Örgüt Kültürünün Örgütsel Muhalefete Etkisi: Hizmet Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 806 - 822, 30.09.2024

Ertunç Çelik , Ercan Yavuz

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1470047

Öz

Bu araştırma, örgüt kültürünün örgütsel muhalefet davranışları üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Literatürde örgüt kültürünün işgören davranışları üzerindeki etkileri geniş bir şekilde ele alınmış olmasına karşın, adhokrasi, klan, piyasa ve hiyerarşi kültürlerinin içsel ve dışsal muhalefet davranışları ile ilişkisine yönelik çalışmalar sınırlıdır. Bu araştırma, işgörenlerin örgüt kültürü algıları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkileri anlamaya yönelik önemli bulgular sunarak, örgütlerin daha etkili yönetim stratejileri geliştirmelerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara’da hizmet sektörü ve alt dallarına bağlı kamu ve özel örgütlerde çalışan işgörenler, alt kademe yöneticiler, orta kademe yöneticiler ve üst kademe yöneticiler oluşturmaktadır (n=386). Örgüt kültürü, piyasa kültürü ve hiyerarşi kültürü boyutları içsel muhalefet eğilimini anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Örgütlerde içsel muhalefet ve dışsal muhalefet davranışı doğaldır. İşgörenler kendilerinden beklenen yüksek performans ve rekabetçiliğin çalışma şartlarını zora sokacağını düşünmeleri sebebiyle içsel muhalefet davranışını destekleyici yönde eğilim göstermektedirler. Örgüt yöneticilerinin bu durumu benimsemeleri ve bu yönde muhalefet konusuna yaklaşmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt, Örgüt Kültürü, Örgütsel Muhalefet

The Effect of Organizational Culture on Organizational Dissent: A Research on Service Sector

Öz

This research aims to examine the impact of organizational culture on organizational dissent behaviors. Although the effects of organizational culture on employee behaviors have been widely addressed in the literature, studies exploring the relationship between adhocracy, clan, market, and hierarchy cultures with internal and external dissent behaviors remain limited. This study seeks to provide significant insights into the relationship between employees' perceptions of organizational culture and their organizational dissent behaviors, contributing to the development of more effective management strategies for organizations. A relational survey model, one of the quantitative research methods, was employed. The population of the study consists of employees, lower, middle, and upper-level managers working in public and private organizations in the service sector and its sub-branches in Ankara (n=386). The dimensions of organizational culture, market culture, and hierarchy culture significantly and positively influence the tendency toward internal dissent. Internal and external dissent behaviors are natural within organizations. Employees are inclined to exhibit internal dissent behaviors due to concerns that expectations of high performance and competitiveness may complicate working conditions. It is recommended that organizational managers acknowledge this dynamic and approach dissent accordingly.

