Türkiye’de Fındık Üretim Alanlarının Artmasında Desteklemelerin Etkisi

Yıl 2012, Cilt: 23 Sayı: 2, 1 - 11, 24.01.2013

Selma Kayalak Ahmet Özçelik

Öz

Bu çalışmada, destekleme alımı ve fiyatının fındık üretim alanlarının genişlemesine
neden olduğu görüşü irdelenmiştir. 1970–2007 döneminde fındık üretim alanları, destekleme
alımı ve fiyatı değişkenlerinin durağanlıkları araştırılmıştır. Üretim alanlarının uzun
dönem denge modeli kurulmuştur. Özellikle destekleme fiyatının, dikim alanlarının genişlemesinde etkili olduğu bulunmuştur. Destekleme fiyatının %1 artmasının uzun dönemde
üretim alanlarını %0,84 artırdığı görülmüştür.
Ayrıca destekleme fiyatı politikasının, peşin ödeme yapılmaması ve bölgeler arası verim
farklılıkları nedeniyle amacının dışında etkiler yaptığı tespit edilmiştir. Doğu Karadeniz
Bölgesi’ndeki tarım dışı geliri olmayan çiftçilere ve küçük işletmelere öncelik veren, verimliliği
artırmaya yönelik desteklerle üretim artışı ve gelir dengesi sağlanmasının gerekliliği
ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eş-bütünleşme, Türkiye fındık sektörü, Yapısal kırılma testleri

Kaynakça

• Anonim 1983. Kanun No. 2844, “Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun”, 18 Haziran 1983 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 18081, Ankara.
• Anonim 1993. Karar Sayısı: 1993 / 3985, “Fındık Alanlarının Tespitine Dair Karar” Bakanlar Kurulu Kararı, 03 Şubat 1993 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 21485, Ankara.
• Anonim 2000. Kanunun No. 4572, “Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun”, 16 Hazi- ran 2000 Tarihli, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 24081, Ankara.
• Anonim 2001a. Karar Sayısı 2001/2218 sayılı “Fındık Alanlarının Tespitine ve Sökülen Fındık Bah- çeleriyle Birlikte Yerine Alternatif Ürün Yetiştireceklerin Desteklenmesine Dair Karar”, Bakanlar Kurulu Kararı, 24 Nisan 2001 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24382, Ankara.
• Anonim 2001b. Karar Sayısı 2001/3438 sayılı “Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi ile Fındığa Alternatif Ürün Yetiştirmeyi Tercih Eden Üreticilerin Desteklen- mesine Dair Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik”, Bakanlar Kurulu Kararı, 11 Kasım 2001 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24637, Ankara.
• Anonim 2001c. Karar Sayısı: 2001 / 3267, “Fındık Alanlarının Tespitine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”, Bakanlar Kurulu Kararı, 27 Kasım 2001 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24596, Ankara.
• Anonim 2002. Karar Sayısı: 2002 / 4765, “Fındık Üreticisinin Fiyat Hareketlerinden Korunması ve Tarım Reformu Uygulama Projesi Gözetilerek Piyasa İstikrarının Sağlanması Amacıyla, Arz Fazlası 2002 Yılı Ürünü Kabuklu Fındığın Devlet Adına Satın Alınmasına İlişkin Ka- rar” Bakanlar Kurulu Kararı, 26 Eylül 2002 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24888, An- kara.
• Anonim 2003. Karar Sayısı: 2003 / 5495, “Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi ile Fındık Yerine Alternatif Ürün Yetiştirmeyi Tercih Eden Üreticilerin Des- teklenmesine ve Bu Üreticilere Teknik Yardım Sağlanmasına Dair Usul ve Esaslar Hakkın- da Yönetmelik”, 19 Haziran 2003 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 25143, Ankara.
• Anonim 2006. Karar Sayısı: 2006 / 10865, “Fındık Alımı ve Satımı Hakkında Karar” Bakanlar Kuru- lu Kararı, 31 Ağustos 2006 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 26275, Ankara.
• Anonim 2008. “FİSKOBİRLİK İstatistik Kayıtları ”, Giresun.
• Anonim 2009a. Karar Sayısı: 2009 / 15201, “Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği ve Alter- natif Ürüne Geçen Üreticilere Telafi Edici Ödeme Yapılmasına Dair Karar” Bakanlar Kuru- lu Kararı, 15 Temmuz 2009 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 27289, Ankara.
• Anonim 2009b. Karar Sayısı: 2009 / 15202, “Fındık Alımı ve Satımı Hakkında Kararın Yürürlükten Kaldırılmasına İlişkin Karar” Bakanlar Kurulu Kararı, 15 Temmuz 2009 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 27289, Ankara.
• Anonim 2009c. Karar Sayısı: 2009 / 15531, “Fındık Alanlarının Tespitine Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar” Bakanlar Kurulu Kararı, 27 Ekim 2009 Tarihli, T. C. Resmî Ga- zete, Sayı: 27389, Ankara.
• Anonim2009d.WebSitesi:http://www.tmo.gov.tr/tr/images/stories/dokuman/findikbultenagustos.pdf Erişim Tarihi:12/09/2009
• Anonim 2011, http://www.fiskobirlik.com.tr/default.asp?lang=tr&sayfa=icerik&cat=subpage&id=156 Erişim Tarihi: 05 / 01 / 2012
• Anonim 2012a, http://faostat.fao.org/site/535/DesktopDefault.aspx?PageID=535#ancor, Erişim Tari- hi: 08 /01 / 2012
• Anonim 2012b, http://www.iib.org.tr/files/downloads/raporlar/2011rap/aralik/2011_aralik_findik.pdf, Erişim Tarihi: 08 /01 / 2012
• Aşık, Aslı, “Yapısal Kırılmalar ve Makroekonomik Değişkenler: Ampirik Bir Çalışma”, Gazi Üniver- sitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 2003
• Dickey, David A. and Fuller, Wayne A., “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, V.49, No.4, pp.1057-1072, USA. 1981
• Göktaş, Özlem. “Durağan Olmayan Zaman Serilerinde Ko-Entegrasyon Analizi ve Bir Uygulama” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. 2000
• Gujarati, Damodar.” Temel Ekonometri”, Literatür Yayınları:33, (Çeviri: Gülay Günlük Şenesen/ Ümit Şenesen ) İstanbul. 2001
• Johansen, Soren. “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, V:12, P:231-254, The Amsterdam, Netherlands. 1988
• Johansen, Soren and Juselius, Katarina. “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Co- integration with Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, V:52, P:169-210. Oxford, England. 1990
• Kayalak, Selma. “Türkiye Fındık Piyasasındaki Ekonomik Değişkenlerin Yapısal Değişimi Ve Za- man Serisi Analizi” Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Te- zi, Ankara. 2009
• Perron, Pierre. “The Great Crash, The Oil Price Shock and The Unit Root Hypothesis”, Econometrica, V:57, No:6, p:1361-1401, USA. 1989
• Perron, Pierre. “Further Evidence on Breaking Trend Functions in Macroeconomic Variables”, Jour- nal of Econometrics, V: 80, P: 355-385, Netherlands. 1997
• Sevüktekin, Mustafa ve Nargeleçekenler, Mehmet. “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi EViews Uygulamalı” Nobel Yayım Dağıtım, Ankara. 2007
• TKİB 2009. “Alternatif Ürün Projesi”, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı. Ankara.