek ve Ulaştırma Endekseleri üzerinde ise daha düşük düzeyde anlamlı ve olumsuz etkisinin olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Borsa İstanbul, BIST Alt Sektör

The Effects of the Coronavirus Pandemic Process on BIST Sub-Sector Indices in Turkey

Öz

In this study, Simple Linear Regression Analysis was carried out to investigate the impact of COVID-19 on Borsa Istanbul Sub-Sectors indices. In the analysis, the number of daily cases of COVID-19 was taken as independent variables, and Borsa İstanbul Sub-Sector (Tourism, Transportation, Textile-Leather, Food-Beverage, Industrial) index data were taken as dependent variables. As the data set, daily data between 11.03.2020-09.04.2021 was preferred. In determining the time interval of the preferred data set, 11 March 2020, when the COVID-19 outbreak was first seen in Turkey, was taken into account. As a result of the analysis, it has been found that the COVID-19 epidemic has a relatively high level of meaningful and negative impact on the Tourism, Textile and Industrial Sector Indices. It has been observed that it has a lower level of meaningful and negative effect on the Food-Beverage and Transportation Indices.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Borsa Istanbul, BIST Sub-Sector

Kaynakça

• AKAR, S. (2013), “Doğal Afetlerin Kamu Maliyesine Ve Makro Ekonomiye Etkileri: Türkiye Değerlendirmesi” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(21): 185-206.
• ALTINDİŞ, S.; ŞİMŞEK, G. (2018). “Grip Ekonomisinde Aşının Maliyet Etkinliği”. Journal of Contemporary Medicine, 8(2):174-182.
• ARI, Y. (2021a). “Volatility spillovers effect analysis during Covid-19 period using EWMA model: The case of health sector stocks in ISE”. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (4): 1453-1467. DOI: https://doi.org/10.25287/ohuiibf.917674.
• ARI Y. (2021b). The Impact of Covid-19 On Long Memory of BIST-30 Index: The Comparison of Short-Memory and Long-Memory GARCH Models. In Ö. K. Tüfekci (ed.) 13th International Conference of Strategic Research on Scientific Studies and Education (ICoSReSSE) Proceedings, pp. 325-333. SRA Academic Publishing. (ISBN: 978-625-7148-21-4). https://www.researchgate.net/publication/354736000
• BAKAR, N. A., & ROSBI, S. (2020). Effect of Coronavirus disease (COVID-19) to tourism industry. International Journal of Advanced Engineering Research and Science (IJAERS), 7 (4): 189-193.
• BARNETT, T., WHITESIDE, B. A., KHODAKEVICHC, L., KRUGLOVD, Y., & STESHENKO, V. (2000). “The HIV/AIDS Epidemic In Ukraine: Its Potential Social and Economic Impact”. Social Science&Medicine, 51: 1387-1403.
• BARUT, A., & YERDELEN KAYGIN, C. (2020), “Covid-19 Pandemisinin Seçilmiş Borsa Endeksleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi” Gaziantep University Journal of Social Sciences 2020, Special Issue 59-70.
• BAYRAKTAR, A. (2020), “COVID 19 Pandemisinin Finansal Etkileri: BİST İmalat Sektörü Uygulaması”. Electronic Turkish Studies, 15 (8): 3415-3427.
• BOLAK, M., & SÜER, Ö. (2011), “The Effect of Marmara Earthquake on Financial Institutions” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (2): 135-145.
• ÇETİN, E., KİREMİTÇİ, B., & YURT, İ. D. (2009), “Matematiksel Epidemiyoloji: Pandemik A/H1N1 Gribi Vakası” İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(2): 197-209.
• DEMİRHAN, E. (2020). “Covid-19 Küresel Salgınının Türkiye CDS Primlerine ve BİST 100 Endeksine Etkisi”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Değerlendirme Notu: 1-11.
• EYCEYURT BATIR, T., & SALİHOGLU, E. (2021). “COVID-19’un Kısıtlamalardan Etkilenen BIST Sektör Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş Sektörler Üzerine Bir Uygulama”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ağustos 2021 (Özel Sayı), 491-500. DOI: 10.25095/mufad.949590
• FENG, J. B., WANG, Y., MENG, S., XIA, J., & ZHANG, Q. (2020). “Coronavirus VS Market: Investment Opportunities Lies Underneath the Epidemic”. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3563059 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3563059.
• FOO, L., CHIN, M., TAN, K., & PHUAH, K. (2021) “The impact of COVID-19 on tourism industry in Malaysia, Current Issues in Tourism”, 24:19, 2735-2739, DOI: 10.1080/13683500.2020.1777951.
• GAMGAM, H., & ALTUNKAYNAK, B. (2015). SPSS Uygulamalı Regresyon Analizi. Seçkin Yayıncılık, İstanbul.
• GÖKER, İ. E., EREN, B. S., & KARACA, S.S. (2020). “The Impact of the COVID-19 (Coronavirus) on The Borsa Istanbul Sector Index Returns: An Event Study”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 2020 Special Issue: 14-41.