Anahtar Kelimeler

Organization, Organizational Culture, Organizational Dissent

Kaynakça

• Acaray, A. (2014). Örgüt kültürü, örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Adak, Y. (2023). Okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ağalday, B. (2017). İlkokul müdürlerinin paternalist liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Akdeniz Ay, D. (2014). Ulusal kültür, örgüt kültürü, örgütsel politika algısı ve sendika üyesi olma eğilimi ilişkisi. Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Akman, A., Z. (2023). Toplum 5.0 yapılanmasında dijital dönüşüm ile örgüt kültürü etkileşiminin yeri: bir alan araştırması. Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aktürk, A. (2019). Öğretmenlerin damgalama eğilimleri ve örgütsel muhalefet davranışlarının, örgütsel depresyona etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ali Ali Barg, A. (2022). Örgüt kültürü ile sosyal ve duygusal zekanın iş tatmini üzerine etkisi. Doktora Tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Arayıt, E. (2020). Öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları ve işe yabancılaşma düzeyleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arıkan, R. (2013). Araştırma yöntem ve teknikleri (2.Basım). Nobel Yayın Dağıtım. Arvinen-Muondo, R., & Perkins, S. (2020). Örgütsel davranış (1. Baskıdan Çeviri). Ed., Küçük Yılmaz, A. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aslanboğa, R. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinde örgütsel muhalefet, örgütsel bağlılık ve duygusal tükenmişlik ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
• Avtgis, T., A., Thomas-Maddox, C., Taylor, E., & Patterson, B., A. (2007). The influence of employee burnout syndrome on the expression of organizational dissent, Communication Research Reports, 24(2), 97-102.
• Aydın, M. A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel muhalefet, örgütsel politika ve politik davranış algılar arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Aydıntan, B., & Göksel, A. (2012). Cameron-Freeman-Quinn örgüt kültürü tipolojileri ekseninde örgüt kültürü farklılaşma dinamikleri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 53.
• Aytekin, E. (2019). Demokratik liderliğin örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık üzerindeki etkisi: otel işletmelerinde bir uygulama. Doktora Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Beldek, E. G. (2017). Örgütsel özdeşleşmenin örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet ile ilişkisi: görgül bir araştırma. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 2(1), 16-47.
• Cameron, K. S., & Quinn, R. E. (1999). Diagnosing and changing organizational culture: based on the competing values framework. Addison-Wesley Publishing.
• Cameron, K. S., & Quinn, R. E. (2006). Diagnosing and changing organizational culture: Based on the competing values framework. John Wiley & Sons.
• Can, M. (2018). Motivasyon araçlarının kuşaklar ve örgüt kültürü bağlamında karşılaştırılmalı analizi: konaklama işletmelerinde bir uygulama. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cinel, M. O., & Kandemir, H. (2021). Örgüt kültürünün stratejik planlama tutumu bağlamında değerlendirilmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4327-4351.
• Coşkuner, M. (2018). Liderlik tiplerinin örgütsel muhalefet üzerindeki etkileri: tekstil sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Çavuşoğlu, S. (2014). Örgüt kültürü örgütsel sessizlik ilişkisi: manise ve izmir’deki devlet ve vakıf üniversitelerinde bir araştırma. Doktora Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Demirel, M. A., Vapur, M., Yavuz, E., & Aydın, İ. (2022). Serbest zaman nostaljisinin serbest zaman motivasyonuna etkisi. Turizm Akademik Dergisi, 9(1), 219-231.
• Detert, J. R., & Burris, E. R. (2007). Leadership behavior and employee voice: Is the door really open? Academy of Management Journal, 50(4), 869-884.
• Durmuş, Ş. (2022). Örgüt kültürü tipinin zorunlu vatandaşlık davranışına etkisinde örgütsel adalet algısının aracı rolü: Türkiye’deki en büyük 500 şirket üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Enginar, R. (2022). Öğretmenlerin izlenim yönetimi taktikleri, örgütsel muhalefet düzeyleri ile öznel iyi oluş durumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Enginar, R., & Elma, C. (2023). Öğretmenlerin izlenim yönetimi taktikleri, örgütsel muhalefet düzeyleri ile öznel iyi oluş durumları arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 505-525.
