ŞAH GÖLÜ (AŞKALE) SULARININ FİZİKSEL KİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE BURADA YAŞAYAN ALABALIKLARIN (Salmo trutta L.) BİYO-EKOLOJİSİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

Yıl 2007, Cilt: 12 Sayı: 2, 17 - 24, 31.03.2011

Halil Baltacı M.sıtkı Aras Adem Yavuz Sönmez

Öz

Bu araştırma 1994-1996 tarihleri arasında Erzurum'un Aşkale ilçesinin 33km güneyinde yer alan Şah
Gölü üzerinde yapılmıştır. Şah gölü, 2435m rakımda yer alıp takriben 8-10 dekar yüzey alanına sahip olan
Limnokrane memba veya buzul gölü görünümündedir. Göl sularının %90'1 Kasım-Nisan ayları arasında donduğu
ve yaz aylarında ise su sıcaklığının en fazla 18ºC 'ye yükseldiği müşahede edilmiştir.
Gölde Salmonid familyasına ait Salmo trutta L. magrostigma alt türünün yaşadığı tespit edilmiştir. Bu
balıkların 35 âdeti üzerinde yapılan incelemelerde en fazla 5 yıllık balıklara rastlanmış. Kondüsyon faktörleri
ortalama 1,123 olarak regresyon eğrisinin "b" değeri ise 3,09 olarak tespit edilmiştir. Bu değerler gölün alabalıklar
için iyi bir habitat olduğu fikrini uyandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şah Gölü, Su özellikleri, Salmo trutta L.