• GUPTA, R., SUBRAMANIAM, S., BOURI, E., & JI, Q. (2021). “Infectious disease-related uncertainty and the safe-haven characteristic of US treasury securities”. International Review of Economics and Finance, 71: 289-298.
• GÜNDOĞDU, A. (2017), Finansın Temel Teorileri. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• İŞLER, İ. İ., & GÜVEN, A. (2021). Covid 19 Küresel Salgının Bıst100 Endeksi Üzerine Etkileri. Politik Ekonomik Kuram. https://doi.org/10.30586/pek.946719.
• KALKINMA KÜTÜPHANESİ, “Tesktil Sektörü Analiz Raporu ve Klavuzu” https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/tekstil-tr32-.pdf, 07.03.2021
• KARABIYIK, L., & ANBAR, A. (2010). “Sermaye Piyasası ve Yatırım Analizi. Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• KORKUT, Y., EKER, M., ZEREN, F., & ALTUNIŞIK, R. (2020). “Covid-19 Pandemisinin Turizm Üzerindeki Etkileri: Borsa İstanbul Turizm Endeksi Üzerine Bir İnceleme”. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, Special Issue: 71-86.
• LAMB, R. P. (1998), “An Examination of Market Efficiency around Hurricanes” Financial Review, 33: 163-172.
• LIU, M., & WANG, Z. (2020), ‘‘The COVID-19 Outbreak and Affected Countries Stock Markets Response’’ International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8): 2800.
• MAO, L., YANG, Y., QIU, Y., & YANG, Y. (2012), “Annual economic impacts of seasonal influenza on US counties: Spatial heterogeneity and patterns” International Journal of Health Geographics, 11(16): 1-8.
• MARIANA, D.C., EKAPUTRA, I.A., & HUSODO, Z.A. (2021). “Are Bitcoin and Ethereum safe-havens for stocks during the COVID-19 pandemic?”. Finance Research Letters, 38: 101798.
• MHALLA, M. (2020). “The Impact of Novel Coronavirus (COVID-19) on the Global Oil and Aviation Markets”. Journal of Asian Scientific Research, 10(2): 96-104.
• NGWAKWE, C. C. (2020). “Effect of COVID-19 Pandemic on Global Stock Market Values: A Differential Analysis”. Acta Universitatis Danubius: Oeconomica. 16(2): 255-269.
• ÖZTÜRK, Ö., ŞİŞMAN, M.Y., USLU, H., & ÇITAK, F. (2020). “Effect of COVID-19 Outbreak on Turkish Stock Market: A Sectoral-Level Analysis”. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 13(1): 56-68.
• PANZONE, L. A., LARCOM, S., & SHE, P-W. (2021). “Estimating the Impact of the First COVID-19 Lockdown on UK Food Retailers and the Restaurant Sector. Global Food Security. 28: 2-11. 100495.
• PHAN, D. H., & NARAYAN, P. K. (2020). “Country responses and the reaction of the stock market to COVID-19 a preliminary exposition”. Emerging Markets Finance and Trade, 56(10): 2138-2150.
• RAMELLI, S., & WAGNER, A. F., (2020)“Feverish Stock Price Reactions to COVID-19”. Forthcoming, Review of Corporate Finance Studies, Swiss Finance Institute Research Paper No. 20-12, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3550274 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3550274.
• SIU, A., & WONG, Y. C. (2004), ‘‘Economic Impact of SARS: The Case of Hong Kong’’, Asian Economic Papers, 3(1): 62–83.
• ŠKARE, M., SORIANO, D. R., & ROCHOŃ, M. P. (2021), “Impact of COVID-19 on the travel and tourism industry”. Technological Forecasting and Social Change. Available at: https://doi.org/10.1016/j.techfore.2020.120469.
• ŞENOL, Z., & OTÇEKEN, G. (2021), “Covıd-19’un Bist Sektörlerine Etkisi”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(3): ISSN : 2602 – 2486.
• TAYAR, T., GÜMÜŞTEKİN, E., DAYAN, K., & MANDİ, E. (2020), ‘‘Covid-19 Krizinin Türkiye’deki Sektörler Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Araştırması’’ Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi, Salgın Hastalıkları Özel Sayı: 293-320.
• TGDF, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu, “COVID-19 Sonrası Gıda ve İçecek Sektörü” https://www.tgdf.org.tr/wp-content/uploads/2020/07/covid-rapor_27july.pdf , 14.05.2021.
• YANG, H., TU, A., STUART, L., & ZHANG, Q. (2020). “Analysis of the Effect of COVID-19 on the Stock Market and Investing Strategies. )”. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3563380 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3563380.
• YANG, Y., ZHANG, H., & CHEN, X. (2020). “Coronavirus pandemic and tourism: Dynamic stochastic general equilibrium modeling of infectious disease outbreak”. Annals of Tourism Research, Elsevier Spacial Issue: 1-6.
• YETKİN, M. A. (2020). Koronavirüsün Borsa İstanbul’a Etkisi Üzerine Bir Araştırma Ve Stratejik Pandemi Yönetimi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (2): 324-335.