ARŞİV VESİKALARINA GÖRE YERLEŞİM YERİ OLARAK ELBİSTAN’IN TARİHİ DURUMU VE STRATEJİK KONUMU AÇISINDAN İL OLMA POTANSİYELİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 40 - 52, 29.12.2024

Hakan Bolulu

Öz

Cumhuriyetin ilanından, hatta daha önceki devirlerden beri bazı ilçeler il olmak istemektedir; nüfusun fazlalığı, tarihî geçmişin zenginliği, bağlı olunan il ile mesafenin uzaklığı, kendi kendisine yeterli olması, gelişmişliği veya bilakis gelişmemişliği, bir doğal afetin veya terörün yaralarını sarmak vb. gibi birçok sebeple buna layık olduğunu iddia etmenin yanında il olmanın getireceği avantajlardan faydalanmak isteği bunda önemli rol oynamaktadır. Önceki illerimize ilave olarak 1989 ile 1999 yılları arasında 14 yeni ilin kurulması ile il sayımız 81 e çıkmış daha birçok il adayımız da sıraya girmiştir. En az altı bin yıllık mazisinde 170 yıl da başkentliği bulunan Elbistan’da il olmak isteğini sık sık dile getiren bir ilçedir. Bu isteğinin yeni olmayıp çok eskilere dayandığını ispatlayan iki arşiv belgesinin muhtevası ve düşündürdükleri bu çalışmanın konusunu teşkil etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elbistan, İl, Tarih, Gelişmişlik, Konum

According to Archive Documents, The Historical Status of Elbistan as a Settlement and Its Potential to Become a Province in Terms of Its Strategic Position

Öz

Since the proclamation of the republic and even before, some districts have wanted to become provinces. The fact that the province is qualified to be a province for many reasons such as its high population, historical richness, distance from the province to which it is connected, self-sufficiency, development or lack of development, getting rid of the negative conditions caused by natural disasters or terrorism, and wanting to benefit from the opportunities of being a province play an important role in this situation. With the establishment of 14 new provinces between 1989 and 1999 in addition to our existing provinces, the number of provinces reached 81 and many of our provincial candidates queued up in the districts. Elbistan, which has a history of at least six thousand years and has been the capital for 170 years, is a district that frequently expresses its desire to become a province. The content and implications of two archival documents, which prove that this request is not new but dates back to ancient times, constitute the subject of this study.

Anahtar Kelimeler

Elbistan, Province, History, Development, Location.

Kaynakça

• Adıyeke, N. (1999). “Islahat Fermanı Öncesinde Osmanlı İmparatorluğunda Millet Sistemi ve Gayrimüslim Yaşantılarına Dair”. Osmanlı Ansiklopedisi. 4, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 255-261.
• Alparslan, Y., Yakar, S., (Ed.) (2011). Elbistan ve Maraş’ta Dulkadiroğulları Hükûmeti. K.Maraş : Öncü Basımevi.
• Bolulu, H. (2018). “461 Numaralı Elbistan Şerʽiyye Siciline Göre Elbistan (1892-1900) ”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5 (18), s. 385-400.
• Cahen, C. (1992). Türklerin Anadolu’ya İlk Girişi. Çev.YaşarYücel-Bahaeddin Yediyıldız, Ankara : TTK Yayınları.
• Devellioğlu, F. (1984). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat (6. Baskı). Ankara : Aydın Kitabevi.
• Eryılmaz, B. (1992). Osmanlı Devletinde Millet Sistemi. İstanbul : Ağaç Yayıncılık.
• Güngör, İ., Bakan, H., Aksu, M., Kiremirçi, S., vd. (2010). Türkiye’de İl Olması Uygun Olan İlçelerin Ahp Yöntemiyle Belirlenmesi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), s. 1-16.
• Kılınç, G.,Gülersoy, N. Z., (Mart 2007). Türkiye’deki İlçelerin Kentleşme Derecelerine Göre İl Olma Potansiyellerinin Değerlendirilmesi. İTÜ Dergisi, 6 (1), s. 72.
• Kurt, Ş. vd. (1993-1994). Elbistan Cumhuriyet’in 70. Yılında. İstanbul : Özgü Yayınları.
• Küçük, C. (1985). “Osmanlılarda Millet Sistemi ve Tanzimat”. Tanzimattan Türkiye Ansiklopedisi. 4, İstanbul : İletişim Yayıncılık, 1007-1024.
• Ortaylı, İ. (2002). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Millet Sistemi”. Türkler Ansiklopedisi. X, Ankara: yeni Türkiye Yayınları, 216-220.
• Öztürk, S. (2006). Osmanlı Salnamelerinde Maraş Sancağı (1284-1286\1867-1908). C. 1,İstanbul : Düzey Yayınları.
• Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 2, İstanbul : MEB Yayınları.
• Taşdemir, M. (1995). “Elbistan” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11, İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı, 1-3.
• Tuğlacı, P.”Elbistan”. (1985). Osmanlı Şehirleri. İstanbul : Milliyet Yayınları.
• Turan, O. (1985). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul : Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yinanç, M. H. (1993). “Dulkadirliler” Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi. 3, Ankara : Milli Eğitim Basımevi, 560-573.
• Yinanç, M. H. (1993). “Elbistan” Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi. 4, Ankara :.Milli Eğitim Basımevi, 223-230.
• Yinanç, R. (1989). Dulkadir Beyliği. Ankara : Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• http://www.ekinozu.gov.tr/ ( 28.04.2024).
• https://tr.wikipedia.org/ (28.04.2024).
• https://www.illerarasimesafeler.com/(28.04.2024).
• Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Mektubi Kalemi (BOA,(DH.MKT.), 2735/86,1-3). Başbakanlık Osmanlı Arşivi İdare-i Umumiye (BOA, (DH.İ.UM),10/1-6).