Kaynakça

• Akyurt, İ, Bircan, R. ve Yanar, M., 1987, Salmo trutta L.'nin gonad geliflimi, yumurta verimliliği, büyüme durumu ve et verimi özellikleri üzerine bir arafltırma. Et ve Balık End. Derg. 8(48), 7.
• Akyurt, İ., Yanık T. ve Tarım, S. 1990. Doğu Anadolu Bölgesi balık potansiyeli, problemleri ve çözüm yolları. Milli prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara. 431-51.
• Anonymous, 1976, T.C. Köy iflleri Bakanlığı Y.S.E. Genel Müdürlüğü, Etüd ve Proje Baflkanlığı, Zemin Su Etüd Arafl. Talimat No: 2, s.2-13. Aras, M.S., 1974, Çoruh ve Aras Havzası alabalıkları üzerinde biyo- ekolojik arafltırmalar. (Doktora tezi), Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Erzurum, (Yayınlanmamıfl).
• Aras, M.S., 1976, Çoruh ve Aras Havzası alabalıkları üzerine biyo-ekolojik arafltırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 7(1),4-6.
• Aras, M.S., Karasu, G. ve Yanar, M., 1986, Aras nehri kaynak kollarında Madrek deresinde yaflayan alabalıkların (Salmo turutta L.) biyo-ekolojisi üzerine arafltırmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak., Derg. 17 (1-4), 74-75.
• Aras, M.S.,1988, Balık Üretimi Esasları ve Genel Bilgiler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Zootekni Bölümü, Erzurum.
• Aras, M.S., 1989, Bayburt ve Su Ürünleri Potansiyeli. Türk tarihinde ve kültüründe Bayburt sempozyumu, Erzurum, s.384.
• Atay, D., 1989, Populasyon Dinamiği. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yayınları. No: 1154, Ders Kitabı, 324, Ankara, s.57.
• Cirik, S., Cirik, fi., 1991, Limnoloji Ders Kitabı, Ege Üniv. Su Ürünleri Yüksekokulu Yayınları.
• Çelikkale, M.S., 1994, İç Su Balıkları ve Yetifltiriciliği. K.T.Ü., Basımevi Trabzon, s.460
• Çetinkaya, O. 1996. Çatak çayı (Dicle nehri) dağ alabalıklarının (Salmo trutta macrostigma, Dum. 1958) bazı biyolojik özelliklerinin incelenmesi. İst. Üniv. Su Ür. Der. (baskıda).
• Fry, E.J. 1949, Staticties af lake Trout fisney ontarie Fisheries Research Labaratory Department of Zoology University of toronto. Biometries. Volum: 5, Numbers: 25.
• Geldiay, R. 1968, Kaz Dağları silsilesi derelerinde yaflayan alabalık (Salmo trutta L.) populasyonları hakkında. Vi. Milli Türk Biyolojisi Kongresi, s.65-79.
• Geldiay, R., 1972, Su Ürünleri Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Erzurum (Basılmamıfl).
• Gürbüz, H., ve Altuner 1996. Palandöken göleti fitoplankton topluluğu Üzerinde Kalitatif ve Kantitatif Bir Arafltrıma. T.U Biyoloji Dergisi. Ankara (Basılmamıfl) No:95-96
• Karatafl, M., 1973, İstatistiğe Girifl. Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum, s.302.
• Karatafl, M., 1995, İç Su Balıkları ve Yetifltiriciliği. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Sürmene Fen Bil. Fak. Trabzon.
• Köksal, B.A., 1985, İstatistik Analiz Metotları. Çağlayan Kitabevi. Beyoğlu, İstanbul. s.330.
• Kuru, M., 1975. Dicle-Fırat, Kura-Aras, Van Gölü ve Karadeniz Havzası Sularında Yaflayan Balıkların Sistematik ve Coğrafik İncelemesi. Atatürk Ünv. Fen Fak. Doçentlik Tezi. Erzurum (Basılmamıfl).
• Küçük, F., Özbafl, M. ve Demir, O. 1995. Köprüçayı (Antalya) kaynağındaki dağ alabalıkları (Salmo trutta macrostigma, Dum. 1958) popülasyonu ve üreme zamanının tespiti. Süleyman Demirel Üniv., Eğridir Su Ürünleri Fak. Der., 4, 99-111.
• Meske, CH.,1978, Die Varlesung van Ayvakültür intutut for Tierzuekt und Haustier. Genetik, Gottingen Üniversitet, Ducland.
• Nakıpoğlu, H., 1992, Yukarı Karasu havzası alabalıklarının Biyo-ekolojileri üzerine arafltırmalar (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniv. Fen BiL. Ens. Su Ürünleri Anabilim Dalı, Erzurum (Yayımlanmamıfl).
• Özdemir, N., 1983, Keban barajı gölünde bulunan Capoeta trutta (Heckel 1943)'nın pul, otalit ve oporevlumun da karflılafltırmalı yafl tayini çalıflmaları. Et ve Balık End. Derg., 6,(35), Ankara.
• Sarıhan, 1976, Limnoloji Kurs Notları, ç.Ü. Zir. Fak. Hayvan Yetifltirme ve Islahı BöL., Adana (Ders teksiri).
• fievik, R, 1993, Atatürk barajı ile Suriye sınırı arasındaki Fırat sularında yaflayan Chandrostoma regium türlerinin Biyo-Ekolojileri ve et verimleri
• üzerine arafltırmalar. Atatürk Üniv. Fen. BiL.
• Ens. Zootekni Anabilim Dalı
• (Doktora tezi), Erzurum.
• Tortonese, E., 1955, The Trouts of Asiatic Turkey ıst. Univ, Fen Fak. Hidrobiyoloji Enst., Yayınları Seri: B, 2 (1) 26.
• Yanar, M., Akyurt, İ. ve Bircan, R. 1987. Salmo trutta L.'ın gonad geliflimi, yumurta verimliliği, büyüme durumu ve et verim özellikleri üzerine bir arafltırma. E.B.K. Et ve Balık Endüstrisi Derg., 8, 48.
• Yıldırım, A. 1991, Barhal havzası alabalıklarının (Salmo trutta Labrax '' palla, 1811'') biyo- ekolojileri üzerine arafltırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Su Ürünleri Anabilim Dalı, Erzurum (Yayımlanmamıfl).