Tüketicilerin Açık Süt Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Erzurum İli Örneği

Yıl 2013, Cilt: 25 Sayı: 2, 1 - 12, 17.02.2014

Ahmet Semih Uzundumlu Avni Birinci

Öz

Çalışmanın amacı Erzurum ilindeki hanelerin açık sütü tercih etmesinde onları etkileyen
faktörleri belirlemektir. Araştırmada kullanılan birincil veriler 2010 yılında Palandöken, Yakutiye ve Aziziye ilçelerinden sağlanmıştır. Bunun dışında yerli ve yabancı literatür
ile kamu kurum ve kuruluşlarından elde edilen verilerden de yararlanılmıştır. Tüketicilerin
açık süt tercih etmesinde etkili olan faktörlerin belirlenmesinde ve bu faktörlerin indirgenmesinde
faktör analizi kullanılmıştır. Tüketicilerin segmentlere ayrılması ve her bir segment
profilinin ortaya çıkarılmasında, kümeleme analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına
göre; hane halkının %71,9’u açık süt tüketimi yapmaktadır. Açık süt tüketimi üzerine
etkili olan 15 faktör, faktör analizi ile 4 ana faktöre indirgenmiştir. Faktör analizi ile elde
edilen faktör skorları kümeleme analizinde 5 kümeye ayrılmıştır. Birinci, ikinci ve beşinci
küme ana kitlenin %75,0’ını oluşturmaktadır. Birinci kümeye giren tüketiciler için açık
sütün yoğurt ve tatlı yapımına daha uygun olması, ikinci kümeye giren tüketiciler için açık
sütün fiyat avantajı ve kapıya kadar getirilmesi, üçüncü ve beşinci kümeye giren tüketiciler
için açık süt üreticisine olan güven ve damak tadı ve dördüncü kümeye giren tüketiciler için
açık süt sadakati açık süt satın almada en büyük etkenlerdir.

Anahtar Kelimeler

Süt Tüketimi, Erzurum, Faktör ve Kümeleme Analizi

Kaynakça

• Akbay, C. and Tiryaki G.Y., 2008. Unpacked and Packed Fluid Milk Consumption Patterns and Preferences in Turkey. Agricultural Economics, 38(1):9-20.
• Altun, B., Besler, T. ve Ünal, S., 2002. Ankara’da Satılan Sütlerin Değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(2):51-55.
• Anonim, 2003. http://www.Sistemyon.com.tr/Documents/cesitlisunular/belge11.
• Anonim, 2008. http://www.bizdevariz.com/2008/02/05/saglikli-sut-ve-yogurt-tuketimi.
• Anonim, 2009. http://www.tuik.gov.tr.
• Atan, M., Göksel, A. ve Karpat, G., 2002. Üniversite Öğrencilerinin Başarılarını Etkileyen Faktörlerin Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Yöntemleri ile Tespiti. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe, KKTC.
• Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. Onbirinci Baskı, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Chapman, K.W. and Boor, K. J., 2001. Acceptance of 2% Ultra-Pasteurized Milk by Consumers, 6 to 11 Years Old. Journal of Dairy Science, 84(4):951-954.
• Collins, M., 1986. Sampling (Editör: Worcester, R.M. and Downhom, J., 1986). Consumer Market Research Handbook. Elsevier Science Publishing Company Inc.
• Çakmak, Z., Uzgören, N. ve Keçek, G., 2005. Kümeleme Analizi Teknikleriyle İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi. DPÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2005):15-36.
• Hatırlı, S. A., Özkan, B. and Aktaş, A.R., 2004. Factors Affecting Fluid Milk Purchasing Sources in Turkey. Food Quality and Preference, 15(6):509-515.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ., 2008. İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:21, s:81-98.
• Karpati, L. and Szakal, Z., 2009. Marketing Characteristics of Tokaj Wine Specialities Based on Factor and Cluster Analyses. Applied Studies in Agribusiness and Commerce – APSTRACT Agroinform Publishing House, Budapest. p: 93-102.
• Kurtuluş, K., 2004. Pazarlama Araştırmaları (Genişletilmiş 7. Baskı). Literatür Yayınları, Yayın No: 114, s:397-418, İstanbul.
• Nakip, M., 2003. Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli)Uygulamalar. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Özdamar, K., 1996. Hazır Yazılımlar 1, Eskişehir.
• Özdamar, K., 2002. Paket Programları ile İstatistiksel Veri Analizi 2 (Çok Değişkenli Analizler), 4. Baskı. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Petti, S., Simonetti, R. and D’Arca Simonetti, A., 1997. The Effect of Milk and Sucrose Consumption on Caries in 6- to11-Year-Old Italian School Children. Eur. J. Epidemiol, 13(1997):659-664.
• Sahni, S., Tucker, K.L., Kiel, D.P., Quach, L., Casey, V.A. and Hannan, M.T., 2013. Milk and Yogurt Consumption are Linked With Higher Bone Mineral Density But Not with Hip Fracture: The Framingham Offspring Study.
• Şekerler, A., 2008. Trafik Kaza Verilerinin Kümeleme Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği ABD, (Yüksek Lisans Tezi).
• Tatlıdil, H., 2002. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Akademi Matbaası, Ankara.
• Tekin, V.N., 2007. SPSS Uygulamalı Bilimsel Pazarlama Araştırmaları. Seçkin Yayıncılık, Ankara. Topcu, Y. and Uzundumlu, A.S., 2009. Analysis of Factors Affecting Customer Retailer Loyalty in Turkish Food Market: The Case Study of Erzurum. Italian Journal of Food Science, 21(2):181-194.
• Topcu, Y., 2006. Süt Ürünlerinde Marka Rekabeti ve Tüketici Davranışları: Erzurum İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi ABD, (Doktora Tezi).
• Uzundumlu, A.S., 2011. Erzurum İlinde İşlenmiş ve İşlenmemiş İçme Sütü Tüketim Davranışlarının İncelenmesi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ünal, R.N. ve Besler, T., 2006. Süt ve Sütün Beslenmedeki Önemi. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gıda Güvenliği Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Vatansever, M. ve Büyüklü, A.H., 2009. Görsel Veri Madenciliği Tekniklerinin Kümeleme Analizlerinde Kullanımı ve Uygulanması. Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 27(2009):83-104. Wham, A.C. and Worsley, A., 2003. New Zealanders' Attitudes to Milk: İmplications for Public Health. Public Health Nutrition, 6(1):73-78.