• Erdal, İ. (2020). Öğretmen görüşlerine göre okullarda örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erdem, M. (2022). İş yaşamında bireyler arası güven ilişkilerinin, örgüt kültürü ve psikolojik güçlendirme ile etkileşimine yönelik bir araştırma: Sağlık kurumları örneği. Doktora Tezi. Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Ergün, H., & Çelik, K. (2018). Örgütsel muhalefet ölçeği Türkçe uyarlaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 398-414.
• Erkasap, A. (2020). Çalışanların kişilik özellikleri ile örgütsel demokrasi algılarının örgütsel muhalefet davranışları ve örgütsel sessizlikleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eryeşil, K. (2018). Algılanan örgütsel adaletin örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde çalışan sesliliğinin rolü: bankacılık sektöründe bir araştırma. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Esendemir, E. (2019). İş tatmini algısı ve prososyal davranış eğilimleri ilişkisinde örgütsel muhalefet davranışının aracılık rolü: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Garner, J. T. (2009). Strategic dissent: expressions of organizational dissent motivated by influence goals, International Journal of Strategic Communication, 3(1), 34-51.
• Gedik, A. (2022). Okul müdürlerinin otoriter yönetim tarzı ile öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişkilerin analizi. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Gedik, A., & Üstüner, M. (2023). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel muhalefet algıları ile otoriter yönetim tarzına ilişkin algıları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 50-67.
• Gregory, B. T., Harris, S. G., Armenakis, A. A., & Shook, C. L. (2009). Organizational culture and effectiveness: A study of values, attitudes, and organizational outcomes. Journal of Business Research, 62(7), 673-679.
• Gül, Y. (2020). Ortaokullarda öğretmenlerin örgütsel muhalefet yaşama düzeyi, nedenleri ve sonuçları. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülyiğit, T. (2022). Örgüt kültürü ve yönetsel etkililik ilişkisi. Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Güven, A., S. (1996). Üniversitelerde örgüt kültürü-Osmangazi Üniversitesi’nde örgüt kültürü araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Hair Jr, J. F., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). A global perspectivie. Kennesaw State University.
• Hartnell, C. A., Ou, A. Y., & Kinicki, A. (2011). Organizational culture and organizational effectiveness: A meta-analytic investigation of the competing values framework's theoretical suppositions. Journal of Applied Psychology, 96(4), 677–694.
• Hasanoğlu, M. (2004). Türk kamu yönetiminde örgüt kültürü ve önemi. Sayıştay Dergisi, 52, 43-60.
• İçen, B., T. (2022). Sağlık kurumlarında örgütsel muhalefet örgütsel sessizlik ve lider-üye etkileşimi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• İşcan, Ö. F., & Timuroğlu, M. K. (2007). Örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 119-135.
• İzgüden, D. (2017). Hastane çalışanlarında iletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Karakılıç, N. Y. (2019). Cameron ve Quinn örgüt kültürü ölçeğinin güvenirlik ve geçerliğinin test edilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-30.
• Kassing, J. W. (1997). Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent. Communication Studies, 48(4), 311-332.
• Kavak, O. (2016). Örgütsel adalet algısının örgütsel sessizlik ve örgütsel muhalefet davranışı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Koç, H., & Erol, E. (2023). Örgüt kültürü, örgüt iklimi, örgütsel kimlik, örgütsel vatandaşlık. Yavuz, E. (Editör). Örgütsel Davranış (189-224). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Koç, H., & Topaloğlu, M. (2012). İşletmeler için yönetim bilimi. (İkinci Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Koçmar, S. (2019). Örgütsel kimlik algısının örgütsel muhalefet ile ilişkisi, kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü. Doktora Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Korkmaz, A. S., & Ergeneli, A. (2023). Yöneticinin fiziksel mesafesi ile sanal kaytarma arasındaki ilişkide sosyal kontrol algısı ve kurum kültürü etkisi: bir düzenlenmiş aracılık modeli. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41(1), 126-146. Https://Doi.Org/10.17065/Huniibf.1080143
• Korucuoğlu, T. (2016). Örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kul, Ö., B. (2022). Öğretim elemanlarının örgütsel muhalefet davranışlarına ilişkin bir çözümleme: nedenleri, biçimleri ve sonuçları. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurt, S. (2023). İş tatmini ve işgören performansı arasındaki ilişkide kişilik özellikleri, örgüt kültürü ve stratejik çevikliğin rolü: Otel işletmelerinde bir araştırma. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Macit, G. (2017). Örgüt kültürü ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
