Üst Düzey Yönetici Profilleri ve Kariyer Süreçleri: Turizm Alanında Özel ve Kamu Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 3, 892 - 905, 29.09.2025

Mevlüt Uyar , Hilmiye Kısa , Ceyhan Yıldırım

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1621332

Öz

Bu çalışma ile turizm sektöründe görev yapan üst düzey yönetici profilinin saptanması, bu yöneticilerin kariyer planlarına ilişkin bulgular doğrultusunda sektör çalışanları ve turizm alanında kariyer planı yapan öğrencilere öneriler sunulması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Verilen toplanmasında yüz yüze görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları da göstermektedir ki Alanya destinasyonunda turizm alanında görev yapan üst düzey yöneticilerin personel seçiminde turizm eğitimi almış olma kriteri etkilidir. Üst düzey yöneticilerin kariyer süreçlerinde karşılaştıkları engel ve zorlukların dışlanma, çalışma saatleri, profesyonel yönetim anlayışının olmaması, kadın olmak, yabancı dil, mobbing, sektörün sezonluk olması, çalışanların kalifiye olmaması, iş hukuku uygulamasında yaşanan eksikler ve kötü lojman koşulları olduğu görülmüştür. Turizm alanında kariyer yapmak isteyen öğrenci ve çalışanlara üst düzey yöneticilerin temel önerisi mesleklerini sevmesi olmuştur. Meslek sevgisi tek başına başarılı bir kariyeri garanti etmese de, meslek sevgisinin başarılı bir kariyer için temel bir ön koşul olduğu açıkça vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm , Kariyer Süreci , Kariyer Planlama , Kariyer Yönetimi , Yönetici ve Üst Düzey Yönetici

Profiles and Career Processes of Senior Managers: A Study on Private and Public Sectors in Tourism

Öz

This study aims to identify the profile of senior executives working in the tourism sector and to provide recommendations to sector employees and students planning a career in tourism based on the findings related to these executives’ career planning processes. In line with this aim, a qualitative research method was employed. Data were collected through face-to-face interviews, and content analysis was used in the data analysis phase. The research findings indicate that, in the Alanya destination, having a background in tourism education is an influential criterion in personnel selection for senior managerial positions. Furthermore, senior executives reported encountering various challenges and barriers throughout their career journeys, including exclusion, long working hours, the lack of professional management practices, gender-related obstacles, foreign language deficiencies, workplace mobbing, the seasonal nature of the sector, inadequately skilled labor, shortcomings in the implementation of labor laws, and poor accommodation conditions provided by employers. One of the most prominent recommendations offered by these executives to students and professionals aspiring to build a career in tourism is to develop a genuine passion for the profession. While a love for the profession alone may not guarantee a successful career, it is explicitly emphasized as a fundamental prerequisite.

Anahtar Kelimeler

Tourism , Career Process , Career Planning , Career Management , Manager and Senior Manager

