GAP Bölgesinde Sürdürülebilir Tarım İçin Ekim Nöbeti Sistemleri

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 1, 33 - 39, 23.03.2012

Gülşah Bengisu

Öz

Tarımsal üretimin vazgeçilmez unsurları; toprak özelliklerini iyileştirmek, toprağı
koruyarak sürekliliğini sağlamak ve ekonomik üretimi olanaklı kılmaktır. Sayılan bu temel
özellikleri sağlayan en önemli uygulama ekim nöbetidir. Uygulanan tarım sistemi (kuru,
sulu ve nemli tarım) ne olursa olsun tek yönlü bitki yetiştirilmesinin, toprak ve bitki verimliliği
üzerine olumsuz etkileri bulunmaktadır. Harran Ovası, ekolojik koşulları itibarıyla
çok çeşitli ürün türlerinin yetiştirilmesine uygun bir bölgedir. Bu çalışmada bölgede alternatif
olabilecek ekim nöbeti sistemleri üzerinde durulmuştur. Önceleri bölge buğday, arpa,
mercimek üreten bir bölgeyken, sulu tarıma geçtikten sonra monokültür tarımından, bir
yılda birden fazla ürünün yetiştirilebildiği sistemlere geçilmiştir. Yapılan adaptasyon çalışmalarıyla,
özellikle ihracatta pazar değeri olan ve çok rahat alıcı bulabilecek tarla ve
bahçe kültürleri oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

GAP Bölgesi, Sürdürülebilir Tarım, Ekim Nöbeti, Bitki Deseni

Kaynakça

• Ağca, N., 1999. Topraklarda Çoraklaşma ve Sürdürülebilir Tarım. GAP 1. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 2. Cilt: 915-922, Şanlıur- fa.
• Akalan, İ., 1963. Aşağı Fırat Havzası Toprakları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ya- yınları, Yayın No: 226, Ankara.
• Almaca, A., Alkan, A., Çullu, M.A., Baytekin, H., Öztürkmen, A.R., Kaptan, H., 1999. Farklı Tuz İçeriğine Sahip Topraklarda Yetiştirilen Mısır ve Darı Türlerinin Geli- şim Durumları. GAP 1. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 2. Cilt: 923-930, Şanlıurfa.
• Anonim, 1978. Türkiye Arazi Varlığı. Topraksu Genel Müdürlüğü, Toprak Etüdleri ve Haritalama Daire Başkanlığı, 50 s, Ankara.
• Anonim, 1997. Tarımsal Yapı ve Üretim, DİE, Ankara.
• Anonim, 1999. Aylık Meteoroloji Bülteni, D.M.İ.G.M, Ankara.
• Arslan, A., Gülcan, H., 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Farklı Tohumluk Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Ot Verimi ve Bazı Özel- liklere Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19.06.1996, s. 640-647, Erzurum.
• Baytekin, H., Tansı, V., Sağlamtimur, T., 1991. Çukurova Bölgesi Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Sorgum Tür ve Çeşitlerini Yetiştirme Olanakları. Çukurova Üniversi- tesi Ziraat Fakültesi 1. Tarım Kongresi, 9-11 Ocak 1991, s. 141-152, Adana.
• Dinç, U., Özbek, H., Yeşilsoy, P., Çolak, A.K., Derici, R., 1988. Harran Ovası Toprakları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, TÜBİTAK- TOAG 534 No’lu Proje, Adana.
• Sağlamtimur, T., 1989. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Tarımsal Üretim Potansiyeli ve Değerlendirme Olanakları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2):1- 9, Adana.
• Sağlamtimur, T., Genç, İ., Özgüven, M., Tükel, T., Engin, M., Tansı, V., Anlarsal, A.E., Gök, M., Orhan, E., Baytekin, H., Kılınç, M., 1993. Güneydoğu Anadolu Bölge- sinde Sulu Koşullarda Uygulanabilecek Ekim Nöbeti Sistemleri Üzerinde Araştır- malar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi GAP Tarımsal Araştırma-İnceleme ve Geliştirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporu, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Ya- yın No: 68, GAP Yayınları No: 79, 26 s. Adana.
• Sağlamtimur, T., Genç, İ., Baytekin, H., Kırtok, Y., Arıoğlu, H.H., Tansı, V., Yağbasanlar, T., Ülger, A.C., 1990. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Ürün Deseni. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası-Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi, 08-12.01.1990, s. 761-775, Ankara.
• Sağlamtimur, T., Kızılşimşek, M., Tansı, V., İnal, İ., Baytekin, H., Tansı, S., Okant, M., 1999. GAP Bölgesi Sulanabilir Koşullarında Uygulanabilecek Ekim Nöbeti Sis- temlerinde Baklagillerin ve Bazı Kışlık Bitkilerin Buğday, Mısır ve Pamuk Verim- lerine Etkisi Üzerinde Araştırmalar. GAP 1. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 2. Cilt: 719-726, Şanlıurfa.
• Sağır, A., Tatlı, F., Gürkan, B., 1995. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Pamuk Ekim Alan- larında Görülen Hastalıklar Üzerinde Çalışmalar. GAP Bölgesi Bitki Koruma ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 27-29.04.1995, s. 257-269, Şanlıurfa.
• Simmonds, N.W., 1979. Evolution of Crop Plants. Published in the United States of Amer- ica by Longman Inc. New York.
• Tansı, V., Sağlamtimur, T., Kızılşimşek, M., Baytekin, H., Kızıl, S., 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sulanabilir Koşullarında II. Ürün Olarak Silaj Amacıyla Mısı
• Soya Karışımları Yetiştirme Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi GAP Tarımsal Araştırma-İnceleme ve Geliştirme Proje Paketi Ke- sin Sonuç Raporu, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 152, GAP Yayınları No: 93, 43 s. Adana.
• Tükel, T., Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tansı, V., Anlarsal, A.E., Baytekin, H., 1992. Gü- neydoğu Anadolu Bölgesinde Yem Bitkileri Adaptasyonu Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi GAP Tarımsal Araştırma-İnceleme ve Ge- liştirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporu, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 17, GAP Yayınları No: 54, 27 s. Adana.