Iğdır Ovası Toprakların Çoraklaşma Süreci ve Çözüm Önerileri

Yıl 2011, Cilt: 21 Sayı: 2, 53 - 59, 23.03.2012

Süleyman Temel Uğur Şimşek

Öz

Tuzluluk, dünyada olduğu gibi ülkemizde de bitki çeşitliliğini ve tarımsal üretkenliği
azaltan önemli sorunlardan birisidir. Özellikle kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde yetersiz
yağış ve yüksek buharlaşma, drenaj yetersizliği, tarımsal işlemler ve toprak özellikleri
tuzluluğun başta gelen sebeplerinden olup geniş alanları etkilemektedir. Iğdır Ovası da
yarı-kurak iklim bölgesinde yer alıp, toplam kullanılabilir alanların 1/3’lük kısmı tuzlulaş-
madan etkilenmiş ve sadece 24.194 hektarlık alanda tarım yapılabilmektedir. Günümüzde
Tarıma açılabilecek arazilerin son sınırına gelinmiş, diğer taraftan ise besin ihtiyacı katlanarak
artmaktadır. Bu sebeple mevcut arazilerin daha verimli kullanılması ve tuzlu arazilerin
ıslahı ve değerlendirilmesi son derece önemlidir. Çoraklaşmış toprakların iyileştirilmesinde
kullanılan fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemlerle birlikte insan faktörü, bu toprakların
yönetiminin esasını oluşturmaktadır. Bu konularla ilgili Dünyada birçok çalışma yapılmış
ve önemli sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle biyo-ıslah çalışmalarında yem bitkilerin
kullanılması, hem tuzdan etkilenmiş toprakların iyileştirilmesini hem de kaliteli kaba
yem üretimini sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toprak Tuzluluğu, Tuzluluk İdaresi, İyileştirme, Yem Bitkileri

Kaynakça

• Ahmad M. S. A., M. Ashraf, Q. Ali. 2008. Soil salinity as a selection pressure is a key determinant for the evolution of salt tolerance in Blue Panicgrass (Panicum antidotale Retz.). Flora 205 (2010) 37–45
• Al Sherif, E. A., 2009. Melilotus indicus (L.) All., a salt tolerant wild leguminous herb with high potential for use as a forage crop in salt affected soils. Flora - Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, Volume 204, Issue 10, 2009, Pages 737-746
• Anonim, 1976. Iğdır ovası hidrojeolojik etüd raporu: D.S.İ. Genel Müdürlüğü, Joe. Tek. Hiz. ve Y.A.S. Da. Bşk. yayını.533.
• Anonim, 1980. Toprak Kaynakları İl Envanter Raporları. TOPRAKSU Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Anonim, 2000. T.R. Prime Mininstry State Planning Organization Undersecretariat, Eastern Anatolia Project Master Plan, Turkey, Pp: 601.
• Anonim, 2006. FAOSTAT- Agricultural Statistics.
• Anonim, 2007. http://sgb.tarim.gov.tr/Proje_Yonetimi/Master_planlari/masterplan/masterplan.htm. Erişim tarihi: 11haziran 2011
• Anonim, 2008. Başbakanlık DMİ Genel Müdürlüğü Meteoroloji Bültenleri, Ankara, Turkey.
• Anonim, 2009. DSİ Genel Müdürlüğü VIII. Bölge Müd., Kalite Kontrol ve Laboratuar Şube Müd., Kimya Lab. Sonuçları, Kars, Turkey.
• Anonim, 2010. http://www.khgm.gov.tr/kutuphane/trcoraklik/9.htm.
• Avşar, F. 1982. Iğdır ovasında yetiştirilecek Pamuk Çeşitleri ile Pamuğun Azotlu, Fosforlu Gübre İsteği. Erzurum Bölge Topraksu Araştırma Enst. Müd. Yayınları. Genel Yay No:3, rapor Sei No: 2 Erzurum 1982.
• Canbolat, M. Y. 1990.Iğdır Yöresi Topraklarında Kaymak Sertliği (kırılma Değeri) ile İlgili Araştır- malar (Doktora Tezi). Atatürk Üni. Fen Bil. Enst. Toprak Ana Bilim Dalı, Erzurum.
• Ghassemi, F., Jakeman, A. J., and Nix, H. A., 1995. Salinisation of land and water resources: human causes, extent, management and case studies. Canberra, Australia: The Australian National University, Wallingford, Oxon, UK: CAB International.
• Malcolm. C.V. 1993. The potential of halophytes for rehabilitation of degraded land in: productive use of saline land. [N. Davidson and R. Galloway. (Eds.)]. ACIAR Pro. 42: 8-11.
• Mass, E.V. and G.J. Hoffman. 1977. Crop Salt tolerance Current assessment. J. Irrig. Drainage Div. Amer. Soc. Civil Engg. 103: 115-134.
• Nedjimi, B., 2009. Salt tolerance strategies of Lygeum spartum L.: A new fodder crop for Algerian saline steppes Flora - Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, Volume 204, Issue 10, 2009, Pages 747-754
• Özkutlu, F., İnce, E., Harran Ovasının Mevcut Tuzluluğu ve Potansiyel Yayılım Alanı, Harran Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 2, 909-14, (1999).
• Passarakli, M., T.C. Tucker and K. Nakabayashi. 1991. Growth response of barley and wheat to salt stress. J. Plant Nutr. 14: 331-340.
• Qadir, M., R.H. Qureshi, N. Ahmad. 1996. Reclamation of a saline-sodic soil by gypsum and Leptochloa fusca Geoderma, Volume 74, Issues 3-4, December 1996, Pages 207-217
• Sönmez, B. 2003. Türkiye çoraklık kontrol rehberi. Köy hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü teknik yayın No: 33, Ankara.
• Szabolcs, I. 1991. Desertification and salinisation. I. A. V. Hassan II-ISESCO. Plant Salinity Research. 3-18.