Bazı Yağlık Ayçiçeğİ (Helianthus annuus L.) Genotiplerinin Erzurum Ekolojik Koşullarında Adaptasyon Kabiliyetlerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, , 37 - 41, 30.06.2018

Fırat Sefaoğlu , Canan Kaya

https://doi.org/10.28955/alinterizbd.348071

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma, Erzurum ekolojik
koşullarına uygun yağlık ayçiçeği genotiplerinin belirlenmesi amacıyla
yürütülmüştür. Ayçiçeği denemesi 2015 yılında tesadüf blokları deneme desenine
göre 4 tekerrürlü olarak Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Pasinler
deneme istasyonunda kurulmuştur. Çalışmada 10 farklı yağlık ayçiçeği genotipi
kullanılmıştır. Araştırmada genotiplerin çıkış ve çiçeklenme süresi, bitki
boyu, tabla çapı,  bin dane ağırlığı,
tohum verimi, ham yağ oranı  ve ham yağ
verimi öğeleri incelenmiştir. Çalışma sonucuna göre, genotipler arasında dane
verimi, yağ oranı, yağ verimi, bin dane ağırlığı, bitki boyu ve tabla çapı
bakımından farklılığı P<0.01 ihtimal sınırında önemli olduğu belirlenmiştir.
En yüksek tohum verimi Bosfora  (279,8 kg da^-1), en düşük tohum verimi ise Erz 10-3 (146,9 kg da^-1), en yüksek ham yağ oranı
08 Tr 003 (% 41,2), en düşük ham yağ oranı ise Erz 10-3  (% 30,5), en yüksek
ham yağ verimi 111,9 kg da^-1 ile Bosfora, en düşük ham
yağ verimi ise 44,8 kg da^-1
ile Erz 10-3 genotipinden elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yağlık ayçiçeği, Helianthus annuus, tane verimi

