FUZÛLÎ’NİN BİR MÜSEDDESİNİN DİL İÇİ ÇEVİRİ VE İNCELEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 53 - 70, 29.12.2024

Zeynep Elçiçek , Ahmet Yenikale

Öz

XVI. yüzyılın ve divan şiirinin en önemli ve en büyük şairlerinden biri olan Fuzûlî, gazelleri, kasideleri ve mesnevileriyle edebiyatımızda tanınmış bir şahsiyettir. Azerbaycan sahasının en büyük şairi olan Fuzûlî nazım şekillerinin hemen hemen hepsinde eşsiz örnekler vermiştir. Su Kasidesi, Leyla vü Mecnun gibi eserlerinin gölgesinde kalan lirik şiirlerinden birisi de çalışmamıza konu olan müseddesidir. Bu makalede Fuzûlî’nin divanında yer alan ilk müseddesi üzerinde bir inceleme yapılmıştır. Metin olarak Fuzûlî Dîvânı’nın Türkiye Yazma Eserler Kurumu tarafından yayımlanan nüshası esas alınmıştır (Kılınç, 2021: 687- 690). Fuzûlî’nin divanında yer alan gazellerine, kasidelerine ve Leylâ vü Mecnûn mesnevisi üzerine bugüne kadar çok fazla çalışma yapılmıştır. Fuzûlî’nin gazel ve kasidedeki ustalığı herkes tarafından bilinmektedir. Müseddes üzerinde de ne kadar başarılı olduğunu gösterebilmek için bu çalışma yapılmıştır. Çalışmanın girişinde Fuzûlî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verildikten sonra müseddes nazım şekli hakkında bilgi verilmiştir. Şairin bu müseddesi klasik yöntemlerle hem şekil hem de muhteva olarak incelenmiştir. Dokuz bentten oluşan müseddes bent bent incelenmiş ve çalışmanın sonunda topluca bir değerlendirmeye tabii tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fuzûlî, Müseddes, Dil İçi Çeviri, Lirizm, Divan Şiiri.

Intra-Language Translation and Analysis of a Museddes by Fuzûlî

Öz

XVI. Fuzûlî, one of the most important and greatest poets of the century and of Divan poetry, is a well-known figure in our literature with his ghazals, odes and masnavis. Fuzûlî, the greatest poet of the Azerbaijani field, gave unique examples in almost all verse forms. One of his lyrical poems that is overshadowed by his works such as Su Qasidasi and Leyla vü Mecnun is his museddah, which is the subject of our study. In this article, a commentary study was made on the first museddah of Fuzûlî's divan. As the text, the copy of Fuzûlî's Divan published by the Turkish Manuscripts Institution was taken as basis (Kılınç, 2021: 687- 690). To date, a lot of work has been done on Fuzûlî's ghazals, odes and Leyla vü Mecnun masnavi in his divan. Fuzûlî's mastery in ghazals and odes is known to everyone. This study was conducted to show how successful it was on Müseddes. In the introduction of the study, after giving brief information about Fuzûlî's life and works, information is given about the müseddes verse form and Fuzûlî's müsedde. This museddah of the poet was annotated with the classical annotation method. The müseddes clause, consisting of nine clauses, was annotated clause by clause and was evaluated collectively at the end of the study.

Anahtar Kelimeler

Fuzûlî, Müseddes, Intralingual Translation, Lyricism, Divan Poetry.

Kaynakça

• Bayram, H. & Kuzubaş, M. (2016). “Bir Gam ve Neşe Şairi: Nef’î” Dede Korkut Dergisi, s.s. 18. https://dedekorkutdergisi.com/Makaleler/1621082369
• Çağbayır, Y. (2020). Yusuf Has Hacib- Kutadgu Bilig. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Dilçin, C. (2010). Fuzuli’nin Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal Yönden İncelenmesi”, Türkoloji Dergisi, C. 9, S. 1, s. 43-98. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkoloji/issue/43354/527728
• İpek, M. (2013). Kur’an’a Göre İnsanın Yaratılış Hikmeti ve Sorumluluğu, Ekev Akademi Dergisi Yıl: 17 Sayı: 57 (Güz 2013), s.s. 435-448. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71342/1146963
• Karahan, Abdülkadir (1996), Fuzûlî Muhiti, Hayatı ve Şahsiyeti. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karaman, (2005). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (11. Baskı). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kartal, A. & Şentürk, A. A. (2017). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Dergâh Yayınları.
• Kılınç, A. (2021). Müseddes. Fuzûlî Dîvânı (İnceleme- Tenkitli Metin. Türkiye Yazma Eserler Kurumu.
• Mengi, M. (2000). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Akçağ Yayınları.
• Ögke, A. İbnü’l-Arabî’nin Fusûsu’l-Hikem’inde Ayna Metaforu, İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-2), [2009], sayı: 23, ss. 75-89. https://isamveri.org/pdfdrg/D02193/2009_IX_23/2009_IX_23_OGKEA.pdf
• Özkan, M. S. (2021). Fuzûlî’nin “Var” Redifli Gazelinin Şerhi ve Yapısal Açıdan İncelenmesi, International Journal of Filologia 4 (5), 240-257. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1751942
• Pala, İ. (2020). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları
• Şahin, K. Ş. (2011). Sevgilinin Güzellik Unsurlarından Saç ve Saçın Âşık Üzerindeki Etkisi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p.1851-1867 TURKEY. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=makale_tr_ozet&makale_id=14980
• Şener, H. & Akatay, K. (2018). Fuzûlî’nin Türkçe Divanı’ndaki Gazellerinde Gönül, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 2, Sayfa: 77-95, Temmuz 2018. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/537264
• Uludağ, E. (2020). Bir Güzellik Unsuru Olarak Fuzûlî’nin Gazellerinde Saç, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1 Şubat, Cilt: 3, Sayı: 1 s.s. 241-294. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/986052