• Myrvang, N., Demir, H., & Mete, M. (2022). Sağlık kurumlarında örgütsel kültür ile örgütsel bağlılık ve çalışan performansı ilişkisi: Bitlis ve Tatvan devlet hastaneleri örneği. Avrasya Bilimler Akademisi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 132-142.
• Nişancı, Z. N. (2012). Toplumsal kültür-örgüt kültürü ilişkisi ve yönetim üzerine yansımaları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1279-1293.
• Oral Ataç, L., & Köse, S. (2017). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(1), 117-132.
• Özyurt, D. (2021). Öğretmenlerin örgütsel adalete ilişkin algıları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Özyurt, E. (2022). Yönetici değişikliğinin çalışan performansına etkisinde örgüt kültürü, örgütsel iletişim ve örgütsel bağlılığın rolü. Doktora Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Parsak, H. (2023). Liderlik tarzlarının örgütsel muhalefet ve psikolojik güvenlik üzerine etkisi: çağrı merkezi çalışanları üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Iğdır Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Iğdır.
• Rahimi, R. (2013). Örgüt kültürü perspektifi ile otelcilik sektöründe müşteri ilişkileri yönetimi: jurys ınn zincir otelleri örneği. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2020). Örgütsel davranışın temelleri (14. Baskıdan Çeviri). Erdem, İ. & Eser, G. Nobel Yayın Dağıtım.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2021). Örgütsel davranış (14. Baskıdan Çeviri). Erdem, İ. Nobel Yayın Dağıtım.
• Sabuncuoğlu, Z., & Vergiliel Tüz, M. (2016). Örgütsel davranış. Aktüel.
• Sandıkçı, K. (2022). Yüksek-Düşük bağlam iletişimin örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sarıkaya, C., & Akın, A. (2022). Farklılıkların yönetimi ile örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Econder International Academic Journal, 6(2), 191-220.
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership (4th ed.). Wiley.
• Seçkin, E. (2022). Psikolojik sermaye ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişkide örgütsel güç mesafesinin düzenleyici rolünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Şeker, M., & Kesgin, E. (2023). Okul yöneticilerinin güç kullanma biçimleri ile öğretmenlerin muhalefet etme durumları arasındaki ilişki. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 6(1), 21-40.
• Şen, H. (2023). Bankacılık sektöründe örgüt kültürü ile örgütsel çeviklik arasındaki ilişkide dijitalleşmenin aracılık rolü. Doktora Tezi. Doğuş Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Taçyıldız, E. (2020). Liderlik tarzlarının örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi: akademik personel üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tavşancıoğlu, A. (2022). Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin algılarına göre örgütsel demokrasi ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Toytok, E. H., & Özdemir, S. (2022). Okulda yönetişim düzeyi ile örgütsel muhalefet düzeyi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84), 1651-1674.
• Türk Dil Kurumu (2023). https://tdk.gov.tr Erişim Tarihi: 25.06.2023
• Uçar, A. (2016). Yöneticilerin kayırmacı davranışlarının, örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Uğurlu, E. (2017). Öğretmenlerin politik yetileri ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2018). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. New York: Free Press.
• Yavuz, E., Topaktaş, G., Çelik, E., & Demirel, M.A. (2022). Toksik liderlik ve psikolojik şiddetin örgütsel güvene etkisi: hizmet sektörü çalışanları üzerine bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 14 (4), 3344-3355.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, M. (2020). Çalışanların örgütsel demokrasi algılarının örgütsel muhalefet davranışı ve işle bütünleşme düzeyine etkisi: bir alan araştırması. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Yıldırım, M. (2023). Okul müdürlerinin yönetim felsefeleri ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Yol, Ö. (2022). Öğretmen algılarına göre örgütsel muhalefet ile örgütsel dışlanma arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Yücel, İ. (2007). Öğrenen örgütler ve örgüt kültürü bir uygulama. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Zammuto, R. F., & O'Connor, E. J. (1992). Gaining advanced manufacturing technologies' benefits: The roles of organization design and culture. Academy of Management Review, 17(4), 701-728.