Kaynakça

• Acar, M., Gizlenci, Ş., Öner, E.K., 2011. Sunflower breeding studies ın blakcsea area. Sunflower breeding and adaptation studies ın cukurova region. International Symposium On Sunflower Genetic Resources. October 16 – 20, 2011. S.47. Kuşadası, İzmir, Turkey.
• Albayrak, Ş.N., 2014. Ekim Zamanlarına Göre Uygulanan Değişik Azotlu Gübre Formlarının Yağlık Ayçiçeği (Helianthus Annuus L.) Çeşitlerinin Verim Ve Verim Unsurlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Andrei, E., Ivancia, V., Barnaveta, E., Tarnauceanu, D., 1992. Aspects and directions on seed production of sunflower in lasi County. Cercetari Agronomice in Moldova, 25 (1): 248-252.
• Carter, F.C., 1978, Sunflower Science and Technoloby. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA, p 505.
• Çil, A.N., Çil, A., Evci, G., Kaya, Y., 2011a. Sunflower breeding and adaptation studies ın cukurova region. International Symposium On Sunflower Genetic Resources. October 16 – 20, 2011. S.53. Kuşadası, İzmir, Turkey.
• Demirel, A., 2014. Kırşehir Ekolojik Koşullarında Bazı Yağlık Ayçiçeği Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin belirlenmesi Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi
• Esechie, H.A., Elias, S., Rodribez, V., and Alasmi, H.S., 1996, Response of Sunflower (Helianthus annuus L.) to planting pattern and population density in a desert climate. J. Of Agric. Sci., Camb., 126: 455-461.
• Ekin, Z., 2005. Van’da Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanı ve bitki Sıklıklarının Tarımsal, Fizyolojik, Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Evci, G., Pekcan, V., Yılmaz, İ.M., Kaya, Y., Şahin, İ., Cıtak, N., Tuna, N., Ay, O., Pilaslı, A., 2011. Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) yağ Kalitesi ve verim öğeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi. S.279. Bursa.
• Fick, G.N., 1978 . “Selection for self-fertility and oil percentage in development of sunflower hybrids” Proc. VIII.Int. Sunflower Conf. 418-422.
• Gül, V., 2014. Farklı Gelişme Sürelerine Sahip Yağlık Ayçiçeği Geenotiplerin Farklı Azot Dozlarına Tepkileri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi.
• Haris, H.C., J.R. Mc William and W.K. Mason. 1978. Influence of temperature on oil content and composition of sunflower seed. Aust. J. Agric. Res. 29: 1203-1212.
• Kara, K.,1986. Erzurum ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annus L.) çeşitlerinin fenolojik, morfolojik özellikleriyle verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 1: 366-377.
• Kara, K. 1991. Bazı Yerli ve Yabancı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annus L.) çeşitlerinin zirai karakterleri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22(2), 62-77. Erzurum.
• Kara, K., Öztürk, E., Polat, T., 2013. Farklı yetişme sürelerine sahip yağlık ayçiçeği çeşitlerinin kuru ve sulu koşullarda kışlık (dondurma) ve yazlık olarak yetiştirilmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 10.Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül 78-85, Konya.
• Karaaslan, D., Söğüt, T., Şakar, D., 1999. Diyarbakır sulu koşullarında ikinci ürün tarımına uygun ayçiçeği çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana, 52-56
• Karaaslan, D., Söğüt, T., 2003. Kuru koşullarda yetiştirilen bazı ayçiçeği çeşitlerinin agronomik özellikleri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13 – 17 Ekim, Diyarbakır. 473-476.
• Karakuş, A., Kaya, C., Sefaoğlu, F., 2014. Bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annus L.) çeşit adayı ve çeşitlerinin erzurum koşullarında adaptasyon kabiliyetlerinin belirlenmesi. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı. 28-29 Mayıs 2014 Samsun. 115-122.
• Kaya, Y., 1999. Hibrit Ayçiçeği Çeşit Geliştirme Projesi. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Edirne.
• Kaya, Y., 2001. Edirne koşullarında ayçiçeği hibritlerinin farklı yıllarda olgunluk açısından gün derece toplamları kullanılarak değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 17 – 21 Eylül, Tekirdağ . 367-372.
• Kyrychenko, V.V., Kolomatska, V.P., 2011. Results Of The Scientific Program For Sunflower Breeding. Sunflower Breeding And Adaptation Studies In Cukurova Region. International Symposium On Sunflower Genetic Resources. October 16 – 20, 2011. S.26. Kuşadası, İzmir, Turkey.
• Oral, E., Kara, K., 1989. Erzurum ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitleri üzerinde bir araştırma. Doğa, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. Tarla Bitkileri Bölümü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.13 (2), S. 342-355.
• Özer, H., 1999. Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annus L.) Çeşitlerinin Erzurum Ekolojik Koşullarında Adaptasyonu ve Önemli Tarımsal
• Özelliklerinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi, Basılmamış). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Özer, H., Öztürk, E., Polat, T., 2003. Determination of the Agronomic Performances of Some Oilseed Sunflower (Helianthus annuusL.) Hybrids Grown under Erzurum Ecological Conditions. Turk J Agric For. 27 (2003) 199-205
• Sefaoğlu, F., Özer, H., Öztürk, E., Polat, T., 2009. Erzurum ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği çeşitlerinin adaptasyonu ve önemli tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi. 19-22 Ekim 2009, Hatay/Türkiye.
• Süzer, S., Atakişi, İ.K., 1993. Farklı boydaki hibrit ayçiçeği çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerinde araştırmalar. Tekirdağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 : 81 – 92
• Tozlu E., Dizikısa T., Kumlay A.M., Okçu M., Pehluvan M. ve Kaya C., 2008. Erzurum-Pasinler ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) hibridlerinin agronomik performanslarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 14(4) 359-364.
• TUİK, 2016, www.tuik.gov.tr, erişim tarihi 22.03.2016
• Yıldız, G., Özer, H., Polat, T., Öztürk, E., Sefaoğlu, F., 2009. Farklı ekim zamanlarının yağlık ayçiçeğinin verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi. 19-22 Ekim 2009, Hatay/Türkiye.