Roma İmparatorluğu’nun Yıkılması ile Hristiyanlığın Kabulü Arasındaki İlişki: Felsefi Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 67 - 81, 30.06.2025

Cüneyt Coşkun

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.1665719

Öz

Bu çalışmada, Roma İmparatorluğu’nun çöküşü, siyasi, ekonomik, hukuki ve kültürel (bilim, felsefe ve din) etkenler açısından incelenmektedir. İmparatorluğun yıkılışı, yalnızca askeri güç kaybı veya ekonomik zayıflık gibi yüzeysel nedenlere değil, daha derin ve görünmeyen bir dinamiğe dayanmaktadır. Bu makalede, özellikle MS. 380 yılında Hristiyanlığın resmi din olarak kabul edilmesi sonrası, bürokrasinin bozulması ve dini otoritenin artmasının imparatorluk üzerindeki etkileri üzerine yoğunlaşılmaktadır. Hristiyanlık, toplumsal ve siyasi yapıları yeniden şekillendirmiş, kurumların işleyişinde değişiklikler yaratmıştır. Farklı tek nedenlerin varlığı yadsınamazken, bu nedenlerin daha güçlü bir ana neden olan Hristiyanlıktan sudür ettiği vurgulanmaktadır. Sonuç olarak, Roma İmparatorluğu’nun yıkılışı, dinin imparatorluk üzerindeki etkisinin ne olduğu ve bu etkilerin imparatorluk organlarını nasıl yapı-bozuma uğrattığı ile doğrudan ilişkilidir.

Anahtar Kelimeler

Roma İmparatorluğu, , Hristiyanlık , Kilise , Roma Kültü , Roma İmparatorluğu Kurumları

The Relationsiıp Between the Collapsibilty of the Roman Empire and the Accepting of Christianity: A Philosophical Evaluation

Öz

This study examines the collapse of the Roman Empire from political, social, and religious perspectives. The empire’s downfall is attributed not only to superficial reasons such as military power loss or economic weakness but also to deeper, unseen dynamics. The article particularly focuses on the impact of Christianity’s acceptance as the official religion in 380 AD, highlighting the deterioration of the bureaucracy and the increasing religious authority on the empire. Christianity reshaped societal and political structures, leading to significant changes in institutional functioning. While the existence of various causes is undeniable, their relationship with a stronger primary cause—Christianity—is emphasized. Ultimately, the collapse of the Roman Empire is directly linked to the effects of religion at the societal level and how these effects transformed the organs of the empire.

Anahtar Kelimeler

Roman Empire , Christianity , Church , Roman Cult , Institutions of the Roman Empire