Kaynakça

• Akat, İ., Budak, G., & Budak, G. (1994). İşletme yönetimi. Beta Basım A.Ş.
• Akın, A. (2019). Kadın çalışanların kariyer geliştirme sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 23(1), 35-52.
• Appleby, R. C. (1977). Modern business administration (1. baskı). Pitman Publication.
• Bennis, W. (1989). On becoming a leader (1. baskı). Basic Books.
• Birleşmiş Milletler (1969). Report of the Interregional Seminar on the Development of Senior Administrators in the Public Service of Developing Countries, Newyork, p. 4.
• Boddy, D. (2017). Management an introduction (7. baskı). Pearson.
• Boone, L. E., & Kurtz, D. L. (2013). Çağdaş işletme (A. Yalçın, Çev.). Nobel Yayıncılık.
• Bozkurt, Ö. Ergun, T., & Sezen, S. (1998), Kamu yönetimi sözlüğü (Fransızca ve İngilizce Karşılıklarıyla, (1. baskı). TODAİE Yay.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
• Brey, E. (2011). A taxonomy for resorts. Cornell Hospitality Quarterly, 52(3), 283-290.
• Bulut, Y., & Bakan, İ. (2005). Yönetici ve yöneticilik üzerine Kahramanmaraş kentinde bir araştırma. Sü İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 63-89.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çavuş, Ş., & Kaya, A. (2015). Turizm lisans eğitimi alan öğrencilerin kariyer planları ve turizm sektörüne yönelik tutumu. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 101-117.
• Çetin, C., & Karalar, S. (2016). X, Y, Z kuşağı öğrencilerinin çok yönlü ve sınırsız kariyer algıları üzerine bir araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 157-197.
• Drucker, P. F. (1996). Gelecek için yönetim, 1990’lar ve sonrası (4.baskı). (F. Üçcan, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Elo, S., & Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 1, 107-115.
• Eren, E. (2009). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve küresel yaklaşımlar) (9.baskı). Beta Basım A.Ş.
• Eryiğit, S. (2000). Kariyer yönetimi. İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 6(1), 97-122.
• Farmer, H. S. (1987). A multivariate model for explaining gender differences in career and achievement motivation. Educational Researcher, 16(2), 5-9.
• Grozberg, B. (2014). Üst düzey yöneticilikte başarılı olmak için gereken yedi yetenek. Harvard Business Review, https://hbrturkiye.com/blog/ust-duzey-yoneticilikte-basarili-olmak-icin-gereken-yedi-yetenek adresinden 20 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Gunz, H., Mayrhofer, W., & Tolbert, P. (2011). Career as a social political phenomenon in the globalized economy. Organization Studies, 32(12), 1613-1620.
• Güngör, U. (2016). Kariyer yönetimi: Bir güvenlik kuruluşunda sistem modellemesi (Yayımlanmış Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Hodgetts, R. M. (1981). Introduction to business (2. baskı). Addison-Wesley Publishing Company.
• Inkson, K. (2004). Images of career: Nine key metaphors. Journal of Vocational Behaviour, 65(1), 96- 111.
• İnan, H. E. (2017). Şehir otellerinde üst düzey yönetici seçiminde öncelikli görülen yetkinliklerin Ahp yöntemi ile değerlendirilmesi: Eskişehir örneği (Yayımlanmış Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• İrmiş, A., & Bayrak, S. (2001). İnsan kaynakları yönetimi açısından kariyer yönetimi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.1(1-2), 177-186.
• Kaya, Y. K. (1986). Eğitim yönetimi: Kuram ve Türkiye’deki uygulama (1. baskı). Ankara: DOĞAN Basımevi.
• Kılıçkaya, H. (2000). Üst kademe yöneticiliği. Türk İdare Dergisi, 72(426), 221-229.
• Kır, A., & Salkım E. A. (2017). Organizasyonlarda kariyer planlaması ve kariyer engelleri. Electronic Journal of Vocational Colleges, 7(2), 14-23.
• Kitapçı, H., & Sezen, B. (2002). Çalışanların tatminini belirleyici unsurlar üzerine bir araştırma: Kariyer süreci örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 219-230.
• Kocakula, Ö. & Mecek, M. (2022). Örgütlerde kariyer yönetimi ve ölçek analizleri. M. Ak (Ed.), Yönetim ve Organizasyon Üzerine Literatürel Analiz ve Ölçekler içinde (s. 139-184) Nobel Yayınevi.
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). An application of hierarchical kappa-type statistics in the assessment of majority agreement among multiple observers. Biometrics, 33(2), 363-374.
• Leibowitz, Z. B., Farren, C., & Kaye, B. L. (1986). Designing career development systems. Josscy -Bass, Publishers.
• Oktay, E., & Zorlu Ö. (2010). Satın alma karar süreci faktörlerinin algılanan değere etkisi: Otel işletmelerindeki hizmetlere yönelik bir araştırma. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 13(24), 254-274.
• Önder, M. (1995). Üst düzey yöneticilerin yetiştirilmesi ve geliştirilmesi: Bazı ülkelerde ve Türkiye’de durum. Türk İdare Dergisi, 67(409), 133-159.
• Özgen, H., & Yalçın, A. (2010). İnsan kaynakları yönetimi: stratejik bir yaklaşım (1. Baskı). Nobel Yayınları.
• Öztürk, N. K. (2019). Cumhurbaşkanlığı sisteminde üst düzey memurların atanması. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1279-1297.
• Peker, Ö. (1989), Yönetici eğitim (1. baskı). TODAİE Yayın.
• Polat Ü. T. (2015). Otel yöneticilerinin turizm eğitimine yönelik algıları: Kocaeli İli otel yöneticileri üzerinde bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 123-150.
• Robbins, S., & Coulter, M. (2018). Management (14. baskı). Pearson.
• Roe, A. (1956). Mesleklerin psikolojisi (1. baskı). John Wiley & Sons.
• Stoner, J. A. F., & Freeman, R. E. (1992). Management (5. baskı). Prentice-Hall International.
• Tanhan, F., & Nurses, D. (2017). Öǧrenci ve öǧretmenlerin kariyer algılarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 68-84.
• Telci, C. (1992). Career Planning in Organization. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Tortop, N. (1985). Kamu personel yönetimi. “S” Yayınları.
• Tunalı Ç. E. (2021). Kariyer planlaması ve yönetimi: Meslek adayları için yol rehberi. M. Mecek, M. A. Çakırer, & Ö. Kocakula (Ed.), Kavramsal-Kuramsal açıdan kariyer ve kariyer yönetimi (s.139-184). Nobel Yayınevi.
• Tunç, A. & Uygur, A. (2001). Kariyer yönetimi, planlaması ve geliştirme. Gazi Kitabevi.
• Tutar, H. (2020). Kariyer kavramı. H. Tutar (Ed.), Kariyer Planlaması ve Yönetimi içinde (s. 25-48), Seçkin Yayınları.
• Vergiliel T. M. (2003). Kariyer planlamasında yeni yaklaşımlar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), 169-176.
• Viitala, R. (2005). Perceived development needs of managers compared to an ıntegrated management competency model. Journal of Workplace Learning, 17(7), 436-451.
• Wagner, J. A. & Hollenbeck, J. R. (2009). Organizational behavior: Securing competitive advantage. Routledge.
• Zaleznik, A. (1995). Lider ve yönetici: Aralarında fark var mı? U. Uyan (Çev.), M. Özel (Ed.), Stratejik yönetim ve liderlik (s. 31-40). İz Yayıncılık.