Kaynakça

• Yayımlanmış Eserler
• Abogado, J. N. (2017). The anti-Arian theology of the council of Nicea of 325. Angelicum, 94(2), 255-286.
• Aşkit, Ç. (2009). Tanrılarla barışı içinde yaşamak. İçinde Kolektif yazarlar (Eds.), Doğu Batı: Romalılar II (s. 51-67). Doğu Batı Yayıncılık.
• Beatrice, P. F. (2002). The word “Homoousios” from Hellenism to Christianity. Church History, 71(2), 243-272.
• Bernal, J. D. (2009). Tarihte bilim: 1. Cilt. Evrensel Basım Yayın.
• Boak, A. E. R. (1920). Roman emperor worship. The Classical Weekly, 14(1), 7-8. https://doi.org/10.2307/4388035
• Bowersock, G. W. (1986). From Emperor to Bishop: The self-conscious transformation of political power in the fourth century A.D. Classical Philology, 81(4), 298-307.
• Branco, M. D. (2021). Hıristiyanlık üzerine felsefi düşünceler: Clemens ile Origenes. İçinde U. Eco (Ed.), Antik Roma (s. 453-459). Alfa Yayınları.
• Chen, Y., & Wang, Y. (2021). How did religion consolidate the rule of ancient kingship: Take the Roman Empire as an example. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 638, 230-234. https://doi.org/10.2991/assehr.k.220110.045
• Chow, C. J. (2017). The edict of Milan and the early roots of Christianity in the Roman Empire. Young Historians Conference. Portland.
• Cowley, A. (2008). Religious toleration and political power in the Roman world (Yükseklisans tezi, McMaster Üniversitesi).
• Demir, O. (2024a). Paphlagonia’daki Novatianusçular, Macedonius ve Acacius (Socrates Scholasticus’un Historia Ecclesiastica eserinin II. XXXVIII - II. XLIII bölümlerinin çevirisi ve değerlendirmesi). İçinde M. S. Yılmaz & S. A. Demir (Eds.), Kastamonu tarihi araştırmaları-II (s. 1-15). Berikan Yayınevi.
• Demir, O. (2024b). Reasons for Saint Paul’s travels in Western Anatolia. İçinde K. Uzun (Ed.), Western Anatolia through the eyes of travellers from antiquity to modern times (s. 89-110). Ege University Press.
• Domingo, R. (2017). The Roman jurists and the legal science. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.2994130
• Dudley, L. (1990). Structural change in interdependent bureaucracies: Was Rome’s failure economic or military? Explorations in Economic History, 27(2), 232-248. https://doi.org/10.1016/0014-4983(90)90011-m
• Faulkner, N. (2015). Roma: Kartalların İmparatorluğu. Yordam Kitap.
• Gamauf, R. (2016). Slavery: Social position and legal capacity. İçinde P. J. D. Plessis, C. Ando & K. Tuori (Eds.), The Oxford handbook of Roman law and society (s. 386-401). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198728689.013.30
• Gibbon, E. (2019). Roma İmparatorluğu’nun gerileyiş ve çöküşü: C. I. İndie Yayınları.
• Güngör, E. (2020). İslâmın bugünkü meseleleri. Yerr-Su.
• Hekster, O. (2008). Rome and its Empire, AD 193-284. Edinburgh University Press.
• Hippler, T. (2013). Images of peace. CR: The New Centennial Review, 13(1), 45-70. https://doi.org/10.14321/crnewcentrevi.13.1.0045
• Ioppolo, A. M. (2021). Roma felsefesi. İçinde U. Eco (Ed.), Antik Roma (s. 361-367). Alfa Yayınları.
• İmamoğlu, T. (2001). Orta Çağ batı dünyasında din-siyaset ilişkisi ve sekülerleşme seyrine genel bir bakış. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 1(2), 99-106.
• İznik, E. (2018). IV. Yüzyıl başlarında Roma İmparatorluğunda Heretikler ve Hizipçiler. Türk Tarih Kurumu.
• Jones, A. H. M. (1955). The decline and fall of the Roman Empire. History, 40(140), 209-226.
• Jongman, W. M. (2007). Gibbon was right: The decline and fall of the Roman economy. İçinde O. Hekster, G. Gerda de Kleijn & D. Slootjes (Eds.), Crises and the Roman Empire (s. 183-199). Brill.
• Kaçar, T. (2003). Ebioniteler’den Arius’a: Eskiçağ Doğu Hristiyanlığında İsa teolojisi tartışmaları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 44(2), 187-206. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000149
• Pope, H. (1925). The council of Nicaea. Blackfriars, 6(64), 379-386.
• Pölönen, J. (2016). Framing “law and society” in the Roman world. İçinde P. J. D. Plessis, C. Ando & K. Tuori (Eds.), The oxford handbook of Roman law and society (s. 8-20). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198728689.013.2
• Rives, J. B. (2010). Graeco-Roman religion in the Roman Empire: Old assumptions and new approaches. Currents in Biblical Research, 8(2), 240-299. https://doi.org/10.1177/1476993X09347454
• Sayar, M. H. (2009). Geç antik devir. İçinde A. M. Darga, A. N. Soykan & A. N. Bilgen (Eds.), Doğu Batı, Romalılar-I (s. 235-262). Doğu Batı Yayıncılık.
• Sun, Z. (2021). The causes and development of political violence in the late Roman Republic. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 615, 1164-1174. https://doi.org/10.2991/assehr.k.211220.199
• Tahiroğlu, B. (1981). Roma Devleti’nin iktisadi krizleri. İstanbul Hukuk Mecmuası, 45(1), 677-706.
• Tekin, O. (2021). Eski Yunan ve Roma tarihine giriş. İletişim Yayınları.
• Temin, P. (2006). The economy of the early Roman Empire. The Journal of Economic Perspectives, 20(1), 133-151.
• Ünaltay, A. (1990). Doğu’da ve Batı’da din—devlet ilişkisi. Endülüs Yayınları.
• Ünver, T. (2023). İmparator Diocletianus’un politik iradesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 49-85. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1219969
• Vagi, D. L. (1999). Coinage and history of the Roman Empire. C.82B.C.-A.D.480. Fitzroy Dearborn Publishers.